István Bethlen

István Bethlen
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

8 października 1874
Gernyeszeg

Data i miejsce śmierci

5 października 1946
Moskwa

Premier Królestwa Węgier
Okres

od 14 kwietnia 1921
do 24 sierpnia 1931

Przynależność polityczna

Partia Jedności

Poprzednik

Pál Teleki

Następca

Gyula Károlyi

podpis
Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Węgierskiego Zasługi (cywilny) Wielki Złoty Medal Węgierski z Koroną (cywilny)
(c) Bundesarchiv, Bild 102-10737 / CC-BY-SA 3.0
István Bethlen

István Bethlen (ur. 8 października 1874 w Gornești, zm. 5 października 1946 w Moskwie) – węgierski arystokrata, mąż stanu oraz premier Węgier w latach 1921-1931.

Pochodzenie oraz początki kariery politycznej

Istvan urodził się w 1874 roku w Gorneşti (obecna Rumunia), w rodzinie transylwańskich arystokratów.

W 1901 roku, Bethlen został wybrany do węgierskiego parlamentu z ramienia Liberałów. W 1919 Bethlen reprezentował nowy rząd Węgier podczas konferencji pokojowej w Paryżu. W międzyczasie, na Węgrzech upadł slaby centrystyczny rząd a w jego miejsce powstała komunistyczna, Węgierska Republika Rad pod przywództwem Belli Kuna. Po powrocie do kraju, Istavan dołączył do sformowanego m.in. przez Miklosa Hortheyego, antykomunistycznego rządu, który mieścił się w Segedynie.

W 1920 roku, już po odbiciu władzy z rąk komunistów, Horthy został mianowany na węgierskiego Regenta. Rok później nie udała się próba restauracji Habsburgów na Węgrzech pod rządami Karola I Habsburga (na Węgrzech Karola IV). Wówczas Horthy poprosił Bethlena o objęcie funkcji premiera Węgier oraz stworzenia silnego rządu.

Bethlen jako premier Węgier

Za swoich rządów Bethlenowi udało się zjednoczyć dwie najsilniejsze warstwy w węgierskim społeczeństwie którymi byli bogaci żydowscy przedsiębiorcy z Budapesztu oraz węgierskie ziemiaństwo z rolniczych terenów kraju. Oprócz tego sukcesami rządu Bethlena było porozumienie ze związkami zawodowymi które poparły jego rząd a także wyeliminowanie różnic poglądów w polityce wewnętrznej które dzieliły węgierską scenę polityczną.

Rząd Bethlena wprowadził także Węgry w struktury Ligi Narodów oraz doprowadził do bliskiego sojuszu z faszystowskimi Włochami. Do porażek Bethlena można zaliczy jednak m.in. upadek rewitalizacji przez Węgry, Traktatu z Trianon, zawartego pomiędzy Ententą a Węgrami po I wojnie światowej.

Wielki kryzys na Węgrzech doprowadził do radykalizacji węgierskiej sceny politycznej którą zdominowali zwolennicy skrajnej prawicy. Fakt ten doprowadził do odwołania Bethlena z funkcji premiera co nastąpiło w 1931 roku. Na jego miejsce Horthy powołał Guyle Karolyego, który jednak szybko został zastąpiony przez Gyule Gömbösa, faszystę, znanego ze swojego antysemityzmu.

Lata późniejsze

Jako jeden z nielicznych węgierskich polityków, Bethlen był przeciwnikiem sojuszu z Niemcami a w chwili kiedy III Rzesza zaczęła tracić inicjatywę w II wojnie światowej starał się, bez skutku, doprowadzić do osobnego układu pokoju pomiędzy Węgrami a aliantami.

W kwietniu 1945, po zdobyciu Budapesztu przez wojska sowieckie, Bethlen został aresztowany i wysłany do ZSRR, zmarł 5 października 1946 w moskiewskim więzieniu w wieku 72 lat.

Bibliografia

  • Rothschild, Joseph: East Central Europe Between the Two World Wars. University of Washington Press (1990)
  • Seton-Watson, Hugh: Eastern Europe between the wars, 1918-1941. Cambridge : University Press, (1945)

Linki zewnętrzne

Poprzednik
Lajos Hegyeshalmi
Minister finansów Królestwa Węgier
1921
Następca
Tibor Kállay
Poprzednik
Emil Nagy
Minister sprawiedliwości Królestwa Węgier
1924
Następca
Pál Pesthy
Poprzednik
Géza Daruváry
Minister spraw zagranicznych Królestwa Węgier
1924
Następca
Tibor Scitovszky
Poprzednik
István Szabó de Nagyatád
Minister rolnictwa Królestwa Węgier
1924
Następca
János Mayer
Poprzednik
Pál Pesthy
Minister sprawiedliwości Królestwa Węgier
1929
Następca
Tibor Zsitvay

Media użyte na tej stronie

RetratoIstvanBethlen.jpg
Hungarian Prime Minister Count István Bethlen (1874 - 1946)
Bundesarchiv Bild 102-10737, Graf István Bethlen.jpg
(c) Bundesarchiv, Bild 102-10737 / CC-BY-SA 3.0
Dla celów dokumentacyjnych Niemieckie Archiwum Federalne często zachowywało oryginalny opis fotografii, który może być błędny, tendencyjny, przestarzały bądź politycznie skrajny. Info non-talk.svg
Graf Bethlen, der bekannte ungarische Ministerpräsident, wird Berlin besuchen!
Graf Bethlen, ungarischer Ministerpräsident, welcher am 22. November zu Besuch in Berlin erwartet wird.
HUN Order of Merit of Hungary pre1945 (civ) GCross BAR.svg
Baretka: Order Zasługi Węgier (przed 1945) – odmiana cywilna – Krzyż Wielki.
Bethlen Istvan miniszterelnok alairas.png
Autor: CoolKoon, Licencja: CC BY-SA 4.0
Bethlen István miniszterelnök aláírása, innen kivágva: [1]
HUN Signum Laudis Grand-Gold-Medal (civ) BAR.svg
Baretka: Signum Laudis – Wielki Złoty Medal Węgierski z Koroną – odmiana cywilna – Królestwo Węgier.