Iolo Morganwg

Iolo Morganwg

Edward Williams, bardziej znany pod pseudonimem Iolo Morganwg (wal. [ˈjolo morˈɡanuɡ]), (ur. 10 marca 1747, zm. 18 grudnia 1826 roku) – walijski antykwariusz, poeta, kolekcjoner oraz fałszerz literatury^[1][2].

W swoich czasach był powszechnie uważany za wiodącego kolekcjonera oraz eksperta w dziedzinie średniowiecznej literatury walijskiej, lecz po jego śmierci okazało się, iż podrobił znaczną część swoich manuskryptów^[3]. Mimo to wywarł trwały wpływ na walijską kulturę, najbardziej zauważalny w założonej przez niego wspólnocie Gorsedd, a rozwinięta w jego falsyfikatach filozofia znacząco wpłynęła na wczesny ruch neo-druidyczny. Jego pseudonim oznacza po walijsku "Iolo z Glamorgan" (nazwa hrabstwa we współczesnym walijskim ma formę: "Morgannwg"). Iolo jest zdrobnieniem od "Iorwerth", walijskiego imienia często utożsamianego z "Edwardem"^[2], aczkolwiek żadne z tych imion nie jest tłumaczeniem drugiego.

Wczesne lata

Edward Williams urodził się w Pen-onn koło Llancarfan w Glamorgan, a wychowywał się we wsi Flemingston. Śladami ojca rozpoczął praktykę kamieniarską. W Glamnorgan zainteresował się kolekcją manuskryptów i nauczył się komponować poezję walijską od takich poetów jak Lewis Hopkin, Rhys Morgan, a zwłaszcza Siôn Bradford^[2]. W r. 1773 przeprowadził się do Londynu, gdzie został przedstawiony miejskiemu stowarzyszeniu literackiemu przez antykwariusza Owena Jonesa, również tam stał się członkiem Gwyneddigion Society. Później działał także w Cymreigyddion Society. W r. 1777 powrócił do Walii, ożenił się oraz spróbował swoich sił w rolnictwie, jednakże bez większych sukcesów. W tym czasie także stworzył swoje pierwsze falsyfikaty.

Kariera literacka

Już od początku swojej kariery Williams skupiał się na podtrzymywaniu literackich i kulturowych tradycji Walii. Do końca życia stworzył mnóstwo manuskryptów mających dowodzić, iż starożytna tradycja druidzka przetrwała najazd rzymski, nawrócenie ludności na chrześcijaństwo, prześladowanie bardów przez króla Edwarda I oraz inne przeciwności losu. W swoich falsyfikatach Williams rozwija złożoną, mistyczną filozofię, która według niego reprezentowała bezpośrednią kontynuację starożytnej druidzkiej tradycji. Czynnikiem przyczyniającym się do tego mogło być nadużywanie przez Williamsa środków nasennych^[2].

Williams po raz pierwszy przyciągnął uwagę publiczności w r. 1789, kiedy to stworzył Barddoniaeth Dafydd ab Gwilym, zbiór poezji XIV-wiecznego poety Dafydda ap Gwilyma. W publikacji tej została zawarta duża liczba nieznanych wcześniej wierszy Daffydda; Williams twierdził, iż je odkrył, jednak dziś uważane są one za jego pierwsze falsyfikaty^[2]. Sukces skłonił go do powrotu do Londynu w r. 1791. Tam, podczas ceremonii 21 czerwca 1792 roku założył Gorsedd, wspólnotę walijskich bardów. Zorganizował obrady, które według niego oparte były na starożytnych druidzkich rytuałach. W r. 1794 opublikował swoje wiersze, które zostały zebrane w dwóch tomach zatytułowanych Poems, Lyric and Pastoral. To jedyne oryginalne dzieło w jego dorobku zyskało sporą popularność^[2].

Williams pracował z Owenem Jonesem i Williamem Owenem Pughe nad The Myvyrian Archaiology of Wales, trzytomową kolekcją średniowiecznej literatury walijskiej, opublikowaną w latach 1801-1807^[3]. Myvyrian Archaiology była częściowo oparta na manuskryptach ze zbioru Williamsa, z których kilka zawierało jego falsyfikaty. Podrobiony materiał obejmował fałszywą kronikę Brut y Brenhinedd oraz książkę przypisywaną świętemu Cadocowi. Drugi tom, będący zbiorem Welsh Triads, zawierał także dodatkową „trzecią serię” sfałszowanych triad oraz poprawki Williamsa do oryginałów^[2].

Po śmierci Williamsa, niektóre z jego kolekcji zostały skompilowane przez jego syna, Taliesina Williamsa, w The Iolo Manuscripts^[2]. Jego prace były używane przez wielu późniejszych uczonych i tłumaczy oraz wykorzystane jako materiał źródłowy przez Lady Charlotte Guest podczas tłumaczenia Mabinogionu. Guest jednakże nie miała zaufania do publikacji Williamsa, z wyjątkiem Hanes Taliesin^[2]. Jednak później więcej falsyfikatów Williama zostało opublikowanych w tekście znanym jako Barddas^[4]. Ta praca, opublikowana w dwóch tomach w latach 1862 i 1874, została uznana za tłumaczenie prac Llywelyna Siôna, szczegółowo opisujące historię walijskiej tradycji poetyckiej i druidycznej, od jego starożytnych początków aż do r. 1874. Chociaż nie zawiera nic z autentycznej wiedzy druidycznej, jest ona najpełniejszym opracowaniem rozwiniętej przez Williamsa mistycznej kosmologii^[4]. Inne prace Williamsa zawierają: Druid's Prayer, wciąż używane przez Gorsedd i grupy neo-druidyczne; rozprawę z zakresu walijskiej wersyfikacji Cyfrinach Beirdd Ynys Prydain (The Mystery of the Bards of the Isle of Britain), opublikowaną pośmiertnie w 1828 r., a także serię hymnów opublikowaną jako Salmau yr Eglwys yn yr Anialwch w 1812 r.

Przypisy

Bibliografia

• Mary Jones: Barddas. Jones' Celtic Encyclopedia, 2004. [dostęp 2009-06-11].
• Mary Jones: Y Myvyrian Archaiology. Jones' Celtic Encyclopedia, 2003. [dostęp 2009-06-11].
• Mary Jones: Edward Williams/Iolo Morganwg/Iolo Morgannwg. Jones' Celtic Encyclopedia. [dostęp 2009-06-11].
• John Williams Griffith: WILLIAMS , EDWARD ( Iolo Morganwg ). Welsh Biography Online.