Iwan Hrynioch

Iwan Hrynioch Іван Гриньох
Data i miejsce urodzenia	28 grudnia 1907 Pawłów, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	14 września 1994 Monachium, Niemcy
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	obrządek bizantyjsko-ukraiński
Prezbiterat	1930
Odznaczenia

Iwan Hrynioch, pseudonim Kowałenko, Wsewołod (ur. 28 grudnia 1907 w Pawłowie, zm. 14 września 1994 w Monachium) – ksiądz greckokatolicki, doktor teologii, ukraiński polityk i działacz społeczny, członek Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (OUN).

Ukończył ukraińskie gimnazjum akademickie we Lwowie, w 1926 wstąpił do lwowskiego seminarium duchownego. Seminarium ukończył w 1930, w 1933 uzyskał doktorat z teologii w Innsbrucku. Był proboszczem w Haliczu. W latach 1935-1939 był kapelanem lwowskich studentów, w latach 1939–1940 proboszcz katedry św. Jura we Lwowie. W 1940 kapelan szpitala w Krakowie, w 1941 kapelan batalionu Nachtigall. Za służbę w batalionie otrzymał niemiecki Krzyż Żelazny^[1].

W czerwcu 1941 członek Ukraińskiego Komitetu Narodowego. Obecny podczas Aktu odnowienia Państwa Ukraińskiego jako reprezentant batalionu Nachtigall^[2]. W latach 1942-44 współpracował z podziemnym pismem OUN-B „Ideja i czyn” (ukr. Ідея і Чин). Od 1942 członek Rady Głównej OUN. W latach 1943-1944 uczestniczył w rozmowach AK i UPA we Lwowie. Od marca do czerwca 1944 z ramienia UPA prowadził rozmowy z Niemcami na temat współpracy przeciwko ZSRR. Podczas rozmów Hrynioch zażądał spotkania ze Stepanem Banderą przebywającym w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen. Po rozpoczęciu sowieckiej ofensywy (czerwiec-lipiec 1944) Niemcy zabrali Hryniocha do Berlina i umożliwili mu spotkanie z Banderą^[3][4].

Od lipca 1944 drugi wiceprezydent UHWR. W drugiej połowie 1944 wraz z m.in. Mykołą Łebediem, Myrosławem Prokopem i Lwem Szankowskim wysłany przez Centralny Prowid OUN do Chorwacji i Włoch w celu nawiązania kontaktów z zachodnimi aliantami^[5][6]. W 1945 roku w Rzymie wraz z bp. Iwanem Buczką negocjował z Amerykanami i Brytyjczykami niedopuszczenie do wydania Sowietom wziętych do niewoli żołnierzy SS-Galizien^[7].

Po wojnie na emigracji w Niemczech i USA. W latach 1945-1980 przewodniczący Przedstawicielstwa Zagranicznego UHWR. W latach 1950-80 prezes Ukraińskiego Towarzystwa Studiów Zagranicznych, które w latach 50. XX w. było wydawcą pism Suczasna Ukrajina (ukr. Сучасна Україна, red. naczelny Wołodymyr Stachiw) i miesięcznika Ukrajińska literaturna hazeta (ukr. Українська літературна газета, red. Iwan Koszeliweć i Jurij Ławrinenko), a od 1961 wydawało miesięcznik kulturalno-społeczny Suczasnist. Był wykładowcą teologii na Wolnym Uniwersytecie Ukraińskim.

W 1960 roku przesłuchiwany przez zachodnioniemiecką prokuraturę jako świadek w śledztwie przeciwko Theodorowi Oberländerowi złożył zeznania, z których wynikało, że będąc we Lwowie podczas pogromu lwowskiego nie widział jakichkolwiek antyżydowskich wystąpień^[8].

Pochowany w stanie Pensylwania w miejscowości Olyphant(ang.).

Publikacje

• Iwan Hrynioch – Wwedennia do tworiw kard. Josyfa, Werchownoho Archyjepyskopa, New York 1988, 204 s. (wstępy do poszczególnych tomów dzieł zebranych kardynała Josyfa Slipego)

Przypisy

Bibliografia, literatura

• Гриньох Іван. [W:] Енциклопедія українознавства (w 10 tomach). Т. 2. Париж-Нью-Йорк: wyd. Молоде Життя, 1954-1989, s. 438. (ukr.)