Ivo Banac

Ivo Banac
Data i miejsce urodzenia1 marca 1947
Dubrownik
Data i miejsce śmierci30 czerwca 2020
Zagrzeb
Minister ochrony środowiska Chorwacji
Okresod 18 lipca 2003
do 23 grudnia 2003
Przynależność politycznaPartia Liberalna
PoprzednikBožo Kovačević
NastępcaMarina Matulović Dropulić

Ivo Banac (ur. 1 marca 1947 w Dubrowniku, zm. 30 czerwca 2020 w Zagrzebiu[1]) – chorwacki historyk, profesor, wykładowca akademicki związany z Uniwersytetem Yale, polityk, były minister ochrony środowiska i parlamentarzysta.

Życiorys

W 1959 wraz z matką wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie od końca lat 40. zamieszkiwał jego ojciec. Po jego śmierci w wypadku drogowym, do którego doszło w następnym roku, rodzina osiedliła się w Nowym Jorku[2]. W 1969 Ivo Banac ukończył studia historyczne na Uniwersytecie Fordham, następnie przeniósł się do Kalifornii, gdzie na uzyskał magisterium i doktorat na Uniwersytecie Stanforda[3]. W czasach studenckich był aktywnym działaczem organizacji Students for a Democratic Society, związanej z ruchem nowej lewicy[2].

W latach 1972–1977 pracował naukowo na wydziale historii i językoznawstwa Uniwersytetu Stanforda, następnie przeniósł się na Uniwersytet Yale, z którą to uczelnią był zawodowo związany przez szereg lat[3] (na stanowisku profesora). W czasie pobytu w Stanach Zjednoczonych regularnie przyjeżdżał do Jugosławii; w 1971 w Zagrzebiu poznał środowisko dysydentów, w tym Vlada Gotovaca i Franja Tuđmana. Później przez wiele lat był bliskim współpracownikiem politycznym tego pierwszego (aż do jego śmierci w 2000)[2].

W 1990 Ivo Banac został członkiem Chorwackiej Akademii Nauki i Sztuki[4]. Od 1994 do 1999 pełnił funkcję dyrektora Instytutu Europy Południowej na Uniwersytecie Środkowoeuropejskim. W latach 90. zaangażował się w działalność polityczną w ramach Chorwackiej Partii Socjalliberalnej. W 1997 po rozłamie tej ostatniej przystąpił do Partii Liberalnej, którą założył Vlado Gotovac. Od 2003 do 2004 Ivo Banac kierował tym ugrupowaniem[5]. Od lipca do grudnia 2003 sprawował urząd ministra ochrony środowiska w drugim rządzie Ivicy Račana[6]. W wyborach w tym samym roku uzyskał mandat posła do Zgromadzenia Chorwackiego[7]. Po konflikcie w ramach Partii Liberalnej opuścił to ugrupowanie, do końca kadencji pozostając deputowanym niezależnym.

W latach 2007–2009 stał na czele Komitetu Helsińskiego w Chorwacji. Został następnie konsultantem Bosnian Institute[8].

Przypisy

  1. ↑ Nakon teške bolesti u Zagrebu je preminuo povjesničar Ivo Banac (chorw.). dnevnik.hr, 30 czerwca 2020. [dostęp 2020-06-30].
  2. ↑ a b c Ivo Banac – Američki profesor protiv balkanskih političara (chorw.). nacional.hr, 8 kwietnia 2003. [dostęp 2011-10-08].
  3. ↑ a b Ivo Banac (chorw.). tkojetko.irb.hr. [dostęp 2011-10-08].
  4. ↑ Ivo Banac (chorw.). hazu.hr. [dostęp 2011-10-08].
  5. ↑ Leaders of Croatia (ang.). terra.es. [dostęp 2011-10-08].
  6. ↑ Vlada: 8: predsjednik Vlade: Ivica Račan (chorw.). hidra.hr. [dostęp 2011-10-08].
  7. ↑ Profil na stronie Zgromadzenia Chorwackiego (chorw.). [dostęp 2011-10-08].
  8. ↑ People (ang.). bosnia.org.uk. [dostęp 2011-10-08].