Ispini

Ispini
© Sémhur / Wikimedia Commons, CC BY-SA 4.0 Urartu w drugiej połowie IX wieku p.n.e.
król Urartu
Okres	od 828 roku p.n.e. do 810 roku p.n.e.
Poprzednik	Sarduri I
Następca	Menua
Dane biograficzne
Data urodzenia	II połowa IX wieku
Data śmierci	810 rok p.n.e.
Ojciec	Sarduri I
Dzieci	Menua

Ispini, Iszpuini, Iszwuin – król Urartu w latach około 828–810 p.n.e., syn Sarduriego I. Okres panowania jego panowania zapoczątkował rozkwit państwa.

Wyprawy wojenne

Zapoczątkowana przez Sarduriego I reforma wojskowa przyczyniła się do wzrostu w Azji Przedniej militarnej i politycznej potęgi Urartu czasów Ispieniego, które organizowało zwycięskie pochody wojenne i powiększało swoje granice. Największym sukcesem militarnym Ispiniego było przyłączenie buforowego państewka Asyrii ze stolicą w Musasirze, będącym ośrodkiem kultu bóstwa Chaldiego i centrum, kontrolującym wydobycie żelaza. Zgodnie z urartyjskimi źródłami pisanymi, żeby utrzymać tereny między Wanem a Urmią, Ispini musiał odpierać notoryczne najazdy plemion koczowniczych, napierających znad Araksa.

Reforma religijna

Przejęcie kontroli w Musasirze wymagało przeprowadzenia w Urartu reformy religijnej, która sprzyjała umocnieniu władzy centralnej i zapoczątkowała rozkwit państwa. Czczony w Musasirze Chaldi został wyznaczony na bóstwo naczelne panteonu urartyjskiego. Na drugim miejscu znaleźli się bóg słońca Sziwini oraz bóstwo burzy i wojny Tejszeba. Od tego momentu w urartyjskich źródłach pisanych przy imieniu króla posługiwano się formułą „mocą boga Chaldiego” (analogiczny zwrot występował w źródłach asyryjskich – „mocą boga Aszura”). Dla przykładu, inskrypcja na pozostałościach kolumny znad jeziora Wan głosi:

„Ispini, syn Sarduriego, twierdzę [...] zbudował. Mocą boga Chaldiego Ispini, syn Sarduriego, ów dom zbudował; nic tak okazałego nie było wzniesione”^[1].

Przypisy

Bibliografia

• Меликишвили Г.А., Урартские клинообразные надписи, Москва 1960.
• Пиотровский Б.Б., Ванское царство (Урарту), Москва 1959.