Józef Kiedroń

Józef Kiedroń

Data i miejsce urodzenia	23 marca 1879 Błędowice Dolne, Księstwo Cieszyńskie, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	25 stycznia 1932 Berlin, Niemcy
Minister przemysłu i handlu
Okres	od 19 grudnia 1923 do 21 maja 1925
Przynależność polityczna	Związek Ludowo-Narodowy
Poprzednik	Marian Szydłowski
Następca	Czesław Klarner
Odznaczenia

Józef Kiedroń (ur. 23 marca 1879 w Błędowicach Dolnych, zm. 25 stycznia 1932 w Berlinie) – polski inżynier górnik, działacz społeczny, polityk, polski minister przemysłu i handlu.

Życiorys

Urodził się w chłopskiej rodzinie Józefa i Marianny z Jaworków. Po czterech klasach szkoły ludowej w Datyniach Dolnych, mając 12 lat stracił rodziców i musiał radzić sobie sam^[1]. W roku 1898 dzięki stypendium Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego ukończył gimnazjum realne w Cieszynie, gdzie należał do polskich młodzieżowych organizacji konspiracyjnych Jedność i Znicz. Następnie studiował na Politechnice Lwowskiej, a w 1899 przeniósł się na Akademię Górniczą w Leoben, którą ukończył w 1902 roku. W latach 1902–1920 pracował w Witkowickim Gwarectwie Hutniczo-węglowym oraz w różnych kopalniach Zagłębia Ostrawsko-Karwińskiego jako inżynier, a później prezes i członek rad nadzorczych (1906–1918). Oddał nieocenione zasługi sprawie rozwoju szkolnictwa narodowego w Cieszyńskim, organizując m.in. społeczne akcje na rzecz polskiego gimnazjum w Orłowej. Był głównym inicjatorem i współzałożycielem pierwszej polskiej szkoły górniczej na Śląsku Cieszyńskim w Dąbrowie (1907) i jej wieloletnim wykładowcą. Był działaczem w ruchu narodowym i oświatowym na Śląsku Cieszyńskim. Członek Ligi Narodowej. W październiku 1918 zainicjował powstanie Rady Narodowej Śląska Cieszyńskiego i opracował projekt przyłączenia Księstwa Cieszyńskiego do Polski. Dwukrotnie więziony przez Czechów^[2]. Pełniąc funkcję delegata rządu polskiego w Komisji Węglowej na początku czerwca został ciężko pobity przez Czechów^[3]. Od grudnia 1920 pracował w Polskim Komitecie Plebiscytowym na Górnym Śląsku.

Od lutego 1922 dyrektor departamentu d.s śląskich Ministerstwa Przemysłu i Handlu. Od 19 grudnia 1923 r. do 16 maja 1925 r. był ministrem tegoż resortu w rządzie Władysława Grabskiego (swojego szwagra). Z myślą o rozwijaniu eksportu polskiego węgla drogą morską doprowadził do zawarcia 4 lipca 1924 r. umowy kredytowej rządu z konsorcjum francusko-polskim na budowę portu w Gdyni. Za jego kadencji zostały nawiązane stosunki handlowe z wieloma krajami europejskimi, a zwłaszcza ze Szwecją jako największym rynkiem skandynawskim i Czechosłowacją – importerem górnośląskiego węgla a ponadto ważnym państwem tranzytowym na południe Europy. W latach 1926–1932 pełnił funkcję dyrektora Górnośląskich Zjednoczonych Hut Królewska i Laura. Jego wielką ideą był rozwój kolejnictwa krajowego, dyktowany potrzebą zwiększenia połączeń Górnego Śląska z Bałtykiem, okręgami gospodarczymi Polski i z Kresami Wschodnimi.

W 1927 roku zainicjował budowę górnośląskiej magistrali kolejowej z Gdynią. Mieszkał wówczas z rodziną w Pałacu w Siemianowicach Śląskich. Filister honorowy korporacji akademickich Gnomia (Kraków) i Silesia (Poznań).

Życie prywatne

Jego żoną była – od 1 sierpnia 1905 r. – działaczka społeczna Zofia Kirkor-Kiedroniowa, siostra Stanisława i Władysława Grabskich. Mieli dwóch synów: Władysława i Jana. Zmarł 25 stycznia 1932 w Berlinie. Został pochowany na cmentarzu ewangelickim w Cieszynie.

Odznaczenia

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)^[4]
• Krzyż Wielki Orderu Gwiazdy Polarnej (Szwecja, 1925)^[5]
• Krzyż Wielki Orderu Danebroga (Dania, 1925)^[6]

Przypisy

Bibliografia

• Leksykon Polaków w Republice Czeskiej i Republice Słowackiej. T. 2 / red. nauk. Zenon Jasiński, Bogdan Cimała. – Opole, 2015, s. 173

• Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1994
• Polski słownik biograficzny
• Antoni Halor – Przewodnik Siemianowicki. Wędrówki po mieście i okolicy, Siemianowice Śląskie 2000
• Władysław Magiera, Sierota ministrem. Józef Kiedroń 1879–1932, wyd. Stowarzyszenie Klub Kobiet Kreatywnych w Cieszynie, Kongres Polaków w Republice Czeskiej, Czeski Cieszyn 2011.

Grób Józefa Kiedronia na cmentarzu ewangelickim w Cieszynie

Linki zewnętrzne

• https://web.archive.org/web/20200221114827/https://prawy.pl/44929-pierwszy-minister-ze-slaska-cieszynskiego-jozef-kiedron/
• http://forumewangelickie.eu/index.php/polacy-ewangelicy/153-polacy-ewangelicy-inzynier-jozef-kiedron-1879-1932-dzialacz-narodowy-pierwszy-minister-ze-slaska-cieszynskiego
• http://www.cieszyn.pl/?p=peoplesShow&iPeople=49
• http://gazetacodzienna.pl/artykul/kultura/sierota-ministrem-jozef-kiedron-1879-1932-recenzja
• https://glos.live/content/news/109-GL-20120918.pdf
• Józef Kiedroń – publikacje w bibliotece Polona