Irena Majchrzak

Irena Majchrzak

Ida Englard

Meksykańskie dzieci uczą się czytania metodą odimienną Ireny Majchrzak O chwili odkrycia[1][2]: …8-letnia Simona poprosiła mnie, żebym jej pomogła przygotować czytankę […] Znała litery i potrafiła je wybrzmieć, ale nie umiała odczytać żadnego słowa. […] napisałam: Simona. Uśmiechnęła się, a ja zrozumiałam, że po raz pierwszy zobaczyła wyraz, który miał dla niej znaczenie…
Data i miejsce urodzenia	26 września 1927 Kielce
Data i miejsce śmierci	25 lutego 2011 Warszawa
Zawód, zajęcie	pedagog, socjolog

Grób Ireny Majchrzak na cmentarzu żydowskim w Warszawie

Irena Majchrzak, z domu Kisielewska (ur. 26 września 1927 w Kielcach jako Ida Englard, zm. 25 lutego 2011 w Warszawie) – polska pedagożka, socjolożka, autorka tzw. odimiennej metody nauki czytania oraz elementarzy dla dzieci polskich, indiańskich i romskich.

Była żoną ambasadora Ryszarda Majchrzaka z czasów PRL. Przebywała z nim w polskich placówkach na Kubie i w Meksyku.

Życiorys

Urodziła się w rodzinie żydowskiej jako córka Mejlecha i Gutty Englardów. Jej starszą siostrą była psycholożka Alice Miller^[3]. Podczas II wojny światowej przebywała w getcie w Piotrkowie Trybunalskim, a od 1942 pod przybranym nazwiskiem jako Irena Kisielewska w szkole prowadzonej przez siostry zakonne w Ignacowie^[a].

W latach 60. uzyskała doktorat w Instytucie Filozofii i Socjologii. W 1967 wyjechała wraz z mężem na placówkę dyplomatyczną do Meksyku (była to pierwsza misja jej męża). W 1968 była świadkiem krwawo stłumionych protestów studenckich w Meksyku. Prowadziła obserwacje socjologiczne wśród tamtejszych Indian.

Po wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce wystarała się o możliwość prowadzenia dalszych badań w Meksyku. Z upoważnienia Salomona Nahmada – antropologa odpowiedzialnego w meksykańskim ministerstwie edukacji za kształcenie dzieci indiańskich, zajęła się oceną wdrażania nowego systemu edukacji tych dzieci (edukacja w języku hiszpańskim i plemiennym). W tym celu przejechała cały Meksyk, prowadząc obserwacje, których wynikiem było powstanie raportu wydanego w formie książkowej pod tytułem Listy do Salomona.

Po publikacji raportu pisarka Julieta Campos – żona gubernatora stanu Tabasco, Enrique Gonzáleza Pedrero – zaproponowała jej stworzenie programu pomocy dla dzieci z plemienia Czontali. W tym okresie miała pod swoją opieką około 700 uczniów w 14 internatach.

Wynikiem jej pracy w tym okresie było opracowanie nowatorskiej metody nauki czytania, nazwanej przez nią „metodą odimienną”. Naukę rozpoczyna się od poznania wyrazu, który jest graficznym zapisem własnego imienia (słowo o najlepiej znanym znaczeniu). Metoda jest opozycją wobec rozpowszechnionej dotąd „metody głoskowej” – polega na nauce łączenia widzianych liter w wyrazy o dobrze znanych znaczeniach, zamiast nauki rozpoznawania słów przez trudne łączenie słyszanych głosek (niemających znaczeń).

Metoda odimienna była w Meksyku z powodzeniem stosowana w nauce dzieci i dorosłych, a od początku lat 90. zastosowana także w Polsce (otrzymała akceptację Ministerstwa Edukacji Narodowej). We wrześniu 2010 rozpoczęto realizację programu nauczania czytania tą metodą dzieci romskich w Polsce.

Irena Majchrzak została pochowana 7 marca 2011 roku na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej. Miała syna Marka.

Wybrane publikacje

Książki dla dorosłych

• Nazwanie świata
• Listy do Salomona (Wydawnictwo Bliżej Przedszkola, Kraków, 2007)
• W obronie dziecięcego rozumu (Wydawnictwo Bliżej Przedszkola, Kraków, 2007)
• Wprowadzenie dziecka w świat pisma (Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa, 1995)

Książki dla dzieci

• Ania i Anita
• Gry czytelnicze
• Opowieści ortograficzne
• Opowieści sowy

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Robert Halik: Zmarła Irena Majchrzak. blizejprzedszkola.pl. [dostęp 2011-03-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-25)].
• Joanna Podgórska: Odczytać siebie. polityka.pl. [dostęp 2016-11-13].