Ivan Mane Jarnović

Ivan Mane Jarnović
Data i miejsce urodzenia

26 października 1747 (?)
okolice Ragusy (?)

Pochodzenie

chorwackie

Data i miejsce śmierci

23 listopada 1804
Petersburg

Przyczyna śmierci

udar mózgu

Gatunki

muzyka poważna, muzyka klasycyzmu

Zawód

kompozytor

Ivan Mane Jarnović, także Giovanni Giornovichi lub Jarnovick[1][2][3] (ur. przypuszczalnie 26 października 1747 na morzu koło Ragusy[1][3], ochrzczony 29 października 1747 w Palermo[1], zm. 23 listopada 1804 w Petersburgu[1][2][3]) – włoski kompozytor pochodzenia chorwackiego.

Życiorys

Na temat daty i miejsca urodzenia kompozytora, dokładnej pisowni jego nazwiska, a nawet narodowości, istnieją liczne rozbieżności[1]. Sam podawał na ten temat sprzeczne wiadomości[1]. Przypuszczalnie był uczniem Antonio Lolliego[1][2][3], jednak najprawdopodobniej nie otrzymał w ogóle profesjonalnego wykształcenia muzycznego[1]. Pierwszą pewną informacją na jego temat jest pobyt w październiku 1769 roku w Paryżu, w którym w późniejszych latach kilkukrotnie koncertował, m.in. w Concert Spirituel[1]. W 1779 roku otrzymał angaż do nadwornej orkiestry pruskiego następcy tronu Fryderyka Wilhelma w Berlinie[3]. Pod koniec 1782 roku przebywał w Warszawie, gdzie grał m.in. na Zamku Królewskim i w Łazienkach[1]. Napisał wówczas dwa koncerty skrzypcowe, dedykowane królowi Stanisławowi Augustowi oraz posłowi rosyjskiemu Otto Magnusowi von Stackelbergowi[1]. Od 1783 do 1786 roku zatrudniony był na dworze Katarzyny II w Petersburgu[1][2][3]. W kolejnych latach gościł w Wiedniu (1786), Moskwie (1789) i Londynie (1789–1796)[1]. W 1796 roku osiadł na pewien czas w Hamburgu, gdzie utrzymywał się z gry w bilard[1]. W 1802 roku przebywał znowu w Berlinie, skąd udał się ponownie na dwór carski w Petersburgu[1]. Zmarł w wyniku ataku apopleksji[1]

Przez współczesnych ceniony był jako skrzypek-wirtuoz. Utrzymywał kontakty z czołowymi muzykami swojej epoki, takimi jak Joseph Haydn, Karl Ditters von Dittersdorf, Adalbert Gyrowetz, Charles Burney, Michael Kelly czy Michał Kleofas Ogiński, którzy wysoko cenili jego grę i występowali wspólnie z nim[1]. Sławę przyniosło mu także ekscentryczne usposobienie i awanturnictwo, będące inspiracją dla utworów literackich m.in. E.T.A. Hoffmanna i Édouarda Monnaisa[1].

Jego dorobek kompozytorski obejmuje m.in. 22 koncerty skrzypcowe, 7 symfonii, 6 kwartetów smyczkowych, 10 duetów, 7 sonat[3]. Kompozycje te, utrzymane w stylu galant, posiadają liczne braki techniczne i już na początku XIX wieku zniknęły z repertuaru koncertowego[1]. Nie mniej jednak przyczynił się do rozwoju formy koncertu skrzypcowego, jako jeden z pierwszych konsekwentnie stosując w finale formę ronda i wprowadzając romans do wolnych części[1][2].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 4. Część biograficzna hij. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1993, s. 434–435. ISBN 83-224-0453-0.
  2. ↑ a b c d e Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 2 Conf–Gysi. New York: Schirmer Books, 2001, s. 1284. ISBN 0-02-865527-3.
  3. ↑ a b c d e f g Bertil van Boer: Historical Dictionary of Music of the Classical Period. Lanham: Scarecrow Press, 2012, s. 293–294. ISBN 978-0-8108-7183-0.