Iwan Proskurow
 generał porucznik lotnictwa | |
| Data i miejsce urodzenia | 18 lutego 1907 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | |
| Siły zbrojne | |
| Stanowiska | d-ca: 1 Międzynarodowej Eskadry Bombowej, |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
     | |
Iwan Josifowicz Proskurow, ros. Иван Иосифович Проскуров (ur. 5 lutego?/ 18 lutego 1907 we wsi Małaja Tokmaczka, zm. 28 października 1941 w Kujbyszewie) – Ukrainiec, radziecki dowódca wojskowy, generał porucznik lotnictwa, szef Razwiedupru – wywiadu Armii Czerwonej (1939–1940), deputowany do Rady Najwyższej ZSRR 1. kadencji (1937–1941), Bohater Związku Radzieckiego (1937).
Życiorys
Urodził się 18 lutego 1907 we wsi Małaja Tokmaczka na Zaporożu. W 1927 wstąpił do partii komunistycznej WKP(b). Studiował w szkole mechanizacji rolnictwa. W 1931 został powołany do wojska, po czym ukończył wojskową szkołę lotniczą. Od 1934 służył w 89 eskadrze ciężkich bombowców w Monino jako dowódca pododdziału.
Od października 1936 do czerwca 1937 walczył w wojnie domowej w Hiszpanii jako radziecki „doradca wojskowy”, a faktycznie pilot bombowców, latając na francuskich bombowcach Potez 540, a później radzieckich szybkich bombowcach SB-2. Powierzono mu następnie stanowisko dowódcy 1 Międzynarodowej eskadry bombowej. Łączył przy tym funkcje pilota i oficera wywiadu, przeprowadził także kilka akcji werbunkowych w krajach ościennych. Za udział w walkach w Hiszpanii otrzymał 21 czerwca 1937 tytuł Bohatera Związku Radzieckiego (order Złota Gwiazda nr 33) oraz awans na stopień majora. Po powrocie do ZSRR, dowodził 54 Brygadą Bombową w Kijowskim Okręgu Wojskowym, a następnie 2 Armią Lotniczą Specjalnego Przeznaczenia w Woroneżu.
14 kwietnia 1939 zastąpił na stanowisku szefa wywiadu Armii Czerwonej (Razwiedupru) aresztowanego komdywa Aleksandra Orłowa. Został zastępcą ludowego komisarza obrony ZSRR i wchodził w skład Głównej Rady Wojennej Ludowego Komisariatu Obrony. Otwarcie wypowiadał się przeciwko paktowi ZSRR z III Rzeszą (pakt Ribbentrop-Mołotow), podpisanemu w sierpniu 1939. W czerwcu 1940, wraz z wprowadzeniem stopni generalskich w Armii Czerwonej, otrzymał stopień generała porucznika lotnictwa.
27 lipca 1940 na stanowisku szefa wywiadu wojskowego zastąpił go Filipp Golikow. Iwan Proskurow został dowódcą lotnictwa Frontu Dalekowschodniego, a w październiku zastępcą szefa Sztabu Generalnego do spraw Lotnictwa Bombowego Dalekiego Zasięgu. Tuż przed atakiem Niemiec na ZSRR, 22 czerwca 1941 został odwołany z tego stanowiska pod zarzutem awaryjności w podległych mu pułkach i objął dowództwo sił powietrznych 7 Armii, skoncentrowanej w Karelii.
Był deputowanym do Rady Najwyższej ZSRR 1. kadencji (1937–1941).
27 czerwca 1941 – pięć dni po ataku Niemiec na ZSRR – został aresztowany pod sfingowanymi zarzutami szpiegostwa i udziału w spisku oraz nieprzygotowania radzieckiego lotnictwa do wojny. W śledztwie był torturowany. Wobec postępu wojsk niemieckich został ewakuowany do Kujbyszewa. 28 października 1941 został wraz z grupą wyższych oficerów (trzech z żonami), na polecenie komisarza ludowego NKWD Ławrientija Berii rozstrzelany bez sądu.
11 maja 1954 został zrehabilitowany.
Odznaczenia
- Medal „Złota Gwiazda” Bohatera Związku Radzieckiego (21 czerwca 1937)
- Order Lenina (1937)
- Order Czerwonego Sztandaru (1937)
- Order Czerwonej Gwiazdy – dwukrotnie (1936, 1940)
- Medal jubileuszowy „XX lat Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej”
Bibliografia
Media użyte na tej stronie
Flag of the Soviet Air Force
Medal “Gold Star” of a “Hero of the Soviet Union”
Ribbon bar for the Soviet decoration Order of Lenin. Drawn by Zscout370.
Ribbon bar of the Order of the Red Banner. The Soviet Union (USSR).
Ribbon bar of the Order of the Red Star. The Soviet Union (USSR).
Ribbon bar of the Jubilee Medal "XX Years of the Workers' and Peasants' Red Army"
Autor: Георгий Долгопский, Licencja: CC0
Russian rank insignia (1940-1943), "Lieutenant general" – Air Force collar patch (big).