Iwan Makuch

Iwan Makuch

Іван Макух

Data i miejsce urodzenia	1872 Dorożów, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	18 września 1946 Salzburg, Austria
Senator II i III kadencji (II RP)
Okres	od 1928 do 1935
Przynależność polityczna	Ukraińska Partia Socjalistyczno-Radykalna

Iwan Makuch (ukr. Іван Макух, ur. 1872 w Dorożowie – zm. 18 września 1946 w Salzburgu) – ukraiński prawnik (doktor praw), adwokat, polityk i działacz społeczny. Minister pracy i robót publicznych, a następnie minister spraw wewnętrznych w rządzie Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej, senator w II Rzeczypospolitej.

Po ukończeniu studiów prawniczych (ze stopniem naukowym doktora) prowadził kancelarię adwokacką w Tłumaczu. Działacz Rusko-Ukraińskiej Partii Radykalnej, poseł na Sejm Krajowy Galicji w latach 1908-1918. W Sejmie Krajowym Galicji znany z radykalnych wypowiedzi.

Członek Ukraińskiej Rady Narodowej, potem państwowy sekretarz pracy i robót publicznych (minister) Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej, w rządzie Kostia Łewyckiego. Od stycznia 1919 – państwowy sekretarz spraw wewnętrznych ZURL, w rządzie Sydora Hołubowycza.

W II Rzeczypospolitej w latach 1930-1939 przewodniczący Ukraińskiej Partii Socjalistyczno-Radykalnej (powstałej w 1926 przez połączenie Ukraińskiej Partii Radykalnej i Ukraińskiej Partii Socjalistów-Rewolucjonistów), senator II i III kadencji (1928-1935). W 1928 zdobył mandat z listy nr 22 (Blok Wyborczy Ukraińskich Socjalistycznych Partii Włościańsko-Robotniczych), województwo stanisławowskie, w 1930 uzyskał mandat z listy nr 11 (Ukraiński i Białoruski Blok Wyborczy) w województwie stanisławowskim. Wybrany również na posła w okręgu wyborczym nr 53 (Stanisławów), przyjął mandat senatora.

Członek zarządu Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych „Dnister” i rady nadzorczej towarzystwa „Silśkyj Hospodar”.

Po agresji ZSRR na Polskę od 27 września 1939 ukrywał się przed aresztowaniem przez NKWD. W latach 1939–1944 mieszkał z przerwami u córki we wsi Horoszowa na wschód od Zaleszczyk, pomagał w prowadzeniu gospodarstwa. W marcu 1944 wyjechał z rodziną córki do południowych Niemiec, pracował jako robotnik w winnicy. W grudniu 1944 przybył do drugiej córki, do Wiednia, z powodu zbombardowania jej domu wyjechał z nią w okolice Salzburga. Mieszkał w Wagrain, a następnie w Hallein pod Salzburgiem, spisywał wspomnienia.

Zmarł w Salzburgu, pochowany na cmentarzu Komunalfreidhof, grób istniał do 1974.

Publikacje

• Макух Іван. На народній службі: Спогади. К. : Основні цінності, 2001, 572 s., seria: Спадщина.

Bibliografia, literatura

• Ryszard Tomczyk: Ukraińska Partia Radykalna w II Rzeczypospolitej 1918-1926. Szczecin, 2007. ISBN 978-83-60903-28-5.
• Енциклопедія українознавства (у 10 томах) / Головний редактор Володимир Кубійович. Париж, Нью-Йорк: «Молоде Життя», 1954—1989. Т. 4, s. 1444. (ukr.)
• Р.Кащук. Макух: відомий і невідомий (до 130 річчя від дня народження). „Обрії”, 2, 2001, s. 73. (ukr.)
• Р. Кульчицький. Посольська діяльність Івана Макуха (1908—1914). „Схід”. № 5(89), 2008. (ukr.)

Linki zewnętrzne

• Iwan Makuch biogram w bazie Sejmu RP
• Iwan Makuch w bazie Senatu RP. senat.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-21)].
• Wniosek posła Dra Makucha i towarzyszy w sprawie rozdziału powiatu Buczacz na dwa powiaty Buczacz i Uscie zielone i w sprawie kreowania c. k.Starostwa w miejscowości Uscie zielone.