Izba rozliczeniowa KDPW CCP

Izba rozliczeniowa KDPW_CCP – prowadzi od 1 lipca 2011 roku działalność z zakresu rozliczania transakcji zawieranych na rynku regulowanym, rozliczania transakcji zawieranych w alternatywnym systemie obrotu, na rynku OTC oraz prowadzenia systemu zabezpieczania płynności rozliczeń, w tym systemu gwarantowania rozliczeń transakcji zawartych na rynku regulowanym w Polsce. Zgodnie z art. 48 ust. 7 Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, zadania te mogą być wykonywane także przez spółkę akcyjną będącą podmiotem zależnym od Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych, której Krajowy Depozyt przekazał w drodze pisemnej umowy wykonywanie czynności z zakresu tych zadań^[1]. Stosowne umowy łączą Krajowy Depozyt oraz KDPW_CCP.

Głównym zadaniem izby rozliczeniowej jest dbanie o to, aby zawarte na rynkach transakcje zostały zrealizowane – czyli, aby kupujący papiery wartościowe lub inne instrumenty otrzymał je na swój rachunek, a sprzedający dostał za nie odpowiedni ekwiwalent w pieniądzu.

Izba rozliczeniowa KDPW_CCP działa w formie spółki akcyjnej, w której 100 proc. udziałów posiada Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych.

Europejska autoryzacja KDPW_CCP

Od 8 kwietnia 2014 r. KDPW_CCP S.A. prowadzi działalność na podstawie zezwolenia na świadczenie usług rozliczeniowych jako CCP, o którym mowa w art. 14 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 648/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, kontrahentów centralnych i repozytoriów transakcji (Dz. Urz. UE L. 201 z 2012, s. 1), udzielonego przez Komisję Nadzoru Finansowego. Zezwolenie KNF dla KDPW_CCP SA, wydane po uzyskaniu pozytywnej opinii kolegium nadzorczego, jest trzecią autoryzacją dla CCP w Unii Europejskiej^[2].

9 sierpnia 2016 r. Komisja Nadzoru Finansowego rozszerzyła zezwolenie na świadczenie przez KDPW_CCP S.A. usług rozliczeniowych jako CCP na podstawie rozporządzenia Nr 648/2012 o nowe klasy instrumentów. Zakres usług świadczonych przez KDPW_CCP S.A. został poszerzony o możliwość rozliczania instrumentów w obrocie zorganizowanym (rynek giełdowy i ASO) oraz OTC (rynek międzybankowy) nominowanych w EUR oraz instrumentów dłużnych z rynku OTC nominowanych w PLN. Decyzja KNF umożliwiła izbie rozliczanie nowych instrumentów:

• pochodnych stopy procentowej w obrocie niezorganizowanym nominowanych w EUR (FRA, IRS, OIS, Basis Swap),
• dłużnych i udziałowych w obrocie zorganizowanym nominowanych w EUR,
• dłużnych w obrocie niezorganizowanym nominowanych w PLN.

W związku z rozszerzeniem autoryzacji KDPW_CCP S.A. możliwe jest również wnoszenie zabezpieczeń w formie środków pieniężnych w euro oraz obligacji nominowanych w tej walucie^[3].

Formuła CCP i nowacja rozliczeniowa

Nowacja

Spółka KDPW_CCP pełni na polskim rynku funkcję izby rozliczeniowej w oparciu o model tzw. centralnego kontrpartnera (ang. central counterparty – CCP).

Dzięki wprowadzeniu do polskiego porządku prawnego nowacji rozliczeniowej^[4], izba rozliczeniowa KDPW_CCP staje się podmiotem bezpośrednio odpowiedzialnym za rozliczenie transakcji. Nowacja powoduje wstąpienie KDPW_CCP w prawa i obowiązki wynikające z transakcji przyjętej do rozliczenia – w wyniku zastosowania tego mechanizmu KDPW_CCP staje się stroną zobowiązaną bezpośrednio wobec uczestnika będącego stroną rozliczenia (transakcja pierwotna wygasa). W ten sposób KDPW_CCP zapewnia uczestnikom obrotu wyższe bezpieczeństwo wykonywania transakcji, gwarantując je także własnymi kapitałami.

Ustawa o obrocie instrumentami finansowymi mówi również, że minimalna wysokość kapitału własnego spółki, której KDPW powierzył część swoich zadań wynosi 10 milionów złotych. KDPW_CCP posiada aktualnie kapitały własne w wysokości 228 mln PLN.

System gwarantowania rozliczeń w KDPW_CCP

Zarządzanie ryzykiem w KDPW_CCP oparte zostało na międzynarodowych standardach i rozwiązaniach stosowanych na największych rynkach finansowych świata, w szczególności poprzez zastosowanie metody SPAN dla transakcji zawieranych w obrocie zorganizowanym i metody symulacji historycznej Value at Risk (VaR) dla transakcji OTC.

System gwarantowania rozliczeń transakcji oparty jest na czterech zasobach:

• wymogach kapitałowych i formalnych wobec uczestników izby rozliczeniowej,
• depozytach zabezpieczających (dla rynku kasowego i terminowego),
• funduszu rozliczeniowym / funduszu zabezpieczającym ASO / funduszu zabezpieczającym OTC,
• kapitałach własnych KDPW_CCP.

W razie wystąpienia niewypłacalności uczestnika izby rozliczeniowej stosuje się określone w regulacjach izby procedury związane z kolejnością uruchamiania środków z systemu gwarantowania rozliczeń.

Kolejność uruchamiania środków w systemie gwarantowania rozliczeń KDPW_CCP – obrót zorganizowany

Kolejność uruchamiania środków w systemie gwarantowania rozliczeń KDPW_CCP – rynek OTC

Rozliczane rynki i instrumenty

KDPW_CCP gwarantuje rozliczenie transakcji zawartych:

• na kasowym i terminowym rynku regulowanym,
• w alternatywnym systemie obrotu (ASO) na rynku kasowym,
• na rynku OTC.

Na kasowym i terminowym rynku regulowanym KDPW_CCP rozlicza następujące instrumenty (z wyłączeniem transakcji redystrybucyjnych oraz transakcji pozasesyjnych):

• akcje
• obligacje
• PDA
• PP
• certyfikaty (inwestycyjne, strukturyzowane)
• hipoteczne listy zastawne
• warranty
• ETF
• kontrakty futures
• opcje
• jednostki indeksowe

Platformy transakcyjne kasowego i terminowego rynku regulowanego:

• Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie S.A.
• BondSpot S.A.

KDPW_CCP gwarantuje rozliczenie transakcji zawartych w alternatywnym systemie obrotu na rynku kasowym dla następujących instrumentów (z wyłączeniem transakcji zawieranych poza standardowymi systemami notowań):

• akcje
• PDA
• obligacje
• hipoteczne listy zastawne

Platformy transakcyjne alternatywnego systemu obrotu rynku kasowego:

• NewConnect
• Catalyst
• BondSpot

KDPW_CCP prowadzi także rozliczenia transakcji w instrumentach denominowanych w PLN dla następujących transakcji OTC:

• forward na stopę procentową (Forward Rate Agreement)
• swap stopy procentowej (Interest Rate Swap)
• overnight index swap
• basis swap
• repo i sell/buy-back (na polskich obligacjach skarbowych)

Po uzyskaniu przez KDPW_CCP autoryzacji w EUR, instrumenty FRA, IRS, OIS, oparte o stopy EURIBOR/EONIA będą również rozliczane w EUR. Jednocześnie w wyniku ww. procesu autoryzacji koszyk instrumentów finansowych rozliczanych przez KDPW_CCP zostanie wzbogacony o dłużne instrumenty finansowe, będące zbywalnymi papierami wartościowymi.

Rozliczanie derywatów z rynku OTC – OTC_clearing

Od grudnia 2012 r. KDPW_CCP świadczy usługi rozliczania i gwarantowania rozliczeń derywatów OTC oraz transakcji repo (OTC_CLEARING). W ten sposób KDPW_CCP rozpoczęła obsługę transakcji rynku międzybankowego, mając przede wszystkim na celu ograniczenie ryzyka niewywiązania się stron z zobowiązań wynikających z zawartej transakcji oraz w konsekwencji pobudzenie tego segmentu rynku. Potrzeba uruchomienia usługi rozliczania derywatów OTC i transakcji repo była uwarunkowana zapisami Rozporządzenia EMIR, zgodnie z którym wszystkie transakcje OTC zawarte w instrumentach pochodnych, należących do wskazanych przez ESMA klas instrumentów pochodnych, podlegają obowiązkowi rozliczania w CCP posiadającym odpowiednie zezwolenie (autoryzację)^[5]. Niezależnie od powyższego wszystkie transakcje zawarte w instrumentach pochodnych podlegają obowiązkowi raportowania do zarejestrowanych repozytoriów transakcji. W KDPW_CCP możliwe jest raportowanie ich do repozytorium prowadzonego przez KDPW – KDPW_TR^[6].

W ramach wdrażania usługi OTC_CLEARING KDPW_CCP, wspólnie z największymi polskimi bankami, wypracował model rozliczeń i gwarantowania transakcji zawieranych na rynku derywatów OTC, przygotował system rozliczeń transakcji OTC (system kdpw_otc) oraz dokonał wyboru platformy konfirmacji tych transakcji (MarkitWire).

W maju 2015 r. izba KDPW_CCP rozliczyła pierwsze transakcje z rynku międzybankowego (OTC), denominowane w PLN, zawarte pomiędzy Citi Handlowym a mBankiem^[7].

Przypisy