Iwan Majski

Iwan Majski

(c) Mil.ru, CC BY 4.0
Data i miejsce urodzenia	19 stycznia 1884 Kiriłłow, gubernia nowogrodzka, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	3 września 1975 Moskwa, RFSRR, ZSRR
Ambasador ZSRR w Finlandii
Okres	od 1929 do 1932
Przynależność polityczna	Wszechzwiązkowa Komunistyczna Partia (bolszewików)
Poprzednik	Siergiej Aleksandrowski
Następca	Boris Sztejn
Ambasador ZSRR w Wielkiej Brytanii
Okres	od 1932 do 1943
Poprzednik	Grigorij Sokolnikow
Następca	Fiodor Gusiew
Odznaczenia

Podpisanie paktu o nieagresji między Finlandią a ZSRR. Helsinki 21 stycznia 1932. Z lewej Aarno Yrjö-Koskinen – minister spraw zagranicznych Finlandii; z prawej Iwan Majski

Iwan Majski, ros. Иван Михайлович Майский, właściwe nazwisko Jan Lachowiecki (ur. 7 stycznia^?/ 19 stycznia 1884 w Kiriłłowie, zm. 3 września 1975 w Moskwie) – sowiecki dyplomata i historyk. Ambasador ZSRR w Finlandii (1929–1932) oraz Wielkiej Brytanii (1932–1943).

Życiorys

Urodzony w rodzinie pochodzenia żydowskiego^[1]. Jego ojciec był lekarzem wojskowym pochodzącym z guberni chersońskiej. W 1903 wstąpił do Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji, opowiadając się za frakcją mienszewików, w której pozostawał do wydalenia z partii w 1918.

W czasie rewolucji 1905-1907 członek rady delegatów robotniczych w Saratowie. W styczniu 1906 aresztowany i zesłany do guberni tobolskiej. W 1908 wyemigrował do Szwajcarii, skąd przeniósł się do Niemiec (gdzie w 1912 ukończył studia na Uniwersytecie Monachijskim), wreszcie osiedlił się w Wielkiej Brytanii. Do Rosji powrócił po rewolucji lutowej i obaleniu caratu, w maju 1917. Był członkiem kolegium ministerstwa pracy Rządu Tymczasowego, delegatem do Piotrogrodzkiej Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich. Już po przewrocie bolszewickim w grudniu 1917 wybrany do Komitetu Centralnego partii mienszewików. W lecie 1918 został ministrem pracy w rządzie wyłonionym przez Komucz w Samarze, został za to wykluczony z partii mienszewików. W lutym 1921 wstąpił do partii bolszewickiej (RKP(b)). Od 1922 w Ludowym Komisariacie Spraw Zagranicznych, początkowo (1922-1923) naczelnik wydziału prasowego NKID. Świadek oskarżenia w procesie pokazowym eserowców (1922).

W 1924 był pierwszym redaktorem naczelnym literackiego czasopisma Zwiezda wydawanego w Leningradzie. W latach 1925-1927 radca prasowy ambasady ZSRR w Wielkiej Brytanii (do zerwania stosunków dyplomatycznych). W latach 1927-1929 radca ambasady ZSRR w Japonii. W latach 1929-1932 ambasador ZSRR w Finlandii, podpisał tam w imieniu ZSRR pakt o nieagresji z Finlandią. Następnie w latach 1932-1943 ambasador w Wielkiej Brytanii. 30 lipca 1941 podpisał w imieniu ZSRR tzw. układ Sikorski-Majski o wznowieniu polsko-sowieckich stosunków dyplomatycznych, zerwanych jednostronnie przez ZSRR w chwili agresji na Polskę 17 września 1939. Postanowiono o utworzeniu armii polskiej na terenie ZSRR i "amnestii" dla obywateli polskich aresztowanych i deportowanych z terenu okupacji sowieckiej w Polsce.

Od 1943 do 1946 zastępca komisarza ludowego spraw zagranicznych ZSRR. W 1946 wybrany na członka Akademii Nauk ZSRR. Aresztowany w 1953 i skazany na sześć lat więzienia za szpiegostwo. W 1956 zwolniony, a w 1960 rehabilitowany.

Odznaczony dwukrotnie Orderem Czerwonego Sztandaru Pracy (w 1944 i 1945), Orderem Przyjaźni Narodów oraz Medalem „Za ofiarną pracę w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”.

Przypisy

Bibliografia

• Майский Иван
• Майский В. – Иван Михайлович Ляховецкий
• Иван Михайлович Майский