Irena Ładosiówna

Grób Ireny Klejer na cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Irena Ładosiówna, po mężu Klejer (ur. 24 sierpnia 1905 w Lublinie, zm. 7 maja 1976 w Warszawie) – polska aktorka teatralna i filmowa, reżyserka teatralna, dziennikarka, powieściopisarka i dramaturg.

Życiorys

Była córką pary aktorskiej: Czesława Ładosia vel Wiśniewskiego oraz Jadwigi Wiśniewskiej.

Na scenie teatralnej debiutowała we Lwowie: najpierw jako statystka w rolach dziecięcych, następne jako tancerka (była uczennicą szkoły baletowej), a w 1919 roku, po ukończeniu kursów scenicznych u Henryka Cepnika - jako aktorka w Teatrze Miejskim. Z tą sceną była związana do 1930 roku. Jednocześnie ukończyła lwowskie Seminarium Nauczycielskie, gdzie w 1926 roku zdała eksternistyczną maturę i rozpoczęła pracę literacką i dziennikarską, publikując felietony i nowele w lokalnej prasie. W 1930 roku wydała powieść Otylia Sewera, a w 1931 roku Kurier Lwowski drukował w odcinkach jej powieść Miłość wśród maków. Następnie przeniosła się do Poznania, gdzie grała i reżyserowała w tamtejszym Teatrze Popularnym im. Wojciecha Bogusławskiego (1930-1931). Następnie występowała w Płocku (1931), Wilnie (1931-1933, także reżyserowała), a w latach 1933-1937 była aktorką, reżyserem i kierownikiem artystycznym w Teatrze Pokucko-Podolskim w Stanisławowie. Tutaj wystawiała własne sztuki (Królowa śniegu wg Hansa Christiana Andersena, Królewna z Lisieux), publikowała w Kurierze Stanisławowskim oraz prowadziła kurs gry scenicznej przy konserwatorium Towarzystwa Muzycznego im. St. Moniuszki. Następnie była aktorką i reżyserką w Teatrze Ziemi Pomorskiej w Toruniu (1937-1939). W 1939 roku powróciła do Lublina, gdzie najpierw występowała w Teatrze Miejskim, a po wybuchu II wojny światowej pracowała jako kelnerka w kawiarni „U Aktorów” i prowadziła tajne kursy aktorskie, m.in. przygotowując konspiracyjne przedstawienie Moralności pani Dulskiej.

Po zakończeniu wojny pozostała w Lublinie do 1947 roku (z przerwą od października 1944 roku do lutego 1945 roku, gdy grała w Krakowie) . W tym czasie pełniła funkcję kierownika artystycznego Teatru Zespołu Aktor­skiego (1944), występowała i reżyserowała w Teatrze Miejskim (1945-1947) oraz prowadziła zajęcia z dykcji na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. W 1947 roku przeniosła się do Warszawy, gdzie była członkinią zespołów: Miejskich Teatrów Dramatycznych (1947-1949), Teatru Narodowego (1949-1951), Teatru Ateneum (1951-1957) oraz Teatru Komedia (od 1958 do przejścia na emeryturę w 1971 roku). Ponadto jako reżyser współpracowała z teatrami w Jeleniej Górze (1949-1951, 1961), Bielsku-Białej (1953), Zie­lonej Górze (1954, 1956), Bydgoszczy (1954, 1960, 1961), Białymstoku (1956, 1958, 1967-1968), Łodzi (1957-59), Olsztynie (1961), Częstochowie (1962), Szczecinie (1963) i Rze­szowie (1965). Wystąpiła w dziewięciu przedstawieniach Teatru Telewizji (1958-1976).

Działała społecznie na rzecz społeczności aktorskiej, pełniąc funkcję przewodniczącej Komisji Likwidacyjnej ZASP w 1950 roku, opiekunki Dom Artystów Weteranów Scen Polskich w Skolimowie oraz członka Komisji Kwalifikacyjnej i Głównego Sądu Koleżeńskiego SPATiF.

W 1939 wyszła za mąż za Józefa Klejera – aktora i reżysera. Oboje zostali pochowani na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie^[1].

Filmografia

• Tamań (1969) - staruszka
• Na wylot (1972) - staruszka
• Nagrody i odznaczenia (1973)

Przypisy

Bibliografia

• Irena Ładosiówna, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2022-06-10] .
• Olga Ciwkacz: Irena Ładosiówna – aktorka Polskiego Teatru w Stanisławowie i dziennikarka „Kuriera Stanisławowskiego” (1933-1936). Teka Komitetu Polsko-Ukraińskiego Związku Kulturalnego, 2018. [dostęp 2022-06-09]. (pol.).

Linki zewnętrzne

• Irena Ładosiówna w bazie filmpolski.pl