Irkuck

Irkuck
Иркутск
Ilustracja
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo

 Rosja

Obwód

 irkucki

Mer

Rusłan Bołotow

Powierzchnia

277 km²

Wysokość

440 m n.p.m.

Populacja (2020)
• liczba ludności
• gęstość


623 562
2251,13 os./km²

Nr kierunkowy

+7 (39 52)

Kod pocztowy

664000–664999

Tablice rejestracyjne

38

Położenie na mapie obwodu irkuckiego
Mapa konturowa obwodu irkuckiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Irkuck”
Położenie na mapie Rosji
Mapa konturowa Rosji, na dole znajduje się punkt z opisem „Irkuck”
Ziemia52°17′N 104°16′E/52,283333 104,266667
Strona internetowa
Portal Rosja
Sobór Objawienia Pańskiego
Cerkiew Św. Trójcy
Kościół Polski z 1881 roku
Ratusz w Irkucku
Cerkiew Kazańska

Irkuck (ros. Иркутск, Irkutsk) – miasto w Rosji, stolica obwodu irkuckiego.

Główny ośrodek gospodarczy, kulturalny (muzea) i naukowy (uniwersytet zał. 1918) Syberii Wschodniej z rozwiniętym przemysłem maszynowym (jedne z największych w Rosji zakłady lotnicze „Irkut”), aluminiowym, materiałów budowlanych, drzewnym, skórzanym i spożywczym[1]. W mieście znajduje się elektrownia wodna o mocy 660 MW.

Położenie

Główna część miasta leży na prawym brzegu rzeki Angara, która jest dopływem Jeniseju. Po drugiej stronie rzeki leży dzielnica Głazkowo. Rzekę, która ma do 579 m szerokości, można przekroczyć trzema mostami oraz drogą biegnącą po koronie zapory Zbiornika Irkuckiego. Niewielka rzeka Irkut, od której miasto wzięło swoją nazwę, wpada jako lewostronny dopływ Angary na wysokości centrum.

Historia

Port nad rzeką Angarą. Założony w 1661 jako Irkuckie Zimowisko. Prawa miejskie osada posiada od 1686 roku[2]. Ośrodek administracyjny – wojsk dla kolonizacji Syberii. W XVII wieku punkt tranzytowy handlu z Mongolią, potem z Chinami. Od XVIII wieku do 1917 roku miejsce zsyłek. Stolica guberni irkuckiej[1].

Okolice Irkucka stały się w 1866 widownią powstania zabajkalskiego, wznieconego przez polskich zesłańców. Przywódców powstania Narcyza Celińskiego, Gustawa Szaramowicza, Władysława Kotkowskiego i Jakuba Reinera stracono 27 listopada 1866 na przedmieściu Uszakowka, za rogatką „jakucką”, u podnóża gór w pobliżu rzeki Angary.

W 1858 roku zesłaniec i późniejszy członek Rządu Narodowego Agaton Giller założył w Irkucku szkołę polską, w której sam nauczał.

W czasach stalinizmu w Irkucku znajdowały się więzienia polityczne Krasnyj Korpus i etapowe na trasie do Władywostoku.

Demografia

RokLiczba ludności
187532 512
190049 106
192698 764
1956314 000
1959365 000
1971462 000[1]
1975500 000
1999592 400
2002593 400
2004588 531
2020623 562

Transport

Stacja kolejowa w Irkucku

Irkuck jest ważnym węzłem kolejowym na Kolei Transsyberyjskiej.[1] Główną stacją miasta jest Irkuck Passażyrskij. 8 km od centrum miasta znajduje się Port lotniczy Irkuck. Siedzibę mają tu linie lotnicze IrAero.

Miasto posiada port na rzece Angarze.

Komunikacja miejska

W mieście działają tramwaje, trolejbusy i autobusy.

Muzea

  • Miejskie Centrum Wystawiennicze im. W.S. Rogala
  • Muzeum Mineralogiczne im. A.W. Sidorowa
  • Kompleks muzealny „Dekabryści w Irkucku”: Dom-Muzeum Wołkonskich i Dom-Muzeum Trubeckich
  • Muzeum Sztuki im. W.P. Sukaczowa
  • Muzeum Krajoznawcze Obwodu Irkuckiego
  • Oddział Przyrody Muzeum Krajoznawczego
  • Oddział Muzeum Krajoznawczego – Cerkiew Zbawiciela
  • Lodołamacz ANGARA
  • Interaktywne Muzeum Nauki
  • Muzeum Historii Miasta
  • Muzeum Historii Zajezdni „Irkuck – pasażerski” linii kolejowej Syberii Wschodniej
  • Muzeum Broni i Techniki Wojennej

Nauka i oświata

  • Bajkalski Państwowy Uniwersytet Ekonomiki i Prawa (ФГБОУ ВПО БГУЭП);
  • Wschodnio-Syberyjska Państwowa Akademia Wychowania (ВСГАО);
  • Irkucka Państwowa Akademia Rolnicza (ФГБОУ ВПО ИрГСХА);
  • Irkucki Państwowy Uniwersytet Lingwistyczny;
  • Irkucki Państwowy Uniwersytet Medyczny Federalnej Agencji ds. Ochrony Zdrowia i Rozwoju Społecznego;
  • Irkucki Uniwersytet Państwowy;
  • Irkucki Państwowy Uniwersytet Transportu Kolejowego (ИрГУПС);
  • Irkucki Instytut Turystyki Międzynarodowej (ИИМТ);
  • Narodowy Badawczy Irkucki Państwowy Uniwersytet Techniczny (ИрГТУ);
  • 17 filii wyższych uczelni Rosji[3].
  • Irkucka Szkoła Teatralna[4].

Religia

Miasto jest siedzibą prawosławnej metropolii irkuckiej (i eparchii irkuckiej) oraz rzymskokatolickiej diecezji Świętego Józefa.

W Irkucku znajdował się polski cmentarz, na którym chowano zesłańców oraz cmentarz na wzgórzu za więzieniem za rzeczką Uszakowką, na którym chowano Polaków zmarłych w więzieniu. Na pierwszym z nich pochowani byli m.in.: pamiętnikarz i konspirator Ludwik Janiszewski (1778-1848), kanonik katedry wileńskiej ks. prałat Ludwik Trynkowski (zm. 1849), konspirator i skrzypek Wolfgang Szczepkowski (zm. 1857), powstaniec Jacek Gołyński (zm. 1846), wojskowy Józef Sasinowicz, powstaniec Józef Horodyński (zm. 1840), powstaniec porucznik 11 liniowego pułku piechoty Wilhelm Malczewski (zm. 1849). Na cmentarzu więziennym pochowano m.in. konspiratora Michała Olszewskiego (zm. 1840)[5].

Sport

Miasta partnerskie

Zobacz też

Przypisy

  1. a b c d Encyklopedia Powszechna PWN. T. 2. G-M. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1974, s. 301.
  2. О городе, Официальный портал города Иркутска, admirk.ru [dostęp 2019-04-13] (ros.).
  3. Старов Владимир Викторович <starov@informika.ru>: Российское образование. Результаты поиска. 2013. [dostęp 2014-02-20]. (ros.).
  4. Tieatralnyje uczebnyje zawiedienija. [w:] Bolszoja Sowietskoja Encykłopiedia [on-line]. [dostęp 2021-05-03]. (ros.).
  5. Agaton Giller: Groby polskie w Irkucku. 1864.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Russia edcp location map.svg
Autor: Uwe Dedering, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Russia.

EquiDistantConicProjection : Central parallel :

* N: 54.0° N

Central meridian :

* E: 100.0° E

Standard parallels:

* 1: 49.0° N
* 2: 59.0° N

Made with Natural Earth. Free vector and raster map data @ naturalearthdata.com.

Flag of the United States.svg
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
Irkutsk City Hall.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC BY-SA 2.0
Coat of Arms of Irkutsk.svg
SVG версия файла Coat of Arms of Irkutsk.png
Outline Map of Irkutsk Oblast.png
Autor: Nzeemin, Licencja: CC BY-SA 2.0
Административная карта Иркутской области, Россия.
  • Проекция: Меркатор
  • Координаты для GMT: -R95.3/119.6/50.9/64.5
  • Инструменты: GMT, Inkscape
Cerkiew Kazańska w Irkucku 03.JPG
(c) Photo: Marcin Konsek / Wikimedia Commons, CC BY-SA 4.0
To fotografia pomnika kulturowego dziedzictwa w Rosji; numer:
Church of the Epiphany (Irkutsk).jpg
Autor: Baikalsky, Licencja: CC BY-SA 3.0
To fotografia pomnika kulturowego dziedzictwa w Rosji; numer:
Flag of Irkutsk (Irkutsk oblast).svg
Irkutsk (Irkutsk oblast), flag
Cerkiew św. Trójcy w Irkucku 01.JPG
(c) Photo: Marcin Konsek / Wikimedia Commons, CC BY-SA 4.0
To fotografia pomnika kulturowego dziedzictwa w Rosji; numer:
Irkutsk station.jpg
Picture of the Irkutsk train station on the trans-Siberian railway in Irkutsk, Russia. Taken by me 7/06, released into public domain
Irkutsk Collage.png
Autor:

Pablitto, Marcin Konsek, Ася Волкова, Vaiz Ha, Fanzuga, Вячеслав Ребров.

Pablitto, Licencja: CC BY-SA 4.0
Коллаж для статьи об Иркутске из фотографий:
  • Irkutsk clock.jpg
  • Kino "Sztuka" w Irkucku.JPG
  • Иркутск. Краеведческий музей 3.JPG
  • "Усадьба В.П. Сукачева", фасад здания Картинной галереи.jpg
  • Cerkiew Kazańska w Irkucku 02.JPG
  • Панорама Иркутска с плотины ГЭС - panoramio.jpg
Католический храм Покрова Богородицы.JPG
Autor: Kolchak1923, Licencja: CC BY-SA 3.0
To fotografia pomnika kulturowego dziedzictwa w Rosji; numer: