Isidora Sekulić

Isidora Sekulić Исидора Секулић
Znaczek pocztowy z portretem Isidory Sekulić
Data i miejsce urodzenia	18 lutego 1877 Mošorin
Data i miejsce śmierci	5 kwietnia 1958 Belgrad
Język	serbski
Dziedzina sztuki	opowiadanie, esej, listy z podróży

Isidora Sekulić (cyr. Исидора Секулић; ur. 18 lutego 1877 w Mošorinie, zm. 5 kwietnia 1958 w Belgradzie)^[1] – serbska pisarka, autorka powieści, nowel, literatury podróżniczej, opowiadań i esejów, tłumaczka. Erudytka i podróżniczka^[1][2]. Pierwsza w Serbii kobieta, która zyskała znaczne uznanie jako pisarka^[3] oraz pierwsza kobieta, która została członkiem Serbskiej Akademii Nauk^[3].

Życiorys

Była córką prawnika^[1], Danilo Sekulicia. W 1881 roku jej siedmioletni brat Predrag zmarł na gruźlicę. Dwa lata później na tę samą chorobę zmarła jej matka, Ljubica Sekulić, a w 1900 roku – ojciec przyszłej pisarki^[3]. Wykształcenie zdobywała w Nowym Sadzie i Somborze, a następnie, od 1894 na Węgrzech, gdzie rozpoczęła edukację w dziedzinie nauk przyrodniczych. W 1922 roku uzyskała w Berlinie tytuł doktora filozofii^[1][3].

Od 1909 roku mieszkała w Serbii, w Belgradzie, pracując jako nauczycielka w gimnazjum; zawód ten wykonywała aż do swojej emerytury w 1931 roku. W 1913 roku wyszła za mąż za poznanego w Norwegii polskiego lekarza, Emila Stromnickiego, owdowiała tego samego roku, w grudniu – jej mąż zmarł nagle podczas podróży^[3].

Jako pisarka zadebiutowała w 1913 roku opowiadaniami Towarzysze podróży (org. Saputnici). Od 1926 roku była sekretarzem belgradzkiego PEN Clubu^[3]. Należała też do zarządu serbskiego stowarzyszenia literackiego Odbor srpske knijževne zadruge, jednak odeszła po tym, jak jego założyciel zrezygnował w proteście przeciwko jej, pisarki-kobiety, członkostwu^[3].

W latach 1903–1944 była aktywna w kobiecej organizacji Kolo srpskih sestara (Koło Serbskich Sióstr), działającej na rzecz równouprawnienia kobiet. Tej też organizacji zapisała w testamencie prawa do swojej literackiej spuścizny. W 1950 roku została (jako pierwsza kobieta) członkiem Serbskiej Akademii Nauk^[3]. Należała do serbskiego Towarzystwa Edukacji Kobiety i Ochrony Jej Praw^[4].

Pisarka wiele podróżowała – za granicą spędziła ok. 19 lat życia, odwiedzając w tym czasie m.in. Anglię, Francję i Włochy. Opublikowała też liczne szkice i listy z podróży. Była też erudytką – posiadała dużą wiedzę na temat literatur: francuskiej, angielskiej, rosyjskiej i skandynawskich^[1].

Twórczość

Twórczość Sekulić obejmuje zarówno opowiadania i impresje, jak i artykuły krytycznoliterackie, listy i relacje z podróży oraz eseje. Proza artystyczna pisarki charakteryzowała się wyrazistym, zwartym stylem^[2]. Zawierała silny pierwiastek psychologiczny^[3][2]. Obejmowała różnorodną tematykę, w tym m.in.: zanikanie serbskiego mieszczaństwa (Diakon cerkwi Bogurodzicy), życie w czasach II wojny światowej i problem zachowania szlachetności i człowieczeństwa w tym okresie (O moim narodzie) czy męską dominację w społeczeństwie (Kronika prowincjonalnego cmentarza)^[1][3][2].

Jej eseistyka była silnie erudycyjna i obejmowała szeroki zakres tematów, od literatury, poprzez muzykę i teatr, aż po język i filozofię^[3].

Oprócz własnej twórczości zajmowała się także tłumaczeniem; przełożyła m.in. Edgara Allana Poego, Fiodora Dostojewskiego i Oscara Wilde’a^[1].

Wybrana twórczość^[1][2]

• Towarzysze podróży (org. Saputnici, 1913) – opowiadania i impresje
• Listy z Norwegii (org. Pisma iz Norveške, 1914) – opis podróży
• Diakon cerkwi Bogurodzicy (org. Djakon Bogorodične crkve, 1919) – opowiadania
• Z przeszłości (org. Iz prošlosti, 1919)
• Kronika prowincjonalnego cmentarza (org. Hronika palanačkog groblja, 1940)
• Notatki (org. Zapisi, 1941)
• Analityczne momenty i rozmyślania (Analitički trenuci i rozmišlanja, 1941) – artykuły i eseje literackie
• Notatki o moim narodzie (org. Zapisi o mome narodu, 1948) – opowiadania
• Mowa i język (org. Govor i jezik, 1956)
• Spokój i niepokój (Mir i nemir, 1957) – artykuły i eseje literackie

Przypisy