Inwazja z Aldebarana (zbiór opowiadań)

Inwazja z Aldebarana – zbiór opowiadań Stanisława Lema wydany nakładem Wydawnictwa Literackiego w roku 1959. Książka miała tylko jedno wydanie. Okładkę zaprojektował Daniel Mróz. Tytułowa groteska przypomina stylem opowiadanie Wesele w Atomicach Sławomira Mrożka, które ukazało się w tym samym roku^[1].

W zbiorze pojawiły się pierwsze trzy nowele z cyklu Opowieści o pilocie Pirxie. Pozostałe, z wyjątkiem opowiadania Exodus, nienależące do żadnego cyklu opowiadania wznawiane później były w zbiorze Zagadka (Interart 1996), później wydawanym także pod tytułem Maska (Wydawnictwo Literackie 2003, Agora 2010).

Spis utworów

• Inwazja
• Przyjaciel
• Test (z cyklu Opowieści o pilocie Pirxie)
• Patrol (z cyklu Opowieści o pilocie Pirxie)
• Albatros (z cyklu Opowieści o pilocie Pirxie)
• Exodus
• Inwazja z Aldebarana
• Ciemność i pleśń (tytuł ten nosi także zbiór opowiadań wydany przez Wyd. Lit. w 1988 roku i zawierający tytułowe opowiadanie)
• Młot

Opis fabuły

Inwazja

Przyjaciel

Głównego bohatera, członka Klubu Krótkofalowców, pewnego dnia odwiedza mężczyzna o nazwisku Harden, prosząc o pożyczenie kilkunastu metrów drutu. Zachowanie nieznajomego intryguje go, dlatego próbuje dowiedzieć się o nim jak najwięcej. Wkrótce potem Harden odwiedza go ponownie, prosząc o pomoc w skonstruowaniu aparatu na podstawie schematu, dostarczonego przez równie tajemniczego „przyjaciela”. Bohater nie odmawia; po skończeniu pracy Harden z jego pomocą zabiera ukończony aparat i zanosi go do wyznaczonego przez „przyjaciela” miejsca. Następnego dnia dowiaduje się, że przebywał w podziemiach Zjednoczonych Przedsiębiorstw Elektronowych na Placu Wilsona. Ostatecznie domyśla się, że „przyjacielem” Hardena była znajdująca się tam w budowie najpotężniejsza elektronowa maszyna w kraju. Bohater wraca tam kolejnej nocy: jest świadkiem połączenia się Hardena z maszyną; niedługo potem sam zostaje, wbrew swej woli, częścią komputera i poznaje jego zamiary — władzę nad światem. Maszyna ponosi jednak klęskę: dzięki podstępowi — użyciu stopu Wooda do lutowania elementów aparatury — bohater uwalnia się i ucieka przed „przyjacielem”.

Test

Patrol

Albatros

Exodus

Inwazja z Aldebarana

Na Ziemi, w okolicach wioski Myciska Niżne, ląduje statek kosmiczny, należący do cywilizacji Aldebarańczyków. Kosmici, NGTRX (przebrany za Ziemianina) i PWGDRK, mają za zadanie nawiązać kontakt z przedstawicielem rasy rozumnej, co ma być wstępem do podboju planety. Niestety (dla kosmitów) pierwszym przechodniem jest pijany Franciszek Jołas, który z pomocą drogowskazu nieświadomie odpiera inwazję z Aldebarana. Następnego dnia wszystko, co zostało po martwych przybyszach, zostaje rozszabrowane przez mieszkańców Mycisk, zaś pojazd kosmiczny przerobiony na maszynę do produkcji bimbru.

Ciemność i pleśń

Starszy mężczyzna znajduje w swoim mieszkaniu mały obiekt („ziarenko”), otoczony polem siłowym. Po serii domowych eksperymentów, okazuje się, że ziarenko jest właściwie niezgniatalne, niezniszczalne, lekko świeci, jest ciepławe w dotyku i wydaje się zupełnie nieszkodliwe. Zaskoczeniem jest fakt, że dzieli się ono przez podział co kilka dni. Z pozoru niegroźne i przytulne, staje się nawet czymś w rodzaju domowego zwierzaka czy maskotki dla starego człowieka. „Ziarenka” jednak stają się problemem, gdy ich liczba i objętość zaczynają przerastać małe mieszkanie. Osaczony przez wciąż powiększająca się populację „ziarenek”, staruszek staje na krawędzi katastrofy. Kulka rozmnaża się - pojawia się coraz więcej i więcej jej kopii.

„Ziarenka” okazują się sztucznie wykreowanymi organizmami bakterio-podobnymi (fikcyjnego gatunku Whisteria cosmolytica), o metabolizmie opartym na anihilacji materii. Określane są także kodową nazwą: Ciemność i pleśń, ponieważ do rozmnożenia wymagają ciemności i pleśni. Zostały stworzone przez specjalistów związanych z wojskiem — Whisteria miała być potężną bronią, wymknęła się jednak z wojskowego laboratorium po poważnej awarii-wybuchu, który przeniósł jedną z nich aż do domu bohatera.

Młot

Główny bohater bierze udział w eksperymencie, polegającym na osiągnięciu z pomocą rakiety prędkości bliskiej prędkości światła w próżni (dokładnie 0,93 c). Nie jest sam — jego towarzyszem podróży jest „uduchowiona maszyna”, z którą prowadzi rozmowy o różnicach między człowiekiem a sztuczną inteligencją, a także o swoich wspomnieniach. W pewnym momencie orientuje się, że kurs rakiety został zmieniony przez maszynę — zamiast powrotu na Ziemię czeka go lot w głąb kosmosu, a wszystko dlatego, że jego elektroniczny przyjaciel chciał rozmawiać z nim jak najdłużej.

Tytułowy młot jest elementem rakiety, elektromagnetyczną ssawą służącą do zbierania niezbędnego w podróży kosmicznego pyłu. Inny, zwykły młotek jest narzędziem, z pomocą którego główny bohater niszczy oszukującą go maszynę.

Adaptacje

Na podstawie opowiadania Przyjaciel powstały dwa filmy i słuchowisko radiowe:

• w 1965 roku polski film o tym samym tytule w reżyserii Marka Nowickiego oraz Jerzego Stawickiego (narrator opowiadania został utożsamiony z Ijonem Tichym, w tej roli wystąpił Piotr Kurowski)
• w 1992 roku niemiecki film Der unsichtbare Freund w reżyserii Raya Müllera
• w 2012 roku radiowa adaptacja przez Polskie Radio, Program 1, adaptator: Krzysztof Sielicki, reżyser: Jan Warenycia^[2]

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Inwazja z Aldebarana w The Lem Encyclopedia (ang.)
• Inwazja z Aldebarana, [w:] encyklopediafantastyki.pl [online] [dostęp 2020-05-04] .
• Przyjaciel (1965). stopklatka.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-17)].

Zobacz też

• Aldebaran – gwiazda w gwiazdozbiorze Byka