Irma Grese

Irma Grese

Irma Grese (1945)
Data i miejsce urodzenia	7 października 1923 Wrechen
Data i miejsce śmierci	13 grudnia 1945 Hameln

Irma Ilse Ida Grese^[1] (ur. 7 października 1923 we Wrechen w Meklemburgii, zm. 13 grudnia 1945 w Hameln) – w czasie II wojny światowej nadzorczyni SS (SS-Aufseherin) w niemieckich obozach koncentracyjnych, członkini personelu pomocniczego SS (niem. Hilfspersonal der SS) i obozowej załogi SS (niem. SS-Gefolge).

Życiorys

Jej ojciec był mleczarzem, miała czworo rodzeństwa. W wieku 14 lat, dwa lata po śmierci matki^[2] porzuciła szkołę, opuściła rodzinny dom i przeniosła do Fürstenbergu, gdzie odbyła tzw. „rok pracy na roli” Reichsarbeitsdienst (RAD; pol. „Służba Pracy Rzeszy”), pracowała kolejno w mleczarni, sklepie, a następnie przez dwa lata jako pomoc pielęgniarska w sanatorium dla żołnierzy SS w Hohenlychen (w późniejszych latach pracowała tam m.in. Herta Oberheuser). Próby zdobycia wykształcenia i posady pielęgniarki nie przyniosły rezultatu, gdyż nie udało się jej zdać egzaminu dla pielęgniarek. W 1942 wróciła na krótko do pracy w mleczarni w Fürstenbergu.

Nadzorczyni SS

Po nieudanej próbie zdobycia zawodu pielęgniarki, zgłosiła się jako ochotniczka do służby pomocniczej SS. Późnym latem 1942 została skierowana do obozu dla kobiet w Ravensbrück celem przeszkolenia na nadzorczynię SS (niem. SS-Aufseherin). Kształcenie zakończone egzaminem ukończyła w marcu 1943.

Na własną prośbę została skierowana do obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau. Początkowo pracowała jako telefonistka w Obozie A i Obozie B, później pilnowała komanda budowy dróg oraz ogrodowego. Pod koniec 1943 została awansowana na stanowisko SS-Oberaufseherin, funkcjonując jako zastępczyni głównej nadzorczyni obozu kobiecego w Brzezince. W maju 1944 została nadzorczynią w Obozie C (odcinek BIIc), następnie kierowniczką komanda więźniarek karnej kompanii kobiet, której członkinie musiały wykonywać najcięższe prace ziemne. W grudniu 1944 została raportową w obozie dla kobiet Birkenau,

Grese uczestniczyła w selekcjach przeprowadzanych przez lekarza Josefa Mengele. Praktykowała biseksualizm - utrzymywała kontakty seksualne między innymi z komendantem obozu w Brzezince Josefem Kramerem oraz Marią Mandl, a także z więźniarkami i więźniami^[3].

18/19 stycznia 1945 podczas ewakuacji obozu Auschwitz opuściła go udając się początkowo do stacji kolejowej Loslau, a następnie wraz z transportem do Ravensbrück uciekając przed nadciągającą Armią Czerwoną. Następnie w marcu pilnowała ewakuacji więźniarek z Ravensbrück do Bergen-Belsen. Zatrudniono ją tam jako Arbeitsdienstführerin i tę funkcję pełniła do momentu wyzwolenia obozu przez Brytyjczyków 15 kwietnia 1945, którzy aresztowali ją 17 kwietnia 1945 roku^[4].

Proces

Budynek gimnazjum w Lüneburgu w którym odbył się proces załogi Bergen-Belsen

W stan oskarżenia wraz z 44 osobami, m.in. z Johanną Bormann i Elisabeth Volkenrath, sądzono ją podczas procesu Bergen-Belsen, który odbywał się od 17 września do 17 listopada 1945 w MTV-Halle w Lüneburgu.

Była jedną z najokrutniejszych nadzorczyń SS. W Auschwitz-Birkenau więźniarki nazywały ją piękną bestią.

Zeznania świadków – ocalałych kobiet, obciążyły ją poważnie. Była niezwykle okrutna, brutalnie biła i kopała, nie rozstawała się ze specjalne dla niej wykonanym ze stali i splecionego celofanu, wyłożonym perłami pejczem, którym katowała uwięzione osoby. Często przechadzała się w towarzystwie psa, którego szczuła na więźniarki. Podczas apelu nakazywała, aby więźniarki godzinami trzymały nad głowami ciężkie kamienie. Oprócz tego towarzyszyła doktorowi Mengele w selekcjach. Chodziła w szytym na miarę uniformie. Stanisława Rachwałowa, więźniarka obozu Auschwitz-Birkenau nr 26281 zeznała^[5]:

Nierzadko brała udział w selekcjach więźniarek, niezależnie od tego osobiście niejednokrotnie je mordowała. Świadek Katherine Neiger zeznała:

Grese nie przyznała się do winy. Zaprzeczała przy tym gwałtownie, iż odczuwała przyjemność z udręczenia więźniarek. Została skazana na śmierć przez powieszenie. Sentencja wyroku w j. angielskim brzmiała: Number 9. Grese. The sentence of this Court is that you suffer death by being hanged (pol. „Numer 9.^[6] Grese. Wyrok tego Sądu brzmi: śmierć przez powieszenie”). Grese nie okazała skruchy. Co więcej, w swoim pożegnalnym liście podkreślała, iż umiera „z czystym sumieniem”.

Wyrok wykonał angielski kat, Albert Pierrepoint 13 grudnia 1945 o godz. 9:34 w więzieniu w Hameln. W ostatnich słowach zwróciła się do kata: Schnell (niem. „Szybko”)^[7]. Jej ciało najpierw zostało pogrzebane na cmentarzu więziennym, a po 9 latach w 1954 przeniesiono je na cmentarz miejski w Hammeln. W 1986 mogiła została zlikwidowana, ponieważ stała się miejscem pielgrzymek neonazistów.

Zobacz też

• SS-Aufseherin
• Auschwitz-Birkenau
• Obóz koncentracyjny dla kobiet w Ravensbrück
• Procesy załogi Bergen-Belsen

Przypisy

Bibliografia

• Kompisch, Kathrin: Täterinnen. Die Frauen im Nationalsozialismus; Boehlau 2008. s. 198
• Taake, Claudia: Angeklagt: SS-Frauen vor Gericht, Oldenburg 1998
• Informacje na podstawie wywiadu z Joanną Czopowicz przeprowadzonego przez Piotra Głuchowskiego i Marcina Kowalskiego pt. „Urzeczona nadzorczynią z SS”, dodatek do Gazety Wyborczej Wysokie Obcasy 15 maja 2010, nr 19/572, s. 44–50

Linki zewnętrzne

• Młoda królowa SS. pracowniaslowa.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-08-20)].
• Schnell! Strona o Irmie Grese. schnell.blog.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-04)].
• Strona z materiałami archiwalnymi, zdjeciami i wycinkami z gazet