Iszme-Dagan I
Iszme-Dagan I (akad. Išme-Dagan, tłum. „bóg Dagan wysłuchał”[1]) – syn króla asyryjskiego Szamszi-Adada I, starszy brat Jasmah-Adada; według Asyryjskiej listy królów panować miał przez 40 lat[2][3] (1781-1741? p.n.e. - chronologia średnia). Początkowo panował jako wicekról w Ekallatum, a następnie ok. 1780 r. p.n.e. przejął władzę w Asyrii po śmierci swojego ojca. Asyria była wówczas uważana za największe imperium ówczesnego świata.
Panowanie
Od początku panowania Iszme-Dagan musiał zmagać się z lokalnymi buntami w prowincjach królestwa. Między innymi tłumił groźne powstanie, które wybuchło w kraju Szuszarra, pod wodzą Lidai, przywódcy huryckiego plemienia Turukku. Ponieważ walki toczyły się głównie w rejonach górskich, Iszme-Dagan podjął decyzję o wycofaniu wojsk asyryjskich z Szuszarry. Powstania nie udało się stłumić, a król potrzebował żołnierzy na innych frontach. Zaatakował kraj Uta i podbił go. W celu umocnienia władzy w zdobytej krainie, planował przeniesienie brata Jasmah-Adada, wicekróla w Mari, właśnie do Uta. Zaangażowanie się Iszme-Dagana w Uta wykorzystał Zimri-Lim, król Mari na wygnaniu. Udało mu się przegnać Jasmah-Adada, odzyskać władzę w mieście Mari i ogłosić się jego prawowitym władcą.
W okresie rządów Iszme-Dagana pozycja Asyrii w Mezopotamii wyraźnie osłabła, gdyż władca ten musiał toczyć nieustanne wojny z Mari, Esznunną i Elamem, których władcy próbowali przejąć kontrolę nad obszarami podbitymi wcześniej przez Szamszi-Adada I. Broniąc się przed nimi zawarł sojusz z plemieniem Turukku, z którym uprzednio walczył. Córka księcia Turukku została zaręczona z synem Iszme-Dagana Mut-Aszkurem. Iszme-Dagan korzystał też z pomocy wojskowej Babilonu, który pod panowaniem Hammurabiego zaczął nabierać coraz większego znaczenia. Mimo tej pomocy nie udało mu się jednak utrzymać zdobyczy ojca i obszar przez niego kontrolowany skurczył się do terenów położonych wokół miast Ekallatum, Aszur i Niniwa. W 1755 r. p.n.e. państwo jego zaatakował i zajął Hammurabi. Iszme-Dagan utrzymał tron, ale do końca panowania musiał uznawać zwierzchność króla Babilonii. Według asyryjskiej listy królów Iszme-Dagan panować miał 40 lat, co umieszcza datę jego śmierci ok. 1740 r. p.n.e. Wraz z jego śmiercią w Asyrii zapanowała anarchia - o tron walczyło kilku pretendentów z Mut-Aszkurem na czele.
Przypisy
Bibliografia
- Maciej Popko, Huryci (1992), s. 42nn.
- John E. Morby, Dynastie świata (1996), s.39.
- Michael Roaf, Wielkie kultury świata: Mezopotamia (1998), s.114.
- Marek Stępień, Kodeks Hammurabiego, Wydawnictwo ALFA, Warszawa 2000, s. 29-34 i 153, ISBN 83-7179-192-5.
- A.K. Grayson Königslisten und Chroniken, w: Reallexikon der Assyriologie VI (1980-83), s. 77-135.
- J.-J. Glassner, Mesopotamian Chronicles, Society of Biblical Literature, Atlanta 2004
- Wszystkie daty dotyczą okresu przed narodzeniem Chrystusa (p.n.e.)
| Okres staroasyryjski |
| ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Okres anarchii |
| ||||||
| Dynastia Adasiego |
| ||||||
| Okres średnioasyryjski |
| ||||||
| Okres nowoasyryjski |
|
Media użyte na tej stronie
Stier in Fassade m, Tür k, Nr. 1 Palast Sargon II in Dur Scharrukin – Zeichnung Flandin Pl 45
Autor:
- Near_East_topographic_map-blank.svg: Sémhur
- derivative work: Zunkir (talk)
Map of the approximate extension of the kingdom of Samsi-Addu/Shamshi-Adad (1815-1775 BC) just before his death, with the territories given to his sons Ishme-Dagan (around Ekallatum) and Yasmakh-Addu (around Mari). The names of cities in capitals letters are the capitals of the main kingdoms of the Middle East at this time. The names of cities with question mark are for uncertain locations. Adapted from F. Joannès (dir.), Dictionnaire de la civilisation mésopotamienne, Paris, 2001, p. 751 (map by M. Sauvage) and D. Charpin, Hammu-rabi de Babylone, Paris, 2003, p. 306.