Józef Tejchma
Data i miejsce urodzenia | 14 lipca 1927 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | 13 grudnia 2021 |
Wiceprezes Rady Ministrów | |
Okres | od 29 marca 1972 |
Przynależność polityczna | |
Minister kultury i sztuki | |
Okres | od 8 października 1980 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | |
Następca | |
Minister oświaty i wychowania | |
Okres | od 8 lutego 1979 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | |
Następca | |
Minister kultury i sztuki | |
Okres | od 16 lutego 1974 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | |
Następca | Janusz Wilhelmi (p.o.) |
Odznaczenia | |
Józef Tejchma (ur. 14 lipca 1927 w Markowej, zm. 13 grudnia 2021 w Warszawie[1]) – polski działacz ruchu młodzieżowego, polityk komunistyczny.
Członek Biura Politycznego KC PZPR (1968–1980), dwukrotnie minister kultury i sztuki (1974–1978, 1980–1982), minister oświaty i wychowania (1979–1980), w latach 1972–1979 wiceprezes Rady Ministrów, poseł na Sejm PRL II, III, IV, V, VI i VII kadencji (1958–1980), ambasador PRL w Grecji, Szwajcarii i na Cyprze. Budowniczy Polski Ludowej.
Życiorys
Syn Ludwika i Zofii[2]. W latach 1945–1948 działał w Związku Młodzieży Wiejskiej RP „Wici”. W 1951 wstąpił do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej[2]. Następnie działacz-instruktor Zarządu Głównego Związku Młodzieży Polskiej, pełnomocnik zarządu głównego i przewodniczący organizacji ZMP w Nowej Hucie (w latach 1951–1954). W latach 1954–1955 zastępca kierownika wydziału organizacyjnego zarządu głównego ZMP. W 1957 współzałożyciel Związku Młodzieży Wiejskiej i w okresie 1957–1963 przewodniczący zarządu głównego ZMW[2]. W 1958 ukończył Wyższą Szkołę Nauk Społecznych przy KC PZPR (kierunek historia).
Od 1959 był zastępcą członka, a od 1964 członkiem Komitetu Centralnego PZPR. W latach 1963–1964 kierownik wydziału rolnego KC PZPR, następnie w okresie 1964–1972 sekretarz KC, jednocześnie w latach 1968–1980 członek Biura Politycznego KC PZPR. Był typowany na następcę Władysława Gomułki na stanowisku I sekretarza KC. Od listopada 1968 do grudnia 1970 jako sekretarz Komitetu Centralnego PZPR odpowiadał za oświatę[3].
Od 29 marca 1972 do 8 lutego 1979 wiceprezes Rady Ministrów w rządzie Piotra Jaroszewicza i kolejnym pod jego przewodnictwem. Od 16 lutego 1974 do 26 stycznia 1978 i od 8 października 1980 do 9 października 1982 minister kultury i sztuki, a od 8 lutego 1979 do 2 kwietnia 1980 był ministrem oświaty i wychowania.
Poseł na Sejm PRL II, III, IV, V, VI i VII kadencji (1958–1980). Przewodniczący Klubu Poselskiego PZPR w latach 1970–1972. W latach 1971–1983 wiceprzewodniczący Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu.
W 1982 wszedł w skład Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Wincentego Witosa w Warszawie, który został odsłonięty w 1985[4]
W 1980 ambasador PRL w Szwajcarii, w latach 1984–1988 ambasador PRL w Grecji i na Cyprze.
Ordery i odznaczenia (lista niepełna)
- Order Budowniczych Polski Ludowej
- Order Sztandaru Pracy I klasy (1969)[5]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
- Złoty Krzyż Zasługi (1955)[6][7]
- Srebrny Krzyż Zasługi (1954)[8]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (1955)[9]
- Krzyż Wielki Orderu Infanta Henryka (Portugalia)
Życie prywatne
Mieszkał w Warszawie. Był żonaty z Alicją Wiktorią Tejchmą z domu Denkowską (1931–1981), redaktor naczelną miesięcznika „Problemy”. Mieli dwie córki[10].
Zmarł 13 grudnia 2021. 28 grudnia został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie[11] (kwatera C 39, rząd 8, grób 9)[12].
Publikacje
Autor ponad 100 artykułów publicystycznych na temat rolnictwa, wychowania młodzieży, kultury i polityki oraz kilku książek o charakterze wspomnieniowym.
- Wielkość i dramat Władysława Gomułki, [w:] „Polityka”, nr 48, 26 listopada 1983
- Z notatnika aktywisty ZMP, Wydawnictwo Iskry, 1955
- Polityka i kultura (wybór artykułów), Wydawnictwo Książka i Wiedza, 1981
- Kulisy dymisji: z dzienników ministra kultury 1974–1977, Oficyna Cracovia, 1991
- Pożegnanie z władzą, CB Agencja Wydawnicza, Warszawa 1997
- Odszedł Gomułka, przyszedł Gierek. Notatki z lat 1971–1973, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006
- Pożegnania, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2011
- Dialog z przeszłością otwartą na przyszłość, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2014
- Stary świadek nowej historii Polski, Wydawca Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego oraz Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2015
- Bunt przeciw starości, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2017
Przypisy
- ↑ Nie żyje Józef Tejchma. Były minister kultury miał 94 lata. onet.pl, 14 grudnia 2021.
- ↑ a b c Informacje w BIP IPN.
- ↑ Z. Osiński, Nauczanie historii w szkołach podstawowych w Polsce w latach 1944–1989: uwarunkowania organizacyjne oraz ideologiczno-polityczne, Lublin 2010, s. 90.
- ↑ J. Sałkowski, T. Iwanowska, Na odsłonięcie pomnika Wincentego Witosa – a Polska winna trwać wiecznie, Warszawa 1985, s. 21.
- ↑ Wysokie odznaczenia dla rolników. „Nowiny”, s. 1, nr 235 z 8 września 1969.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 117, poz. 1538.
- ↑ Profil na stronie Biblioteki Sejmowej.
- ↑ M.P. z 1954 r. nr 108, poz. 1453.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 103, poz. 1410.
- ↑ Józef Tejchma, Pożegnanie z władzą, CB Agencja Wydawnicza, Warszawa 1997.
- ↑ Nekrolog: Józef Tejchma. [dostęp 2021-12-17].
- ↑ Wyszukiwarka grobów w Warszawie. [dostęp 2021-12-28].
Bibliografia
- Kto jest kim w Polsce 1989, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989.
Media użyte na tej stronie
Gen. Wojciech Jaruzelski przygotowuje się w studiu telewizyjnym do odczytania przemówienia informującego o wprowadzeniu stanu wojennego. Warszawa, 13 XII 1981
Baretka Orderu Budowniczych Polski Ludowej (wzór z rozetką).
Baretka: Order Sztandaru Pracy I klasy
Autor: Bert Verhoeff for Anefo, Licencja: CC BY-SA 3.0 nl
Bezoek van de Poolse premier Jaroszewicz aan het Pools oorlogskerkhof in Breda. Jaroszewicz in gesprek met o.m. kolonel Stasiak
Józef Tejchma in October 1973
Józef Tejchma (ur. 1927)
Autor: KarlHeintz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Baretka Krzyża Wielkiego Orderu Infanta Henryka (Portugalia)