Irena Sandecka

Irena Sandecka (ur. 1 kwietnia 1912 w Humaniu, zm. 25 marca 2010 w Krzemieńcu[1]) – polska poetka, nauczycielka, pracownik naukowy Liceum Krzemienieckiego, działaczka społeczna i katolicka, od 1942 mieszkająca i działająca w Krzemieńcu.

W czasie II wojny światowej pracowała w Powiatowej Delegaturze Rządu w Krzemieńcu. Zajmowała się m.in. pomocą Polakom atakowanym przez nacjonalistów ukraińskich. Uratowała od zagłady jedną z wsi organizując dla mieszkańców eskortę złożoną z niemieckich żołnierzy. Wywiozła z zagrożonego rzeziami Krzemieńca do Krakowa kilkadziesiąt polskich dzieci uratowanych z pogromów (ich rodzice zginęli w rzezi wołyńskiej).

Po wojnie pozostała w Krzemieńcu, została aresztowana przez NKWD, ale wkrótce zwolniona. Do 1969 r. pracowała jako laborantka w służbie zdrowia. Czynnie uczestniczyła w życiu miejscowego Kościoła katolickiego oraz prowadziła tajne nauczanie polskich dzieci. Opracowała w tym celu ręcznie napisany i ilustrowany „Elementarz Krzemieniecki”. Dzięki jej staraniom w Krzemieńcu przetrwało prężne środowisko polskie.

Po rozpadzie ZSRR była jedną z założycielek Towarzystwa Odrodzenia Kultury Polskiej im. Juliusza Słowackiego.

Zmarła 25 marca 2010 w wieku niespełna 98 lat.

W 2016 otrzymała pośmiertnie nagrodę Kustosz Pamięci Narodowej[2].

Przypisy

  1. ↑ Janusz M. Paluch: Irena Sandecka nie żyje. 2010-03-26. [dostęp 2010-04-03].
  2. ↑ Kustosz Pamięci Narodowej 2016. ipn.gov.pl. [dostęp 2018-03-01].

Bibliografia

  • Marek A. Koprowski: Od Humania do Krzemieńca: Irena Sandecka. Biały Dunajec – Ostróg: Wołanie z Wołynia, 2012. ISBN 978-83-88863-52-5.

Linki zewnętrzne