Irena Delmar-Czarnecka
| Imię i nazwisko | Irena Helena Głowacka |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 8 maja 1923 |
| Pochodzenie | |
| Instrumenty | |
| Typ głosu | |
| Zawód | |
| Odznaczenia | |
     | |
Irena Delmar-Czarnecka, właśc. Irena Helena Głowacka[1] (ur. 8 maja 1923 w Częstochowie[2][3]) – polska śpiewaczka, aktorka, producentka, działaczka kulturalna na emigracji.
Życiorys
W 1948 występowała jako chórzystka w Operetce Warszawskiej[4]. W 1951 przybyła do Londynu, gdzie mieszkała jej ciotka, artystka Mila Kamińska, pozostając na emigracji. Początkowo pracowała jako modelka. Kształciła się w zakresie śpiewu na studiach wokalno-muzycznych w Warszawie, Mediolanie i Londynie. Przystąpiła do Brytyjskiego Związku Artystów Teatralnych i Filmowych „Equity”. Została aktorką Polskiego Teatru Dramatycznego, Teatru Polskim ZASP, Teatru Hemara, Teatru Ref-Rena, Teatru Budzyńskiego. Jako artystka sceniczna występowała w Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie[5]. W 1981 została prezesem Związku Artystów Scen Polskich za Granicą (Londyn)[6]. Pełniła stanowisko dyrektora Teatru ZASP w Londynie. Przyjęła obywatelstwo brytyjskie[7].
W 1955 w Londynie została żoną pułkownika Kamila Czarneckiego (1912-2001)[8][9][10]. W Londynie Irena i Kamil Czarneccy przyjaźnili się z małżeństwem gen. Władysław Anders i jego żoną Ireną (generał spędził u Czarneckich ostatni dzień życia)[3]. Była inicjatorką i przewodniczącą komitetu budowy pomnika „Dla Nich”, poświęconego Żołnierzom Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie i ustanowionego w 2012 na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie, gdzie spoczęły prochy jej męża Kamila i jego brata Mariana Czarneckiego, także pułkownika[11][12][13][14].
O życiu Ireny Delmar-Czarneckiej opowiada film dokumentalny pt. Tęskniłeś tyle lat..., autorstwa Leszka Platty z 2000[15].
Odznaczenia i wyróżnienia
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (25 listopada 2014, za wybitne zasługi w działalności na rzecz środowiska polonijnego w Wielkiej Brytanii, za popularyzowanie polskiej kultury)[16][17]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1990)[18]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1982)[19]
- Krzyż Oficerski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej (23 listopada 1993, za wybitne zasługi w działalności kulturalnej)[20]
- Medal „Polonia Mater Nostra Est”
- Srebrny Medal Zasłużony Kulturze „Gloria Artis” (13 września 2007)[21][22]
- Złota Odznaka Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Wielkiej Brytanii
- Złota Odznaka Lotników
- Dyplom honorowy Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2009, za całokształt działalności propagującej twórczość 20-lecia międzywojennego poza granicami Polski)[23]
- Laureatka „Złotego Liścia Retro 2009”[24]
- Honorowe członkostwo Związku Artystów Scen Polskich w Polsce (2005)
- Honorowe członkostwo Ogniska Polskiego w Londynie
- Srebrna odznaka honorowa Koła Lwowian w Londynie (1970)[25]
Przypisy
- ↑ England and Wales Marriage Registration Index, 1837-2005. Family Search. [dostęp 2020-07-01].
- ↑ Kolekcja Artyści Emigracyjnej Melpomeny (1939-1995). szukajwarchiwach.pl. [dostęp 2020-05-07].
- ↑ a b Irena Delmar-Czarnecka: Andersowie. tygodnikpowszechny.pl, 2011-01-04. [dostęp 2017-06-23].
- ↑ Wydarzenia i plotki. Irena ante Portas, „Stolica” 1961, nr 23, s. 9.
- ↑ Iwona Kadłuczka: Maki dla żony generała. Wspomnienia o Irenie Anders. gazeta.pl, 2010-11-29. [dostęp 2017-06-22].
- ↑ Piotr Gulbicki: Londyn kontra Warszawa. onet.pl, 2008-10-13. [dostęp 2017-06-23].
- ↑ Paszportowe sprawy. videofact.com. [dostęp 2017-06-23].
- ↑ Wywiad z Ireną Delmar–Czarnecką. polacywewloszech.com, 2015-08-29. [dostęp 2017-06-22].
- ↑ Jolanta Ciosek: Bliżej ojczyzny. dziennikpolski24.pl, 2010-09-04. [dostęp 2017-06-22].
- ↑ Uroczystości ku czci Mariana i Kamila Czarneckich. wolnaeuropa.pl, 2011-06-24. [dostęp 2017-06-23].
- ↑ Ewa Kwaśniewska: Został ślad. tydzien.co.uk, 2012-10-03. [dostęp 2017-06-23].
- ↑ Krzysztof Stępkowski: Uroczystości pogrzebowe oficerów 1. Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka. ordynariat.wp.mil.pl, 2011-06-24. [dostęp 2017-06-22].
- ↑ Pierwsza rocznica odsłonięcia pomnika „Dla nich” na Powązkach Wojskowych. bip.udskior.gov.pl, 2013-10-01. [dostęp 2017-06-23].
- ↑ Uroczyste odsłonięcie pomnika – obelisku „Dla Nich”. skmponz.pl, 2012-09-24. [dostęp 2017-06-23].
- ↑ Tęskniłeś tyle lat.... filmpolski.pl. [dostęp 2017-06-23].
- ↑ M.P. z 2015 r. poz. 128
- ↑ Dopiero pierwsze 75 lat minęło.... mojawyspa.co.uk, 2015-07-21. [dostęp 2017-06-23].
- ↑ Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski z dnia 11 listopada 1990 roku. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 54, Nr 4 z 20 grudnia 1990.
- ↑ Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 14, Nr 3 z 31 grudnia 1982.
- ↑ M.P. z 1994 r. nr 6, poz. 49.
- ↑ Lista laureatów Medalu Zasłużony Kulturze – Gloria Artis. mkidn.gov.pl. [dostęp 2017-06-23].
- ↑ Najwyższe odznaczenie ministra kultury dla ZASP za Granicą. wp.pl, 2007-10-07. [dostęp 2017-06-23].
- ↑ Jolanta Ciosek: Bliżej ojczyzny. dziennikpolski24.pl, 2010-09-04. [dostęp 2017-06-22].
- ↑ Laureaci Złotego Liścia Retro 2009. spotkaniazpiosenka.org. [dostęp 2017-06-23].
- ↑ Odznaka honorowa Koła Lwowian. „Biuletyn”. Nr 19-20, s. 112, Lipiec 1971. Koło Lwowian w Londynie.
Bibliografia
- Jolanta Ciosek: Bliżej ojczyzny. dziennikpolski24.pl, 2010-09-04. [dostęp 2017-06-22].
- Wywiad z Ireną Delmar–Czarnecką. polacywewloszech.com, 2015-08-29. [dostęp 2017-06-22].
- 75th Anniversary Theatrical Review, Irena Delmar-Czarnecka. ogniskopolskie.org.uk, 2015-07-19. [dostęp 2017-06-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-18)]. (ang.).
Linki zewnętrzne
- Irena Delmar-Czarnecka – profil na stronie ZASP Londyn
- Irena Delmar, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2021-04-08].
- Irena Delmar, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2021-04-09].
- Irena Delmar-Czarnecka w bazie filmpolski.pl
- Irena Delmar-Czarnecka w bazie Filmweb
- Irena Delmar-Czarnecka w bazie IMDb (ang.)
Media użyte na tej stronie
Autor: KarlHeintz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Baretka Krzyża Oficerskiego Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej
Baretka Srebrnego Medalu "Zasłużony Kulturze - Gloria Artis"