Jérôme Pétion de Villeneuve

Ten artykuł od 2011-02 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Jérôme Pétion de Villeneuve

Data i miejsce urodzenia	3 stycznia 1756 Chartres
Data i miejsce śmierci	18 czerwca 1794 Saint-Émilion
Mer Paryża
Okres	od 18 listopada 1791 do 15 października 1792
Poprzednik	Jean Sylvain Bailly
Następca	Philibert Borie

Jérôme Pétion de Villeneuve (ur. 3 stycznia 1756 w Chartres, zm. 18 czerwca 1794 w Saint-Émilion) – francuski polityk czasów Wielkiej Rewolucji Francuskiej, żyrondysta.

Przed rewolucją

Pétion był synem prokuratora z Chartres i również wybrał prawo jako przedmiot swoich studiów. W 1778 roku uzyskał dyplom adwokacki, działał również na polu literacko-filozoficznym. Opublikował m.in. rozprawę O środkach zapobiegania dzieciobójstwu, która wzbudziła pewne zainteresowanie w kręgach wykształconego mieszczaństwa. Wśród wypowiadających się o niej z uznaniem był m.in. późniejszy przywódca żyrondystów Jacques Brissot. Pétion dał się jednak poznać jako zwolennik idei oświeceniowych i (według ówczesnych standardów) polityczny radykał dopiero w następnych pracach – O prawie cywilnym oraz Eseje o małżeństwie. W tej ostatniej pracy nawoływał do zniesienia celibatu księży, czym zyskał spory rozgłos, owocujący następnie wyborem na deputowanego Stanu Trzeciego z Chartres.

Wejście na scenę polityczną

W Konstytuancie Pétion zyskał sobie opinię drugiego – obok Maksymiliana Robespierre’a – lewicowego radykała. Często atakował postępowanie Ludwika XVI i Marii Antoniny, co uczyniło go jednym z najpopularniejszych wśród sankiulotów Paryża polityków. W czerwcu 1791 został przewodniczącym sądu karnego w stolicy Francji, w tym samym miesiącu została mu powierzona misja przywiezienia do Paryża króla po jego nieudanej ucieczce do Varennes. We wrześniu, w dniu zamknięcia obrad Konstytuanty, Pétion razem z Robespierrem zostali ukoronowani wieńcami laurowymi, a on sam obdarzony przydomkiem Cnotliwego.

W 1791 roku Pétion został na miejsce Sylvaina Bailly’ego wybrany merem Paryża, pokonując w bezpośrednim głosowaniu powszechnym królewskiego kandydata markiza generała La Fayette. Otwarcie krytykował monarchię jako ustrój i króla Francji jako władcę, świadomie pozwolił sankiulotom wedrzeć się do pałacu Tuileries 20 czerwca 1792 i zdemolować jego wnętrza oraz znieważyć rodzinę królewską, a 3 sierpnia w imieniu władz miasta zażądał detronizacji Ludwika XVI. Stało się to zresztą w tydzień później drogą ludowego powstania, które Pétion gorąco poparł, niemniej nie wziął w nim osobistego udziału.

Członek Konwentu

Pétion został wybrany deputowanym departamentu Eure-et-Loir i był pierwszym przewodniczący Konwentu. W nowym parlamencie, nieoczekiwanie dla swoich wyborców, znalazł się na prawicy, wspierając żyrondystów przeciwko jakobinom i stając się z przyjaciela zażartym wrogiem Robespierre’a. W procesie króla opowiadał się za referendum, a po upadku tej koncepcji znalazł się w tej grupie żyrondystów, którzy pod wpływem opinii publicznej oddali głos za egzekucją. Jeszcze w marcu 1793 roku cieszył się względnym autorytetem w Konwencie, niemniej jego ogromna niegdyś ludowa popularność spadała. Ostateczny cios zadała jej broszura Camille’a Desmoulinsa Historia brissotystów, w której Pétion został oskarżony o antypaństwową konspirację do spółki z generałem Dumouriezem – na zarzut ten nigdy przekonująco nie odpowiedział.

Upadek i śmierć

2 czerwca 1793 na żądanie sankiulotów i Gwardii Narodowej Pétion został osadzony w areszcie domowym. Należał do tej grupy żyrondystów, która zdecydowała się na ucieczkę. Najpierw udał się do Caen w Normandii, gdzie współorganizował powstanie antyjakobińskie. Po jego klęsce szukał schronienia w okolicach Bordeaux. Do czerwca 1794 roku ukrywał się w domu sympatyzującego z żyrondystami rzemieślnika w Saint-Émilion, które to miejsce Pétion z niewyjaśnionych powodów uznał w końcu za niebezpieczne. Nie wiadomo, dokąd chciał się udać, niemniej jeszcze w tym samym miesiącu ciała jego i innego ukrywającego się żyrondysty Buzota zostały znalezione w pobliskim lesie, na pół zjedzone przez wilki. Przyczyną śmierci obu było jednak prawdopodobnie samobójstwo przez powieszenie.