Izba gospodarcza

Izba gospodarcza, inaczej izba przemysłowo-handlowa, izba handlowo-przemysłowa, izba handlowa lub izba handlu (ang. chamber of commerce, chamber of commerce and industry lub board of trade) – organizacja samorządu gospodarczego zrzeszająca podmioty i osoby prowadzące określoną działalność gospodarczą.

Charakterystyka

Izba gospodarcza w większości krajów to instytucja prawa publicznego działająca w formie zrzeszenia, reprezentująca interesy sfer gospodarczych. Reprezentowanie tych interesów polega na odpowiednim oddziaływaniu i wpływaniu na politykę gospodarczą rządu i państwa, organizowaniu środków zapewniających ich członkom ekspansję gospodarczą na rynku krajowym i zagranicznym.

Izby gospodarcze osiągają swoje cele przez opracowywanie i składanie władzom projektów różnych aktów normatywnych dotyczących działalności gospodarczej, wypowiadanie opinii o zamierzonych aktach tworzonych przez inne organizacje, bezpośredni udział swoich przedstawicieli w różnych ciałach kolegialnych rozpatrujących zagadnienia gospodarcze itp.

W niektórych przypadkach izby gospodarcze inicjują tworzenie giełd lub nadzorują ich działalność. Poza tym gromadzą informacje o rynkach towarowych i geograficznych, badają wahania koniunktury, rejestrują zwyczaje handlowe itp. Wszystkie te materiały są udostępniane członkom izb handlowych. Ważną rolą izb jest kojarzenie kontrahentów i udostępnianie danych o regułach prowadzenia biznesu za granicą. Często też organizują wystawy i targi.

W wielu krajach izby gospodarcze wystawiają różne dokumenty, zaświadczenia lub certyfikaty, które poddają legalizacji (np. za zgodność z oryginałem), rejestrują znaki towarowe, udzielają informacji o przedsiębiorstwach, organizują arbitraż i wykonują wiele innych czynności związanych z handlem zagranicznym.

Dwustronna izba gospodarcza

Dwustronna izba gospodarcza (mixed chamber of commerce) zajmuje się zagadnieniami handlu zagranicznego. Są one organizowane w celu poparcia wymiany towarowej między krajem, w którym izba zostaje utworzona, i krajem, z którym rozwój stosunków ma popierać. Przykładem takiej izby mającej siedzibę w Polsce jest np. Polsko-Niemiecka Izba Przemysłowo-Handlowa. Duże znaczenie bilateralnych izb handlowych dla rozwoju obrotów towarowych powoduje, że liczba ich stale wzrasta i dochodzi nawet w niektórych krajach do kilkudziesięciu.

Oprócz propagowania wymiany handlowej między określonymi krajami, izby bilateralne organizują sądownictwo arbitrażowe, spotkania przedstawicieli władz z przedsiębiorcami, konferencje oraz wizyty handlowe, współpracują z konsulatami i ambasadami, jak również kojarzą kontrahentów (importerów i eksporterów) oraz udzielają informacji o możliwościach prowadzenia handlu za granicą.

Izby gospodarcze w Polsce

W Polsce izby gospodarcze działają na podstawie ustawy z dnia 30 maja 1989 r. o izbach gospodarczych[1]. Przynależność do nich jest dobrowolna, a izby nie realizują żadnych uprawnień władczych w stosunku do osób w nich zrzeszonych. Tym samym nie zasługują na miano instytucji samorządu gospodarczego, mimo iż tak zostały nazwane przez ustawodawcę.

Celem działania izb jest reprezentacja podmiotów w nich zrzeszonych; w szczególności wobec organów państwowych oraz kształtowanie i rozpowszechnianie zasad etyki działalności gospodarczej.

Sposób tworzenia izb następuje w trzech etapach. Pierwszy to inicjatywa założycieli. Aby inicjatywa taka była ważna wystąpić z nią musi co najmniej 50 podmiotów prowadzących działalność gospodarczą na obszarze działania tworzonej izby, która obejmować ma swoim zasięgiem terytorium jednego województwa. W przypadku gdy podmioty zarejestrowane są na terytorium co najmniej dwóch województw, liczba inicjatorów musi wynosić co najmniej 100. Kolejnym etapem jest uchwalenie statutu. Ostatnim etapem kreowania izby jest zgłoszenie wniosku o rejestrację w Krajowym Rejestrze Sądowym i uzyskanie prawomocnego wpisu. Z jego chwilą izba uzyskuje osobowość prawną i może rozpocząć legalną działalność.

Izby gospodarcze mogą zrzeszać się na zasadach dobrowolności w Krajowej Izbie Gospodarczej, która ma na celu reprezentowanie wspólnych interesów zrzeszonych członków, współpracę z rządem oraz nawiązywanie kontaktów zagranicznych.w I połowie XXI wieku jest ich co najmniej kilkadziesiąt.[2] W pewnym stopniu jest ona koordynatorem ich działalności i przejęła wszelkie sprawy, zobowiązania i majątek powstałej w 1949 Polskiej Izby Handlu Zagranicznego. KIG jest członkiem Europejskiego Stowarzyszenia Izb Handlowych i Przemysłowych.

Nadzór nad izbami gospodarczymi sprawowany jest przez właściwego ministra lub wojewodę. W sytuacji stwierdzenia nieprawidłowości w działalności Izby, niezgodności z prawem lub statutem organ nadzoru występuje do władz Izby o usunięcie nieprawidłowości lub też występuje do sądu rejestrowego z wnioskiem o udzielenie upomnienia, uchylenie niezgodnej z prawem lub statutem uchwały, a nawet rozwiązania izby. Sądem właściwym w takim postępowaniu będzie właściwy miejscowo sąd rejestrowy.

Na terenie Polski działa kilkadziesiąt izb powołanych w celu rozwoju stosunków dwustronnych pomiędzy danymi krajami, w tym:

Przypisy

  1. ↑ Dz.U. z 2019 r. poz. 579
  2. ↑ Dane Krajowej Izby Gospodarczej
  3. ↑ Amerykańska Izba Handlowa w Polsce. [dostęp 2019-08-24].
  4. ↑ Belgijska Izba Gospodarcza. [dostęp 2019-08-24].
  5. ↑ Brytyjsko-Polska Izba Handlowa. [dostęp 2019-08-24].
  6. ↑ Polsko-Dominikańska Izba Gospodarcza. [dostęp 2019-08-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-24)].
  7. ↑ Krajowa Izba Gospodarczej, Uchwała nr 5/2019 Zarządu Krajowej Izby Gospodarczej z dnia 22 sierpnia 2019 roku w sprawie wniosku o utworzenie Polsko-Dominikańskiej Izby Gospodarczej z siedzibą w Warszawie.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Samorząd gospodarczy w Polsce
samorząd
przemysłowo-handlowy
samorząd ubezpieczeniowy
samorząd rzemiosła
samorząd rolniczy
samorząd zawodowy
niektórych przedsiębiorców
  • zrzeszenie handlu i usług
  • zrzeszenie transportu
  • Naczelna Rada Zrzeszeń Handlu i Usług
  • Krajowa Izba Doradców Restrukturyzacyjnych