Iskra (gazeta)

Iskra
Ilustracja
„Iskra” - nagłówek
Państwo

 Imperium Rosyjskie

Organ prasowy

SDPRR

Pierwszy numer

1900

Ostatni numer

1905

Pierwszy numer „Iskry”, wydany w Lipsku

„Iskra” – pismo periodyczne rosyjskiej partii socjaldemokratycznej (SDPRR). Pierwszy numer gazety został opublikowany w Lipsku w grudniu 1900 roku. Kolejne numery były wydawane od 1901 do 1905, początkowo w Monachium, a potem w Szwajcarii i rozprowadzane bezdebitowo na terenie Imperium Rosyjskiego.

Pierwszym redaktorem pisma był Włodzimierz Lenin. Gazeta miała antyimperialistyczny i lewicowy charakter[1]. Za kadencji Lenina zawierało artykuły napisane przez między innymi Różę Luksemburg, Niemca pochodzenia czeskiego Karla Kautskyego czy młodego ukraińskiego marksisty, Lwa Trockiego, który stał się współpracownikiem Lenina na jesieni 1902 roku[2]. Po rozłamie w SDPRR na frakcje bolszewików i mienszewików, w lipcu 1903 Lenin opuścił redakcję Iskry, która do października 1905[3] ukazywała się pod kierownictwem Gieorgija Plechanowa[4]. Wydano 110 numerów (do lipca 1903 [5] - 44 numery). Zadaniem gazety było połączenie różnych ugrupowań robotniczych w Rosji na bazie wspólnej platformy politycznej. Gazeta była drukowana w Monachium (1901-1903) i Genewie (po 1903) i dostarczana w skrzyniach z podwójnym dnem na obszar Imperium Rosyjskiego przy współpracy sympatyzującego z socjaldemokracją rosyjskiego przemysłowca z branży włókienniczej - Sawy Morozowa [6].

Mottem gazety [7] było ros. Из искры возгорится пламя (pol. Z iskry rozgorzeje płomień) — cytat z poematu Puszkina do dekabrystów zesłanych na Syberię.

Członkowie redakcji uczestniczyli w obaleniu caratu w marcu 1917 roku i wydarzeniach rewolucji rosyjskiej wiosny-lata 1917. Po przewrocie bolszewickim znaleźli się w różnych obozach politycznych - Włodzimierz Lenin jako przywódca RFSRR, mienszewicy - Gieorgij Plechanow, Pawieł Akselrod i Julij Martow w opozycji, do czasu wymuszonej emigracji z RFSRR.

Członkowie redakcji:

później też:

Druk: Blumenfeld.

Przypisy

  1. ↑ Fischer 1964, s. 35; Pipes 1990, s. 357; Rice 1990, s. 64–69; Service 2000, s. 129–135.
  2. ↑ Rice 1990, s. 69–70.
  3. ↑ Manifest październikowy cara Mikołaja II ogłosił zniesienie cenzury w Rosji, wprowadzenie swobód obywatelskich i rządy konstytucyjne.
  4. ↑ Rice 1990, s. 83–84; Service 2000, s. 157.
  5. ↑ opuszczenia redakcji przez Lenina
  6. ↑ Właściciela przedsiębiorstwa Manufaktura nikolska „Sawa Morozow Syn i S-ka". W 1902/3 r. (30 rok działania) osiągnęła zysku czystego 3 060 000 rubli. Dywidenda 20$. Kapitał akcyjny 5 milionów rb. zapasowy 15 712 929 rubli i amortyzacyjny 12 638 986 rubli.
  7. ↑ stąd jej nazwa

Bibliografia

  • Fischer, Louis (1964). The Life of Lenin. London: Weidenfeld and Nicolson. ISBN 978-1842122303.
  • Richard Pipes The Russian Revolution (1990); wyd. polskie - Rewolucja Rosyjska Warszawa 1994; Wyd. PWN; ISBN 83-01-11521-1
  • Aleksander Michałowicz Romanow, Byłem wielkim księciem, Studio Wydawnicze Unikat, Białystok 2004.
  • Rice, Christopher (1990). Lenin: Portrait of a Professional Revolutionary. Londyn: Cassell. ISBN 978-0304318148.
  • Service, Robert (2000). Lenin: A Biography. Londyn: Macmillan. ISBN 978-0-333-72625-9.

Media użyte na tej stronie