Ismail Kadare

Ismail Kadare
Ilustracja
Ismail Kadare (2002)
Data i miejsce urodzenia

28 stycznia 1936
Gjirokastra

Narodowość

albańska

Język

albański

Alma Mater

Uniwersytet Tirański

Dziedzina sztuki

proza, poezja

Ważne dzieła
  • Generał martwej armii
  • Krew za krew
  • Kto przyprowadził Doruntinę
  • Następca; Pałac Snów
  • Ślepy ferman
  • Błędna kolacja
podpis
Odznaczenia
Order Flagi Narodowej (Albania) Komandor Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)
Nagrody
  • Nagroda Bookera: Man Booker International Prize, 2005
  • Nagroda Księcia Asturii: 2009

Ismail Kadare (ur. 28 stycznia 1936 w Gjirokastrze) – albański pisarz publikujący po albańsku i francusku.

Życiorys

Studiował literaturę na Uniwersytecie w Tiranie, a następnie w Instytucie Gorkiego w Moskwie. Pierwszy zbiór wierszy Frymëzime djaloshare opublikował w roku 1954. W 1960 r. zmuszony został do powrotu do kraju z powodu rozłamu radziecko-albańskiego. Po powrocie do kraju pracował jako dziennikarz, był także deputowanym do parlamentu albańskiego. W latach 80. pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Frontu Demokratycznego - komunistycznej organizacji masowej[1].

W 1963 r. ukazała się powieść Generał martwej armii, która przyniosła mu sławę w Albanii, a następnie uznanie międzynarodowe. 24 października 1990 r. opuścił Albanię i uzyskał azyl polityczny we Francji. W 2005 r. otrzymał jako pierwszy nagrodę Man Booker International Prize[2], w 2009 Nagrodę Księcia Asturii w dziedzinie literatura[3], a w 2015 Nagrodę Jerozolimską[4].

W roku 2007, w związku z nominacją powieści Pałac snów do Nagrody Literackiej Europy Środkowej za 2006 rok pisarz po raz pierwszy odwiedził Polskę, spotykając się z czytelnikami w Warszawie i we Wrocławiu[5]. W roku 2011 kolejny przekład jego książki – Ślepy ferman znalazł się w gronie siedmiu finalistów Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus za 2010 rok[6]. Nominowany po raz kolejny w 2014 roku za książkę Wypadek[7].

Mieszka w Paryżu i w Tiranie. Jego żona, Elena także jest pisarką.

Polskie przekłady powieści Ismaila Kadare

  • Generał martwej armii, przeł. M. i C. Gawrysiowie, Warszawa 1984. ISBN 83-06-01079-5
  • Krew za krew, przeł. Anna Mencwel, Warszawa 1988. ISBN 83-07-01650-9
  • Kto przyprowadził Doruntinę?, przeł. Anna Laurent, Poznań 1991.
  • Akta sprawy H., przeł. Anna Laurent, Poznań 1994. ISBN 83-900203-4-3
  • Potwór, przeł. Krystyna Arustowicz, Warszawa 2000. ISBN 83-06-02792-2
  • Pałac snów, przeł. Dorota Horodyska, wyd. Znak, Kraków 2006. ISBN 83-240-0698-2 (pierwszy przekład na język polski bezpośrednio z języka albańskiego)
  • Następca, przeł. Dorota Horodyska, wyd. Świat Książki, Warszawa 2008. ISBN 978-83-247-0809-3.
  • Ślepy ferman, przeł. Dorota Horodyska, wyd. Pogranicze, Sejny 2010. ISBN 978-83-61388-01-2.
  • Córka Agamemnona, przeł. Dorota Horodyska, wyd. Świat Książki, Warszawa 2011. ISBN 978-83-247-1678-4.
  • Wypadek, przeł. Dorota Horodyska, wyd. Świat Książki, Warszawa 2013, ISBN 978-83-7943-109-0
  • Kolacja dla wroga, przeł. Dorota Horodyska, wyd. Świat Książki, Warszawa 2013, ISBN 978-83-7943-110-6

Poezja

  • Piramida Cheopsa, Czekając na Ciebie, [w:] Tylko Itaka pozostanie. Antologia poezji albańskiej i polskiej XX w., przeł. M. Saneja, Warszawa 1993.
  • Poezja, Pisane 31 grudnia, Twój telefon, Stare kino, Przeklęte Góry, Gitarzysta, Czekając na Ciebie, Tło, Paralela, Piramida Cheopsa, [w:] Nie jest za późno na miłość. Antologia poezji albańskiej XX wieku, przeł. M. Saneja, Sejny 2005.

Wywiady z pisarzem

  • Albański prawie noblista, rozm. Gabriele Invernizzi, Forum 1991/12, s. 18
  • Czyje Kosowo, rozm.Henri Guirchon, Jacques Julliard, Forum 1998/15, s. 6
  • Dobra nowina dla Albanii, rozm. Grzegorz Dobiecki, Rzeczpospolita 18 X 2003
  • Dyktatura i literatura to dzikie bestie, rozm. Grzegorz Dobiecki, Rzeczpospolita, dod. Plus Minus 2007/1 (6-7 I 2007), s. A11
  • Kultura kontra komunizm, rozm. Jose Alain Fralou, Nicole Zand, Forum 1992/2, s. 17
  • Literatura to dzika bestia, rozm. Magdalena Miecznicka, Dziennik 2007/275, s. 27
  • Musimy rozmawiać, rozm.Anna Uzelac, Gazeta Wyborcza 1996/265, s. 10
  • Odurzający smak wolności, rozm. Marek Rapacki, Gazeta Wyborcza 1998/298, s. 14
  • Tak wygląda życie małego narodu, rozm. Marek Rapacki, Gazeta Wyborcza 1999/79, s. 12
  • Wywiad Ismaila Kadare dla "Newsweek" z 13 maja 1991 r., Przegląd Międzynarodowy 1991/18, s. 44

Pozostałe publikacje

  • Dramat domu Szehu, Gazeta Wyborcza 1993/213, s. 14-16
  • e.[lsa] d.[emo], Kadare në finalen “Angelus” Shekulli 26 X 2007
  • Elsa Demo, Nuk jeni më njollë e bardhë në Poloni, Shekulli 25 IX 2007
  • Zygmunt Kryłowski, Aneks czyli "Czerwoni paszowie", [w:] Fatos Lubonja, Albania-wolność zagrożona, Sejny 2005
  • Naród albański u progu trzeciego tysiąclecia, przeł. Dorota Horodyska, Więź 1999/12
  • Grzegorz Sowula, Ismail Kadare wyróżniony, Rzeczpospolita 2005/129, s. A21
  • Tragiczny koniec iluzji, przeł. Dorota Horodyska, Gazeta Wyborcza 2004/72, s. 16-17
  • UKA, Kadare, Odra 1995/1, s. 121-122, portr.
  • Wielka zima, przeł. Bereś Stanisław, Laurent Anna, Odra 1993/1.
  • Z Tirany w świat, Forum 1999/15, s. 18-19

Scenariusze filmowe

Przypisy

  1. Dhjetor '90. Dokumente & Materiale. Tirana: UET Press, 2010. (alb.).
  2. Albanian wins first world Booker. BBC News, 2005-06-02. [dostęp 2017-12-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-22)]. (ang.).
  3. Ismaíl Kadaré Prince of Asturias Award for Literature 2009. Fundación Princesa de Asturias. [dostęp 2017-12-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-25)]. (ang.).
  4. Rebecca Wojno: Albanian writer to receive Jerusalem Prize. The Times of Israel, 2015-01-15. [dostęp 2017-12-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-19)]. (ang.).
  5. Kadare w Polsce. 2007-11-23. [dostęp 2017-12-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-25)]. (pol.).
  6. Książki nominowane do nagrody Angelus 2011. Angelus. [dostęp 2018-01-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-04)]. (pol.).
  7. Angelus 2014 – Finał. Angelus. [dostęp 2018-01-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-04)]. (pol.).

Media użyte na tej stronie

ALB National Flag Order.png
Autor: McOleo, Licencja: CC BY 4.0
Ribbon bar of the National Flag Order (Albania)
Ismail Kadare.jpg
Autor: Lars Haefner, Licencja: CC-BY-SA-3.0
 Ismail Kadare doing a public reading from one of his books. Zurich, Switzerland, Autumn 2002.
Ismail Kadare (nënshkrim).svg
Digital recreation of Ismail Kadare's signature