Józef Heldenburg

Józef Heldenburg

Josef Schneider de Heldenburg

Józef Heldenburg (styczeń 1908)
Data i miejsce urodzenia	1849 Czerwonogród
Data śmierci	1921
Miejsce spoczynku	Cmentarz Główny w Przemyślu
Zawód, zajęcie	prokurator, sędzia
Narodowość	Polska
Rodzice	Ignacy, Wiktoria
Małżeństwo	Gabriela
Krewni i powinowaci	Wiktor Schneider de Heldenburg (bratanek)
Odznaczenia

Józef Schneider de Heldenburg (ur. 1849 w Czerwonogrodzie, zm. 1921) – polski prawnik, prokurator, sędzia.

Życiorys

Józef Schneider de Heldenburg urodził się w Czerwonogrodzie w 1849^[1]. Pochodził z austriackiego rodu Schneider von Heldenburg^[1]. Był wnukiem margrabiego Magnusa Schneidera juniora^[1], synem Ignaza, pol. Ignacego Heldenburga (prawnik, od 1855 mandatariusz w Czortkowie^[2], notariusz w Monasterzyskach) i Wiktorii Dunin-Kozickiej herbu Łabędź^[1]. Był bratem Wincentego (powstaniec styczniowy), Karola, Maksymiliana i Marii (po mężu Żdżańska)^[1].

Po ukończeniu studiów prawniczych w okresie zaboru austriackiego w ramach autonomii galicyjskiej wstąpił do służby wymiaru sprawiedliwości Austro-Węgier w 1872^[3]. Od tego roku był auskultantem wschodniej Galicji C. K. Wyższego Sądu Krajowego we Lwowie^[4], od około 1874 był auskultantem przydzielony do C. K. Prokuratorii Państwa we Lwowie^[5], od około 1875 był auskultantem w C. K. Sądzie Powiatowym w Cieszanowie^[6]. Od około 1876 był adjunktem i sędzią dla spraw drobnych w C. K. Sądzie Powiatowym w Łopatynie^[7]. Z posady adiunkta sądu powiatowego w Łopatynie w grudniu 1883 został mianowany adiunktem sądowym we Lwowie^[8][9]. Od około 1884 był adiunktem przy C. K. Sądzie Krajowym we Lwowie^[10]. Z tej posady w maju 1885 został mianowany na stanowisko zastępcą prokuratora w Brzeżanach^[11] i pełnił je w kolejnych latach^[12]. W sierpniu 1887 w charakterze zastępcy prokuratora został przeniesiony z Brzeżan do Lwowa^[13][14] i sprawował stanowisko zastępcy C. K. Prokuratora we Lwowie^[15]. Jako substytut prokuratorii we Lwowie w kwietniu 1892 został mianowany prokuratorem przy C. K. Sądzie Obwodowym w Sanoku^[16]. Stanowisko piastował w kolejnych latach^[17][18] (jego zastępcą był Adolf Czerwiński do 1895, a następnie Wacław Szomek)^[19][3]. We wrześniu 1897 został mianowany wiceprezydentem C. K. Sądu Obwodowego w Brzeżanach^[20][21][22] i pełnił urząd w następnych latach^[23]. Od około 1902 do około 1907 był wiceprezydentem C. K. Sądu Obwodowego w Złoczowie^{[1][24][25][26][27][3]}. W styczniu 1908 odbyło się jego pożegnanie w Złoczowie w związku z przejściem na emeryturę, spowodowaną stanem zdrowia^[3]. Był także wiceprezydentem C. K. Sądu Obwodowego we Lwowie^[1][28]. Był sędzią stanu, otrzymał tytuł c. k. radcy dworu^[1]. Przed 1907 został odznaczony austro-węgierskim Medalem Jubileuszowym Pamiątkowym dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych^[25].

Był aktywny na polu zawodowym, społecznym i kulturalnym^[1]. Był członkiem Towarzystwa Prawniczego we Lwowie, z którego występował w 1885 oraz w 1892^{[29][30][31][32]}, a 19 stycznia 1895 został wybrany członkiem wydział Towarzystwa Prawniczego w Sanoku^[33]. Był członkiem zwyczajnym Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego^[34]. Był członkiem sanockiego biura powiatowego Stowarzyszenia Czerwonego Krzyża mężczyzn i dam w Galicji^[35]. W czerwcu 1896 został wybrany członkiem wydziału Towarzystwa Pomocy Naukowej w Sanoku^[36], następnie wybrany przewodniczącym tego gremium^[37]. Był działaczem Kółka Dramatyczno-Muzycznego w Sanoku, w którym 9 listopada 1895 został wybrany członkiem wydziału^[38], a 20 stycznia 1897 został wybrany prezesem tegoż^[39]. W listopadzie 1895 został wybrany członkiem wydziału Towarzystwa Kasyna w Sanoku^[40]. Podczas pracy w Brzeżanach był zastępcą przewodniczącego koła Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych^[41][42]. Należał do towarzystw wspierających oświatę i sztukę we Lwowie i na obszarze Galicji^[1]. Był członkiem Zjednoczonego Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie^[43]. W 1907 został członkiem założycielem Towarzystwa dla Popierania Nauki Polskiej we Lwowie^[28][44][45].

Od 1892 był żonaty z wdową Gabrielą, córką Mikołaja Zielińskiego pochodzącą z Załoźców, primo voto Tołpaszewską (zmarła w Sanoku 22 lutego 1895 w wieku 46 lat na atak serca)^[1][46][47]. Józef ożenił się powtórnie, poślubiając wdowę Franciszkę z Dziuniewiczów Zollnerową (1857-1935). Pod jego opieką wychowywał się osierocony bratanek Wiktor Schneider de Heldenburg (1880-1941)^[1]. Jako emerytowany radca dworu zamieszkiwał we Lwowie: przy ulicy Bonifratrów 2 (1909)^[48], przy ulicy S. Wyspiańskiego 11a (1912)^[49]. Po wybuchu I wojny światowej w 1914 wraz z osobą towarzyszącą przebywał w Rodaun koło Wiedniu^[50]. W 1919 wraz z Franciszką Heldenburg przekazał biżuterię na rzecz Skarbu Polskiego^[51].

Józef Schneider de Heldenburg zmarł w 1921^[52] i został pochowany w grobowcu rodzin Jabłońskich, Seifert, Zollner na Cmentarzu Głównym w Przemyślu (kwatera 10B, rząd 4, miejsce 22)^[1][53]. Był spowinowacony z Heleną z Seifertów Jabłońską, autorką Dziennika z oblężonego Przemyśla (1914–1915).

Przypisy