Ján Cikker

Ján Cikker
Ilustracja
Tablica pamiątkowa na domu rodzinnym kompozytora w Bańskiej Bystrzycy
Data i miejsce urodzenia

29 lipca 1911
Bańska Bystrzyca

Pochodzenie

słowackie

Data i miejsce śmierci

21 grudnia 1989
Bratysława

Gatunki

muzyka poważna

Zawód

kompozytor, pedagog

Strona internetowa

Ján Cikker (ur. 29 lipca 1911 w Bańskiej Bystrzycy[1][2], zm. 21 grudnia 1989 w Bratysławie[2][3]) – słowacki kompozytor i pedagog.

Życiorys

W latach 1930–1936 studiował w konserwatorium w Pradze[4], gdzie jego nauczycielami byli Jaroslav Křička i Vítězslav Novák (kompozycja) oraz Pavel Dědeček (dyrygentura)[3]. Od 1936 do 1937 roku uczeń Felixa Weingartnera w Konserwatorium Wiedeńskim[1][3]. Od 1939 roku był wykładowcą teorii muzyki w konserwatorium w Bratysławie[1], a od 1951[1][4] do 1977 roku[5] profesorem kompozycji w tamtejszej Wyższej Szkole Sztuk Scenicznych[1]. W latach 1945–1948 dyrygent bratysławskiej opery[1].

Otrzymał nagrodę im. Herdera (1966) oraz nagrodę muzyczną UNESCO (1979)[2].

Twórczość

Tworzył głównie muzykę diatoniczną[3], przez długie lata mocno osadzoną w nurcie folklorystycznym[1]. Z czasem zaczął poszukiwać nowych, bardziej ekspresjonistycznych środków wyrazu[1], od lat 60. eksperymentował z dodekafonią[3].

Skomponował m.in. trzy symfonie (I c-moll 1930, II „Jarná symfónia” 1937, III „Symfónia 1945” 1975), poematy symfoniczne Epitaf (1931), Leto (1941), Vojak a matka (1943) i Ráno (1946), Symfonický prológ (1934), Capriccio (1936), Concertino na fortepian i orkiestrę (1942), Slovenská suita (1943), Spomienky na 5 instrumentów dętych i orkiestrę (1947), Dramatická fantázia (1958), symfoniczną medytację na motet Schütza „Blažení sú mŕtvi” (1964), Hommage à Beethoven (Coriolan) (1970)[1][6], Tatranské potoky na fortepian (1954)[3].

Napisał opery Juro Jánošík do libretta Štefana Hozy (wyst. 1954), Beg Bajazid do libretta Jána Smreka (wyst. 1957), Mister Scrooge do libretta na podstawie Opowieści wigilijnej Dickensa (wyst. 1963), Vzkriesenie do własnego libretta według Lwa Tołstoja (wyst. 1962), Hra o láske a smrti do własnego libretta według Romaina Rollanda (wyst. 1969), Coriolanus do libretta według Williama Shakespeare’a (wyst. 1972)[1], Rozsudok do własnego libretta według Heinricha von Kleista (1977), Obliehanie Bystrice do własnego libretta według Kálmána Mikszátha (1981), Zo života hmyzu do własnego libretta według Josefa i Karela Čapków (1986)[6].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 2. Część biograficzna cd. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1984, s. 203. ISBN 83-224-0223-6.
  2. ↑ a b c The Encyclopaedia of Slovakia and the Slovaks. Bratislava: Encyclopaedic Institute of the Slovak Academy of Sciences, 2006, s. 135. ISBN 80-224-0925-1.
  3. ↑ a b c d e f The Harvard Biographical Dictionary of Music. Cambridge: Harvard University Press, 1996, s. 162. ISBN 0-674-37299-9.
  4. ↑ a b Encyklopedia muzyki. red. Andrzej Chodkowski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 159. ISBN 978-83-01-13410-5.
  5. ↑ Stanislav J. Kirschbaum: Historical Dictionary of Slovakia. Lanham: The Scarecrow Press, 2007, s. 75. ISBN 978-0-8108-5535-9.
  6. ↑ a b Ján Cikker, Hudobné centrum [dostęp 2019-09-04] (słow.).

Media użyte na tej stronie

Banská Bystrica - Ján Cikker -a.jpg
Autor: Ladislav Luppa, Licencja: CC BY-SA 4.0
Banská Bystrica, Námestie Štefana Moyzesa 9, pamätná tabuľa na renesančnom meštianskom dome z prvej polovice 17. storočia, v ktorom sa narodil známy hudobný skladateľ Ján Cikker, popredný predstaviteľ slovenskej hudobnej moderny, držiteľ Ceny UNESCO za hudbu.