Iwan IV Smilec
| ||||
| ||||
 | ||||
| car Bułgarii | ||||
| Okres | od 1298 do 1299 | |||
| Poprzednik | Smilec | |||
| Następca | Czaka | |||
| Dane biograficzne | ||||
| Ojciec | Smilec | |||
| Matka | Smilcena Paleologina | |||
Iwan IV Smilec (bułg.: Иван IV Смилец, Iwan IV Smilec)[1] – car bułgarski w latach 1298 – 1299. Syn cara Smilca
Życie
Iwan IV Smilec był synem cara bułgarskiego Smilca i poślubionej przez niego około 1292 roku, nieznanej z imienia córki Konstantyna Paleologa (Smilcena). W chwili objęcia władzy w Tyrnowie po śmierci ojca nie mógł mieć więcej nad 6 lat[2]. Chcąc zachować prawa syna do korony zagrożone przez opozycję wewnętrzną oraz interwencję tatarską, carowa wdowa przyzwała wygnanego przez męża despotę Eltimira, brata cara Jerzego I Tertera i oddała mu za żonę córkę męża z pierwszego małżeństwa, przyznając mu władzę nad ziemią kryńską w dolinie rzeki Tundży. Starała się też wykorzystując poparcie swego zięcia, syna króla serbskiego Stefana Milutina zawrzeć przymierze z Serbią[3]. Najwyraźniej udało jej się pokonać braci męża, Radosława i Wojsiła, dążących do przejęcia władzy w państwie, którzy ratowali się ucieczką na dwór bizantyński i oddali się na usługi rządu greckiego[4]. Próby zawarcia przymierza z królem serbskim zakończyły się natomiast niepowodzeniem[2].
Jesienią 1299 roku z rąk chana Złotej Ordy Toktaja zginął chan Nogaj. Jego syn Czaka, na czele wiernych sobie oddziałów, wraz z synem Jerzego I Tertera, Teodorem Swetosławem, będącym zakładnikiem tatarskim, zbiegli w granice Bułgarii. Regenci, carowa wdowa i Eltimir nie byli w stanie stawić im oporu. Teodor Swetosław skłonił bojarów tyrnowskich do obrania Czaki carem[3].
Iwan IV i jego dwór schronili się w dobrach Eltimira, gdzie przebywali nadal po objęciu władzy w 1300 roku przez bratanka Eltimira Teodora Swetosława. W 1305 roku matka Iwana prowadziła w Konstantynopolu rozmowy z rządem bizantyńskim z ramienia syna lub Eltimira. Klęska zadana w tym samym roku Eltimirowi przez Teodora Swetosława położyła im jednak kres[4].
Iwan IV spędził resztę życia na wygnaniu w Bizancjum jako Jan Komnen Dukas Angelos Branas Paleolog (po dziadkach Konstantynie Angelosie Komnenie Dukasie Paleologu i Irenie Komnenie Laskarinie Branainie). Zmarł jako mnich około 1330 roku[2].
Rodzina
Iwan IV Smilec miał troje przyrodniego rodzeństwa
- Iwana, który wstąpił do klasztoru przyjmując imię Joasafa[5] ,
- Teodorę wydaną za nieślubnego syna Stefana Milutina, przebywającego w niewoli tatarskiej jako zakładnik, Urosza, późniejszego króla Serbii Stefana Deczańskiego
- nieznaną z imienia siostrę, wydaną za Eltimira brata Jerzego I Tertera[2].
| 1 córka Konstantyna Ticha | Smilec (panował 1292–1298) | 2 Smilcena Paleologina | |||||||||
| 1 | 1 | 1 | 2 | ||||||||
| Iwan mnich Joasaf | Teodora ∞ Stefan Deczański | NN córka ∞ Eltimir | Iwan IV Smilec (panował 1298–1299) | ||||||||
Przypisy
- ↑ J. Fine liczy Iwana Smilca jako drugiego cara tego imienia po Iwanie Władysławie. T. Wasilewski po Iwanie Władysławie jako kolejnych Iwanów na tronie bułgarskim uznaje dwóch Asenów noszących imię Iwan: Iwana Asena II i Iwana Asena III, dlatego określa syna cara Smilca jako Iwana IV Smilca (Historia, s. 102).
- ↑ a b c d Ch. Cawley: Medieval Lands.
- ↑ a b T. Wasilewski: Historia Bułgarii. s. 102.
- ↑ a b John V.A. Fine Jr.: The Late Medieval Balkans.
- ↑ J. Fine uznaje, że jest on tożsamy z Iwanem IV Smilcem, a imię Joasaf jest imieniem zakonnym Iwana Smilca
Bibliografia
- Ch. Cawley: Medieval Lands. Foundation for Medieval Genealogy, 2006–2007.
- John V.A. Fine Jr.: The Late Medieval Balkans. Ann Arbor, 1987.
- T. Wasilewski: Historia Bułgarii. Wrocław: Ossolineum, 1988. ISBN 83-04-02466-7.
Media użyte na tej stronie
Autor: Пакко, Licencja: CC BY-SA 3.0
Coat of Arms or emblem of Tsar Ivan Shishman, tsar of the Second Bulgarian Empire during 1371–1395. The image is based on the original miniature from the second half of the 14th century by an anonymous Arab traveller, now in the King's Archive of Morocco.
.jpg){kind=link}