Język ormiański

Ten artykuł od 2021-05 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do wiarygodnych źródeł. (Dodanie listy źródeł bibliograficznych lub linków zewnętrznych nie jest wystarczające). Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Հայերեն, hayeren

Obszar	Armenia, Rosja, Gruzja, Iran, Syria, Liban, Irak
Liczba mówiących	ok. 6 mln
Pismo/alfabet	ormiańskie
Klasyfikacja genetyczna
Języki indoeuropejskie Język ormiański
Status oficjalny
język urzędowy	Armenia  Górski Karabach
Organ regulujący	Armeńska Akademia Nauk
Ethnologue	1 narodowy↗
Kody języka
Kod ISO 639-1↗	hy
Kod ISO 639-2↗	arm/hye
Kod ISO 639-3↗	hye
?↗	hyx
IETF	hy
Glottolog	arme1241, nucl1235
Ethnologue	hye
GOST 7.75–97	арм 055
WALS	arm, arw, arz
SIL	ARM
Występowanie
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata Wikipedia w języku ormiańskim Słownik języka ormiańskiego w Wikisłowniku
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Język ormiański, język armeński (Հայերեն, hayeren) – język z rodziny języków indoeuropejskich z grupy satem, stanowiący w niej samodzielną gałąź. Obecnie używany jest w Republice Armenii i nieuznawanej Republice Górskiego Karabachu, gdzie jest językiem urzędowym, a także w Gruzji, Iranie, Syrii, Rosji, w Libanie i w 24 innych państwach przez około 6 milionów ludzi.

Współcześnie istnieją dwa standardy języka ormiańskiego oraz liczne dialekty nieliterackie^[1]. Standardy różnią się wymową niektórych głosek, a także odmianą czasowników i czasami gramatycznymi. Ich nazwy pochodzą od miejsca ich powstania:

• wschodnioormiański używany na Wyżynie Armeńskiej u podnóży góry Ararat, w tym w obecnej Republice Armenii
• zachodnioormiański do rzezi Ormian używany przez Ormian mieszkających w Anatolii, obecnie używany jedynie wśród ormiańskiej diaspory.

W liturgii Kościoła ormiańskiego używany jest starożytny język ormiański zwany grabar.

Ormianie polscy od XVII wieku, choć nie powszechnie, posługiwali się językiem zachodnioormiańskim. Na skutek postępującej polonizacji znajomość języka ormiańskiego niemal zanikła – przetrwała jedynie w kolonii ormiańskiej w Kutach nad Czeremoszem^[2] (do II wojny światowej). Do dziś żyje w Polsce kilka osób, które pamiętają używany tam język zachodnioormiański.

Od 2015 roku w siedzibie Ormiańskiego Towarzystwa Kulturalnego w Krakowie raz w tygodniu są prowadzone zajęcia z języka ormiańskiego w wariancie wschodnioormiańskim bez ograniczenia wiekowego, zajęcia prowadzi dr Hayk Hovhannisyan, tłumacz przysięgły języka ormiańskiego^[3].

Pochodzenie języka

Współcześnie język ormiański w zdecydowanej większości językoznawczych opracowań uważa się za język indoeuropejski, naznaczony silnym wpływem innych języków regionu, m.in. aramejskiego i średnioperskiego. Według najpopularniejszych teorii język ten, a ściślej jego wczesne stadium nazywane językiem protoormiańskim, oddzielił się w starożytności od głównego pnia języków indoeuropejskich wraz z kilkoma innymi językami zaliczanymi do ligi paleobałkańskiej. Za język najbliżej spokrewniony z ormiańskim uważano w przeszłości frygijski, dziś teoria ta jest mniej popularna. Istnieją też hipotezy o bliższym związku języka ormiańskiego z językiem greckim.

Zaproponowano też kilka innych, znacznie mniej popularnych hipotez, przeczących indoeuropejskiemu rodowodowi języka ormiańskiego. W myśl tych teorii język ormiański miałby nabrać cech indoeuropejskich pod wpływem interakcji z językami tej rodziny (zwłaszcza anatolijskimi), a genetyczne pokrewieństwo wykazywać raczej z niektórymi językami hipotetycznej grupy azjanickiej. Teorie te kwestionowane są przez zdecydowaną większość językoznawców. W 1875 roku niemiecki językoznawca Heinrich Hübschmann opublikował pracę Położenie języka ormiańskiego wśród języków indoeuropejskich, w której wykazuje, że język ormiański stanowi osobną gałąź wśród języków indoeuropejskich, a podobieństwa z językiem perskim i innymi starożytnymi językami są zapożyczeniami.

Alfabet ormiański

Zobacz też

• literatura ormiańska
• Ormiańska Wikipedia

Przypisy

Bibliografia

• Andrzej Pisowicz: Gramatyka ormiańska (Grabar – Aszcharabar). Kraków: 2001.
• Andrzej Pisowicz, Szuszanik Sedojan, Norajr Norajr Ter-Grigorian: Mały słownik ormiańsko-polski, polsko-ormiański. Kraków: 2006.
• Robert Godel: An introduction to the study of Classical Armenian. Wiesbaden: 1975. (ang.).
• Jan Henrik Holst: Armenische Studien. Wiesbaden: 2009. (niem.).
• Heinrich Hübschmann: Armenische Grammatik. Teil 1: Armenische Etymologie. 1895, seria: Bibliothek indogermanischer Grammatiken, Band 6. (niem.).

Linki zewnętrzne

• Biuletyn Ormiańskiego Towarzystwa Kulturalnego
• Witryna internetowa sobotniej szkółki ormiańskiej w Krakowie