Irlandzka wojna domowa
.jpg) Żołnierze Armii Narodowej uzbrojeni w karabiny maszynowe Lewisa na pokładzie improwizowanej kanonierki | |||
| Czas | |||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Przyczyna | niezgoda z powodu traktatu angielsko-irlandzkiego | ||
| Wynik | zwycięstwo zwolenników traktatu angielsko-irlandzkiego | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Irlandzka wojna domowa (irl. Cogadh Cathartha na hÉireann) – konflikt zbrojny w Irlandii w latach 1922–1923 między zwolennikami i przeciwnikami traktatu angielsko–irlandzkiego z 6 grudnia 1921, który powoływał do życia Wolne Państwo Irlandzkie, prekursora dzisiejszej Irlandii. Przeciwnicy traktatu krytykowali go za to, że zachowywał konstytucyjny związek między Irlandią a Wielką Brytanią oraz że zgodnie z nim sześć hrabstw północnoirlandzkich nie wchodziło w skład Wolnego Państwa.
Irlandzka wojna domowa kosztowała więcej ofiar niż poprzedzająca ją irlandzka wojna o niepodległość. Liczba ofiar po stronie protraktatowej wynosiła 540–800, nie istnieją dokładniejsze dane dotyczące liczby ofiar Irlandzkiej Armii Republikańskiej (IRA), lecz przyjmuje się zakres 1000–3000, choć i te liczby mogą być znacznie wyższe. Nie ma również danych dotyczących ofiar wśród ludności cywilnej[1]. Wynikiem wojny był również głęboki podział społeczeństwa irlandzkiego.
Mimo braku społecznego poparcia przeciwnicy traktatu z Éamonem de Valerą na czele pozostali nieugięci. W kwietniu 1922 opanowali zbrojnie Four Courts (siedziba sądów) w centrum Dublina, ale rząd irlandzki nie interweniował. Tymczasem w Ulsterze zaczęły się antykatolickie rozruchy. Antytraktatowa część IRA ruszyła z pomocą ulsterskim katolikom. Rząd irlandzki, naciskany przez władze brytyjskie, zaatakował w czerwcu Four Courts. Po czterech dniach walk antytraktatowcy wycofali się, paląc budynek razem z jego bezcennymi archiwami. Po wycofaniu się z Dublina IRA rozpoczęła wojnę partyzancką przeciwko oddziałom rządowym, które powoli zdobywały przewagę, między innymi dzięki dostawom broni z Wielkiej Brytanii. W egzekucjach, które miały miejsce w trakcie działań wojennych, zginęło wielu irlandzkich patriotów – zasłużonych członków IRA[2].
W maju 1923 IRA, na rozkaz de Valery, zaprzestała walki.
Końca wojny nie dożyli najważniejsi spośród tych, którzy traktat podpisali: Arthur Griffith zmarł na atak serca, a Michael Collins (twórca IRA) został zastrzelony przez odłam IRA przeciwny traktatowi i proponowanemu w nim podziałowi Irlandii[2].
Żołnierze Armii Narodowej podczas wojny domowej
Płonący gmach Four Courts, po ostrzale artyleryjskim Armii Narodowej spłonęły w nim irlandzkie archiwa narodowe
Jeniec prowadzony przez żołnierzy Armii Narodowej
Samochód pancerny Armii Narodowej w Cork
Ambulans Czerwonego Krzyża mijający główny gmach poczty w Dublinie
Dostawa chleba podczas wojny domowej
Żołnierze Armii Narodowej w Limerick
Dzieci rozmawiające z żołnierzami Armii Narodowej
Zobacz też
Przypisy
- ↑ John Dorney: Casualties of the Irish Civil War in Dublin. theirishstory.com, 19 czerwca 2012. [dostęp 2015-06-25]. (ang.).
- ↑ a b O co walczy Irlandzka Armia Republikańska?. [dostęp 2016-03-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-07)].
Media użyte na tej stronie
.jpg)
Autor: National Library of Ireland on The Commons, Licencja: No restrictions
A prisoner under escort at the South Western Front during the Irish Civil War. Given the situation, everyone looks remarkably relaxed...
Date: 22 July 1922
NLI Ref.: HOG106
The Four Courts in Dublin during the Battle of Dublin. The building had been taken over by Anti-Treaty forces on the date 14 April 1922. Bombarded by National Army forces on 28 and 29 June, a huge explosion of stored munitions on 30 June destroyed the Public Records Office, and with it a huge swathe of Irish cultural memory.
Date: 30 June 1922
NLI Ref.: HOG57
Red Cross ambulance passing the G.P.O. on Sackville Street (later renamed O'Connell Street) during the Irish Civil War.
Date: 18 July 1922
NLI Ref.: <a href="http://catalogue.nli.ie/Record/vtls000218837" target="_blank" rel="nofollow">HOG53</a>National Army troops on board a ship bound for a secret destination during the Irish Civil War
NLI Ref: HOG79
.jpg)
Autor: National Library of Ireland on The Commons, Licencja: No restrictions
National Army troops at the South Western Front during the Irish Civil War.
We've discovered (mostly through all of your efforts here on Flickr) that some of our W.D. Hogan collection dates are not as secure as we thought, so thanks to sbreathnach for giving us a location for this one at the Ordnance Barracks, Mulgrave Street, Limerick and a date of Friday 21st or Saturday 22nd July 1922!
Date: Friday 21 or Saturday, 22 July 1922
.jpg)
Autor: National Library of Ireland on The Commons, Licencja: No restrictions
Unsure whether this bread van was being guarded or raided, or whether the boy with the rifle was just passing by...
Date: Circa 1922
NLI Ref.: HOG11
Fionán Lynch (second from the right) and Eoin O'Duffy (fourth on the left) during the Irish Civil War
.jpg)
Autor: National Library of Ireland on The Commons, Licencja: No restrictions
Thanks to everyone for helping with this photo that started life in our catalogue with very sketchy information! All we knew was that it was an armoured car in Cork, ca. 1922, and that the photo was taken by W.D. Hogan....
We now know: •It’s a Peerless Armoured Car, one of two that was used in the seaborne attack on Cork during the Irish Civil War in early August 1922 •There was a delay in taking the two armoured cars off the ship as the Peerless weighed 6 tons, and was too heavy for the crane. They had to wait till the tide was at a level where the deck of the ship was in line with the dock. The armoured car was then dragged off the ship •The troops were National Army soldiers •There is a restored Peerless armoured car in the Curragh Army Base •The photo appeared in the Sunday Independent on 13 August 1922 •The photo was taken opposite the post office at the corners of Strand Street / Railway Street / Main Street in Passage West, Co. Cork •The business with the gable wall here was owned by P.J. Fitzgerald who lived above the shop. Fitzgeralds was a boot & shoe warehouse / drapers / grocers / insurance agent / pawnbrokers / provision dealers
Can't quite make out the grafitti on the wall that urges Corkonians to "Join the ..." or the letters on the car's registration no. followed by either 137, 237, or 737?
This photo was uploaded at the request of vintary, one of our contacts who knew that he had information on the image. See all of the comments below for how the story behind the photo unfolded...
This photo appeared in the Sunday Independent on 13 August 1922, with the caption: "A Dangerous Corner - This photograph was taken in one of the towns captured during the past week by the National Army. It shows an amoured car "manoeuvring for position" at the end of a street facing the post office. Irregulars occupy the further end of the street, and are being quickly dislodged by infantry supported by the armoured car."
NLI Ref.: HOG6.jpg)
Autor: National Library of Ireland on The Commons, Licencja: No restrictions
From matters architectural to matters martial today. Troops on foot and mounted on trucks with some children during the Irish Civil War.
With thanks to all (especially [/photos/freakyrobbie/ coffee robbie], [/photos/pellethepoet/ pellethepoet], [/photos/freakyrobbie/ coffee robbie], and [/photos/gregcarey/ Greg Carey]) we have confirmation and a corroborating Streetview that this image was taken in Bruff County Limerick, during the push on Limerick during the Civil War. With thanks also to [/photos/pellethepoet/ pellethepoet] and [/photos/129555378@N07/ sharon.corbet] we've been able to use today's image to refine the location in Bruff of a related Hogan image we'd previously posted. Thanks again all!
Photographer: W. D. Hogan
Collection: Hogan Wilson Collection
Date: 27 July 1922.
NLI Ref.: HOG124
You can also view this image, and many thousands of others, on the NLI’s catalogue at catalogue.nli.ie