Józef Domachowski

Józef Domachowski

Data i miejsce urodzenia	13 września 1876 Wielkie Stwolno
Data i miejsce śmierci	4 kwietnia 1940 Stutthof (KL)
Proboszcz parafii św. Piotra i Pawła w Podgórzu
Okres sprawowania	1905–1939
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Inkardynacja	diecezja chełmińska
Prezbiterat	15 grudnia 1901
Odznaczenia

Józef Domachowski (ur. 13 września 1876 w Wielkim Stwolnie, zm. 4 kwietnia 1940^[1] w Stutthof (KL)) – polski duchowny katolicki, proboszcz parafii św. Piotra i Pawła na toruńskim Podgórzu.

Życiorys

Symboliczny grób ks. Józefa Domachowskiego na tzw. nowym Cmentarzu św. św. Piotra i Pawła w Toruniu

Golgota na cmentarzu św. św. Piotra i Pawła w Toruniu, której budowę zainicjował ks. Józef Domachowski

Święcenia prezbiteratu otrzymał 15 grudnia 1901 w Grudziądzu. W latach 1902–1904 był wikariuszem parafii pw. św. Wawrzyńca w Gnieźnie, a od 1905 był proboszczem parafii św. Piotra i Pawła w Podgórzu^[2], będącym w tym okresie podtoruńskim miasteczkiem. Aktywnie uczestniczył w polskim życiu narodowym, wspierał strajk szkolny uczniów polskich w 1906, zainicjował działalność Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży i Stowarzyszenia Robotników Katolickich. Należał do Towarzystwa Naukowego w Toruniu. W 1913 przejął kierownictwo zagrożonego upadłością Banku Ludowego w Toruniu (wcześniej przewodniczył Radzie Nadzorczej), skutecznie porządkując finanse i wyprowadzając instytucję z kryzysu.

W niepodległej Polsce ks. Domachowski nadal był aktywnym działaczem społecznym i narodowym. Społeczność Podgórza z jego inicjatywy zrzeszała się w patriotycznych organizacjach, głównie śpiewaczych, teatralnych i sportowych (m.in. Towarzystwo Śpiewu „Halka”, Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, Bractwo Kurkowe, Podgórski Klub Sportowy). U progu II wojny światowej organizował zbiórki pieniężne na obronność.

16 października 1939 został aresztowany przez Niemców i uwięziony na kilka dni w toruńskim więzieniu Fort VII. Po zwolnieniu mimo zakazu nie zaprzestał działalności kapłańskiej i ponownie trafił do aresztu już 3 listopada tegoż roku. Ponownie został uwięziony w Forcie VII, później 8 stycznia 1940 przewieziony do obozu przejściowego Neufahrwasser, a stamtąd 10‑14 stycznia 1940 przetransportowany do obozu koncentracyjnego KL Stutthof (numer obozowy 8821). Chory na serce, zmarł w obozie z przepracowania 4 kwietnia 1940.

Odznaczenia

• Złoty Krzyż Zasługi (8 lutego 1930)^[3].

Upamiętnienie

W grudniu 1995 Rada Miejska Torunia nadała na wniosek Towarzystwa Miłośników Torunia imię ks. Domachowskiego jednej z lewobrzeżnych ulic miasta.

Przypisy

Bibliografia

• Tadeusz Zakrzewski, Józef Domachowski, [w:] Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, Suplement I (pod redakcją Zbigniewa Nowaka), Gdańskie Towarzystwo Naukowe, Uniwersytet Gdański, Gdańsk 1998.