Isabella Lugoski-Karle
Isabella Lugoski-Karle (ur. 2 grudnia 1921 w Detroit, zm. 3 października 2017 w Arlington) – amerykańska chemiczka i krystalograf polskiego pochodzenia.
Życiorys
Urodziła się w rodzinie polskich imigrantów. Żyjąc w lokalnej polonijnej społeczności nie znała języka angielskiego, dopóki w wieku 7 lat nie poszła do szkoły. W domu matka uczyła ją czytania, pisania i matematyki[1].
Mimo cudzoziemskiego pochodzenia i trudnych warunków materialnych bez kłopotów radziła sobie w szkole. Gdy rozpoczęła naukę chemii w szkole średniej, postanowiła poświęcić się tej nauce. Mając stypendium za dobre wyniki w nauce, wstąpiła na Uniwersytet Michigan, gdzie zdobyła licencjat (BSc) w 1941, tytuł magistra (MSc) w 1942 oraz doktorat (PhD) w 1944[1].
W czasie studiów poznała Jerome'a Karle'a (siedział obok niej w laboratorium, ponieważ miejsca przydzielano alfabetycznie[2]), którego poślubiła w 1942[1].
W czasie wojny oboje pracowali w Projekcie Manhattan. W 1946 oboje znaleźli zatrudnienie w Naval Research Laboratory (NRL) w Waszyngtonie. Badali tam dyfrakcję elektronów oraz promieniowania rentgenowskiego. Doprowadziło ich to do określania struktury cząsteczek na podstawie dyfrakcji promieniowania rentgenowskiego (Symbolic Addition Procedure – procedura dodawania symboli). Te odkrycia przyczyniły się do otrzymania Nagrody Nobla przez Jerome Karle w 1985[1].
Opublikowała ponad 250 prac naukowych. Science Citation Index umieszcza ją pośród 1000 najczęściej cytowanych naukowców na świecie[1].
Małżonkowie odeszli na emeryturę z NRL w 2009[3].
Isabella Karle zmarła w 2017 z powodu guza mózgu[4].
Nagrody
Isabella Karle była laureatką licznych nagród naukowych, między innymi: Bower Award and Prize, National Medal of Science, Secretary of the Navy Distinguished Achievement in Science Award, Admiral Parsons Award of the Navy League[1].
W 1976 American Chemical Society przyznało jej Garvan Medal[5].
Należała do organizacji i stowarzyszeń naukowych, takich jak National Academy of Sciences, American Academy of Arts and Sciences oraz American Philosophical Society[1].
Honorowe doktoraty przyznały jej Uniwersytet Michigan (1976), Wayne State University (1979), University of Maryland (1986) i Georgetown University (1984)[1], a w 2002 także Uniwersytet Jagielloński[6].
Życie prywatne
Ojciec jej był malarzem pokojowym, a matka szwaczką. Miała 3 córki. Dwie z nich zostały naukowcami w dziedzinie chemii (średnia, Jean Marianne, opublikowała kilka prac wraz ze swą matką). Najmłodsza córka jest geologiem i była zatrudniona w Smithsonian Institution[1].
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i Nina Matheny Roscher, Isabella Helen Lugoski Karle, [w:] Louise S. Grinstein, Rose K. Rose, Miriam H. Rafailovich (red.), Women in Chemistry and Physics, Greenwood: Greenwood Press, 1993, s. 285–287, ISBN 0-313-27382-0 (ang.).
- ↑ Lulu Huang, Lou Massa, Isabella Helen Lugoski Karle, „Physics Today”, 71 (3), 2018, s. 65–65, DOI: 10.1063/pt.3.3878, ISSN 0031-9228 [dostęp 2018-09-16] (ang.).
- ↑ Jerome Karle, Nobel Prize Laureate and Navy Scientist, Dies at 94, „News”, 25 czerwca 2013 [dostęp 2018-09-16] (ang.).
- ↑ Emily Langer, Isabella L. Karle, chemist who helped reveal structure of molecules, dies at 95, Washington Post, 20 października 2017 [dostęp 2018-09-22] (ang.).
- ↑ Francis P. Garvan-John M. Olin Medal - American Chemical Society, American Chemical Society [dostęp 2018-10-10] (ang.).
- ↑ Doktorzy honoris causa – Uniwersytet Jagielloński, www.uj.edu.pl [dostęp 2018-09-16] (pol.).
| 1990 |
|
|---|---|
| 1991 |
|
| 1992 |
|
| 1993 |
|
| 1994 |
|
| 1995 |
|
| 1996 |
|
| 1997 |
|
| 1998 |
|
| 1999 |
|
Media użyte na tej stronie
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
Autor: Boroduntalk, Licencja: CC BY 4.0
Ribbon bar of the Philadelphia Liberty Medal. USA.
Obverse of the United States National Medal of Science
Daughters Louise Karle Hanson, center and Madeleine Karle ready their parents, Drs. Jerome and Isabella Karle, for their retirement from the Naval Research Laboratory (NRL) following a combined 127 years of government service. The Secretary of the Navy (SECNAV) Ray Mabus presented the Department of the Navy Distinguished Civilian Service Award to the Karles. Among their many awards and honors, Dr. Jerome Karle's work in crystal structure analysis was awarded the 1985 Nobel Prize in Chemistry and Dr. Isabella Karle was awarded the National Medal of Science from President Clinton in 1995 for her pioneering work in devising methods to determine crystal structure. (U.S. Navy Photo by John F. Williams/Released)
Dr. Jerome Karle (left) and Dr. Isabella Karle (seated). The couple worked as scientists for many years at the U.S. Naval Research Laboratory.