Inulina

Inulina
Identyfikacja
Numer CAS

9005-80-5

PubChem

24763

DrugBank

DB00638

Klasyfikacja medyczna
ATC

V04CH01

Inulina (łac. inulinum) – polisacharyd[1] zbudowany z około 30–35 cząsteczek monocukrów połączonych wiązaniami β-2,1-glikozydowymi w nierozgałęziony łańcuch. Łańcuch ten, zbudowany z reszt β-D-fruktofuranozy, zawiera jedną terminalnie umieszczoną cząsteczkę D-glukozy (na końcu redukującym) oraz drugą, w środku łańcucha, połączoną wiązaniem 1,3-glikozydowym[2]. Masa cząsteczkowa inuliny to ok. 5000 Da. Należy do fruktanów, jest prebiotykiem[3].

Człowiek nie trawi inuliny[4]. Jej rozkładu dokonują bakterie w okrężnicy[4]. Spożywanie dużych ilości inuliny (ponad 20 - 30 g/ doba) może powodować wzdęcie, ból brzucha, w skrajnym przypadku biegunkę[5].

Właściwości fizyczne i chemiczne

Jest białym proszkiem o łagodnym słodkim smaku[6], w konsystencji przypomina skrobię (nazywano ją „skrobią georginiową”).

Inulina jest rozpuszczalna w ciepłej wodzie, nie rozpuszcza się w etanolu[7]. Nie daje zabarwienia z jodem, wytrąca się z roztworu w niskich temperaturach (0 °C), co ułatwia jej otrzymywanie. Roztwory wodne inuliny skręcają płaszczyznę światła spolaryzowanego w lewo. Inulina w przeciwieństwie do skrobi ma wyraźnie zaznaczoną siłę redukcyjną; pod działaniem kwasów lub enzymu inulinazy zostaje rozłożona całkowicie do fruktozy[8].

Występowanie i rola biologiczna

Jest materiałem zapasowym, gromadzonym w wakuolach[9].

Rośliny wytwarzające inulinę to:

W mniejszych ilościach występuje w wielu roślinach jednoliściennych, np. w niektórych trawach – w rozłogach perzu.

W roślinach inulina magazynowana jest przede wszystkim w bulwach, kłączach i dolnych częściach łodyg oraz w mniejszych ilościach w liściach. Średnia zawartość inuliny w surowcach roślinnych:

  • korzenie Silphium trifoliatum – 38%
  • korzenie mniszka lekarskiego – 34%
  • korzenie cykorii – 44%
  • korzenie omanu – 34%
  • kłącza słonecznika bulwiastego – 52%[10].

Zastosowanie

  • prebiotyk – stymuluje wzrost korzystnej mikroflory przewodu pokarmowego (Bifidobacterium), powoduje obniżenie poziomu cholesterolu i lipidów w surowicy krwi, usprawnia pracę przewodu pokarmowego zapobiegając zaparciom, redukuje toksyczne metabolity, poprawia wchłanianie wapnia z układu pokarmowego[6][12]
  • w lecznictwie oraz dietetyce (preparaty wspomagające odchudzanie)[6]
  • wykazuje działanie przeciwcukrzycowe[12]
  • wykazuje działanie przeciwmiażdżycowe - obniża poziom cholesterolu we krwi[12]
  • dodatek do żywności w jogurtach, serkach, deserach mlecznych, piankach, lodach, margarynach, czekoladach[3]
  • w technologii żywności stosowana jako środek zastępujący tłuszcz w produktach cukierniczych (produkcja lukrów, beztłuszczowych dekoracji na produktach)
  • może obniżać ryzyko raka jelita grubego[13]
  • wpływa na wzrost przyswajalności mikro- i makroelementów[14]
  • w diagnostyce chorób nerek (określanie szybkości filtracji w kłębuszkach nerkowych)
  • wykorzystywana jest do produkcji syropu wysokofruktozowego

Pochodzenie nazwy

Nazwa „inulina” wywodzi się od łacińskiego słowa Inula, oznaczającego rodzaj roślin, w których stwierdzono ją po raz pierwszy. Termin ten wprowadził Thomson w 1811 roku.

Przypisy

  1. ↑ Harper’s illustrated biochemistry. New York: Lange Medical Books/McGraw-Hill, 2003, s. 109. ISBN 0-07-138901-6.
  2. ↑ Davies D D., Giovanelli J., ap Rees T., 1969, Biochemia roślin, Warszawa, PWRiL, 145.
  3. ↑ a b Bartosz Kulczyński, Anna Gramza-Michałowska, Health benefits of inulin-type fructans, „Medycyna Rodzinna”, 22 kwietnia 2016 [dostęp 2019-10-16] (pol.).
  4. ↑ a b Inulina z cykorii | Kolagen NCN Polska [dostęp 2019-10-16] [zarchiwizowane z adresu 2019-10-16] (pol.).
  5. ↑ Inulina :: Biotechnologia: e-biotechnologia.pl :: Biotechnologiczny Portal Internetowy-aktualności, artykuły, laboratorium, studia biotechnologiczne., www.e-biotechnologia.pl [dostęp 2019-11-04].
  6. ↑ a b c Inulina - prebiotyk dobry na wszystko, Sante, 18 października 2016 [dostęp 2019-10-16] (pol.).
  7. ↑ Broda B. Zarys botaniki farmaceutycznej. PZWL, Warszawa, 1986.
  8. ↑ Nowotny F., Samotus B., 1965, Biochemia ogólna, Warszawa, PWRiL, 93-94.
  9. ↑ Kopcewicz J., Lewak S., 2002, Fizjologia roślin, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 42.
  10. ↑ a b Kowalski R., Wierciński J., 2004, Annales UMCS, Sec. E. 59, 1, 189-195.
  11. ↑ Guiraud J. P., Galzy P., 1989. Inulin conversion by yeast. In „Yeast. Biotechnology and Biocatalysis” (H. Veachtert, R. De Mot red.). New York, Marcel Dekker Inc. 255-297.
  12. ↑ a b c Anna Nowak i inni, Inulina – cenny składnik żywieniowy, „2012, 58, 1, 62–65”, Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie, 2012.
  13. ↑ Pituch A, Albrecht P. Pediatria Współczesna Gastroenterologia, Hepatologia i Żywienie Dziecka, 2012, tom 4;4, 147-149.
  14. ↑ Inulina - prebiotyk o niesamowitych właściwościach, Dzieci są ważne, 2 lipca 2017 [dostęp 2019-10-16].

Bibliografia

  • Pałczyński A., Podbielkowski Z., Polakowski B., Botanika, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994.
  • Broda Bolesław, Zarys Botaniki Farmaceutycznej.

Star of life.svg Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Substancja lecznicza w klasyfikacji anatomiczno-terapeutyczno-chemicznej (ATC)
V04: Środki diagnostyczne
V04C – Inne preparaty
diagnostyczne
V04CA – Testy stosowane w cukrzycy
V04CB – Testy do badania wchłaniania tłuszczów
V04CC – Testy drożności dróg żółciowych
V04CD – Testy czynnościowe przysadki
V04CE – Testy czynnościowe wątroby
V04CF – Preparaty stosowane w diagnostyce gruźlicy
V04CG – Testy wydzielania żołądkowego
V04CH – Testy czynności nerek
V04CJ – Testy czynności tarczycy
V04CK – Testy czynności trzustki
V04CM – Testy stosowane w zaburzeniach płodności
  • gonadorelina
V04CX – Inne preparaty diagnostyczne

Media użyte na tej stronie

Star of life.svg

The Star of Life, medical symbol used on some ambulances.

Star of Life was designed/created by a National Highway Traffic Safety Administration (US Gov) employee and is thus in the public domain.
Inulin strukturformel.png
Structural formula of inulin (fructan). Additional features (carbon numbers and repeated fructosyl unit) are highlighted with colours.