János Csernoch

János Csernoch

Kardynał prezbiter
Tua luce dirige
Kraj działania	Węgry
Data i miejsce urodzenia	18 czerwca 1852 Szakolcza
Data i miejsce śmierci	25 lipca 1927 Ostrzyhom
Miejsce pochówku	bazylika Ostrzyhomska
Arcybiskup metropolita ostrzyhomski
Okres sprawowania	1912–1927
Prymas Węgier
Okres sprawowania	13 grudnia 1912 – 25 lipca 1927
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	18 listopada 1874
Nominacja biskupia	16 lutego 1908 biskup Csanád
Sakra biskupia	10 maja 1908
Kreacja kardynalska	25 maja 1914 Pius X
Kościół tytularny	S. Eusebio

János Csernoch (ur. 18 czerwca 1852 w Skalicy, zm. 25 lipca 1927 w Ostrzyhomiu) – kardynał, prymas Węgier.

Życiorys

Gimnazjum ukończył w Bratysławie, a następnie został posłany na studia filozoficzno-teologiczne do Wiednia. Naukę w Wiedniu ukończył w dniu 18 listopada 1874 roku, uzyskując tytuł doktora teologii i święcenia kapłańskie od prymasa Jánosa Simora. Naukę kontynuował w Rzymie; studiował bibliotekarstwo, archiwistykę i prawo kanoniczne. W 1888 roku objął urząd proboszcza w trójnarodowościowym miasteczku Radošovce, skąd jeszcze w tym samym roku wezwano go do Ostrzyhomia. Tam został bibliotekarzem i archiwistą pałacu prymasowskiego. W 1890 roku został kanonikiem, a w dziesięć lat później posłem do parlamentu w Budapeszcie. W 1908 roku został wyświęcony na biskupa i objął urząd biskupa Csanád z siedzibą w Timișoarze. Po trzech latach – w roku 1911 został arcybiskupem-metropolitą kaloczańskim.

Prymas Węgier i kardynał

Po podaniu się do dymisji prymasa kardynała Kolosa Vaszaryego, w roku 1913 papież Pius X arcybiskupa kaloczańskiego Jana Czernocha mianował arcybiskupem ostrzyhomskim, a bezpośrednio przed swoją śmiercią kardynałem. Nowy kardynał w rok później wziął udział w konklawe nowego papieża Benedykta XV, a potem jeszcze papieża Piusa XI.

W dniu 21 marca 1919 na Węgrzech podczas wybuchu krwawego puczu Węgierskiej Republiki Rad Czernoch wziął udział w sprzysiężeniu białych w Segedynie i związał się z organizacją legitymistów, próbujących zwrócić tron królewski Karolowi IV Habsburgowi.

Ważniejsze dzieła kardynała Jana Czernocha

• A halottégetésről (Esztergom, 1887)
• A lelkierő a nemzetek igazi ereje (Budapeszt, 1910)
• Krisztus keresztje a háború keresztje (Budapeszt, 1915)
• Egyház és háború (Budapeszt 1915)
• Magyarország újjáépítésének kérdéséhez (Budapeszt 1924)

Bibliografia

• Béla Balázs: A klerikális reakció tevékenysége a fehérterror idején (Századok, Budapeszt 1950)
• A klerikális reakció a Horthy-fasizmus támasza (redagował: Béla Balázs, Budapeszt 1953)
• József Galántai: Egyház és politika 1890-1918 (Budapeszt 1960)
• Sándor Orbán: Az esztergomi érsekség a proletárdiktatúra ellen és az ellenforradalom felülkerekedéséért 1919-ben – A Tanácsköztársaság napjai Esztergomban. Budapeszt 1960.