Józef Czerski

Józef Czerski (ur. 1888, zm. 1976) – polski duchowny zielonoświątkowy, biskup, zwierzchnik Związku Chrześcijan Wiary Ewangelicznej w Polsce w latach 1947–1953.

Życiorys

Urodził się 5 września 1888 roku we wsi Łoje, wychował w chłopskiej rodzinie. W 1912 roku ożenił się z Józefą Kucharską[1]. W roku 1914, na krótko przed wybuchem I wojny światowej, wyjechał do USA[2]. Będąc na emigracji zarobkowej w USA zetknął się w 1918 z ruchem zielonoświątkowym[3]. W 1921 roku wrócił do Polski i rozpoczął działalność ewangelizacyjną i duszpasterską zgodną z założeniami pentekostalizmu[2].

Zamieszkał w Kozienicach w ówczesnym woj. kieleckim. W 1924 roku przeniósł się do Krzemieńca na Wołyniu[4]. Na zjeździe w Starej Czołnicy w 1929 roku został wybrany wiceprzewodniczącym zarządu Związku Chrześcijan Wiary Ewangelicznej w Polsce[5]. W roku 1934 został aresztowany na okres 3 miesięcy[6]. Po II wojnie światowej w ramach repatriacji wrócił do Polski. W latach 1946-1948 był przełożonym zboru chrześcijan wiary ewangelicznej w Brzegu[3]. Na zjeździe w Łodzi w 1946 roku wybrano go prezesem Rady Kościoła Chrześcijan Wiary Ewangelicznej.

Był rozpracowywany przez bezpiekę, w marcu 1950 roku Julia Brystiger uznała go za wroga Polski Ludowej, który zwalcza „demokratyczny kierunek” w Kościele[7].

We wrześniu 1950 roku został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa i więziony przez 6 miesięcy[3]. W tym okresie zmienił swój stosunek do ZKE. Przed aresztowaniem był przeciwnikiem wejścia do ZKE, natomiast po wyjściu na wolność nakłaniał zbory KChWE do przystąpienia do ZKE, co też nastąpiło[8]. W 1953 roku został duchownym i wiceprezesem Zjednoczonego Kościoła Ewangelicznego (reprezentował ugrupowanie Chrześcijan Wiary Ewangelicznej)[3]. Funkcję tę pełnił do roku 1958[1]. Jako członek Zarządu prawie nigdy nie zabierał głosu na posiedzeniach Rady Kościoła[9].

W 1958 roku wystąpił z ZKE i odtąd prowadził działalność religijną odrębnie, a w jego domu odbywały się regularne nabożeństwa[10]. Nigdy już nie powrócił w szeregi ZKE[3], w którym to kościele był odtąd na cenzurowanym. Pomimo tego w 1976[a] roku w miesięczniku „Chrześcijanin” oficjalnie przyznano, że jest pionierem pentekostalizmu na ziemiach polskich[10]. W 1960 roku przystąpił do Kościoła Chrystusowego, prowadzonego przez Walentego Dawidowa (jego zięcia)[11].

Po śmierci żony w 1970 zamieszkał u córki, Antoniny, w Opolu, która była żoną Mikołaja Sosulskiego[b][12]. Druga jego córka wyszła za Walentego Dawidowa[9]. Zmarł 8 września 1976 roku w wieku 88 lat[10].

Oceny

W 1996 roku na łamach „Chrześcijanina” napisano, że wielokrotnie był osadzany w aresztach, bądź płacił wysokie grzywny. „Nigdy nie starał się odpłacić złem za zło, ale modlił się o te osoby, aby Pan im przebaczył i dał upamiętanie”[13]. Ryszard Michalak uznał go za bohatera i autentycznego lidera ewangelikalnego[14]. Diametralnie odmienną ocenę dał Henryk Ryszard Tomaszewski w 2009 roku, który zarzucił mu kłamstwo oraz brak odwagi[9]. W sierpniu 1951 roku, gdy jeszcze uwięzieni byli Franciszek Januszewicz i Teodor Maksymowicz, Czerski podziękował władzom za „wolność religijną i tolerancję”[15]. Według Andrzeja Jeziernickiego „otwarcie sprzeciwiał się władzom komunistycznym”[16].

Uwagi

  1. ↑ Na początku 1975 z funkcji prezesa ZKE odsunięty został nieprzychylny Czerskiemu Stanisław Krakiewicz.
  2. ↑ Wuj Kazimierza Sosulskiego.

Przypisy

  1. ↑ a b Cieślar 1996 ↓, s. 9.
  2. ↑ a b Czajko 2009 ↓, s. 180.
  3. ↑ a b c d e Zieliński 2014 ↓, s. 339.
  4. ↑ Czajko 2009 ↓, s. 181.
  5. ↑ Tomaszewsk 1991 ↓, s. 34.
  6. ↑ Czajko 2009 ↓, s. 182.
  7. ↑ Jańczuk 2017 ↓, s. 74.
  8. ↑ Tomaszewski 2009 ↓, s. 177-178.
  9. ↑ a b c Tomaszewski 2009 ↓, s. 178.
  10. ↑ a b c Cieślar 1996 ↓, s. 11.
  11. ↑ Cubstead i Bennett 1960 ↓, s. 36.
  12. ↑ Czajko 2009 ↓, s. 184.
  13. ↑ Cieślar 1996 ↓, s. 10.
  14. ↑ Michalak 2014 ↓, s. 355.
  15. ↑ Tomaszewski 1991 ↓, s. 127.
  16. ↑ Jeziernicki 2021 ↓, s. 22.

Bibliografia