Józef Klemens Czartoryski

Józef Klemens Czartoryski
Ilustracja

Pogoń Litewska
RodzinaCzartoryscy herbu Pogoń Litewska
Data urodzenia1740
Data i miejsce śmierci17 marca 1810
Warszawa
OjciecStanisław Kostka Czartoryski
MatkaAnna z Rybińskich
Żona

Dorota Barbara z Jabłonowskich

Dzieci

Maria Antonina Czartoryska
Klementyna Czartoryska
Teresa Czartoryska
Józefina Maria z Czartoryskich Potocka
Celestyna Czartoryska.

Odznaczenia
Order Orła Białego Order Świętego Stanisława (Rzeczpospolita Obojga Narodów)

Józef Klemens Czartoryski herbu Pogoń Litewska, książę na Korcu i Oleksińcach (ur. 1740, zm. 17 marca 1810 w Warszawie) – mianowany stolnikiem litewskim w 1764 roku[1], polski arystokrata, polityk i dyplomata, ostatni męski potomek linii koreckiej rodu Czartoryskich, poseł na Sejm Czteroletni[2] z województwa wołyńskiego w 1788 roku[3], członek konfederacji targowickiej[4], starosta łucki w 1771 roku[5], starosta i wójt radoszycki w 1771 roku[6], poseł nadzwyczajny Rzeczypospolitej w Państwie Kościelnym w 1765 roku[7], kawaler maltański (w zakonie po 1766 roku), kawaler Honoru i Dewocji[8].

Życiorys

W 1764 roku podpisał elekcję Stanisława Augusta Poniatowskiego[9]. Figurował na liście posłów i senatorów posła rosyjskiego Jakowa Bułhakowa w 1792 roku, która zawierała zestawienie osób, na które Rosjanie mogą liczyć przy rekonfederacji i obaleniu dzieła konstytucji 3 maja[10].

W roku 1767 otrzymał Order Orła Białego. W 1765 został kawalerem Orderu Świętego Stanisława[11].

W 1764 został klucznikiem litewskim, w 1772 klucznikiem wołyńskim i starostą i wójtem miejscowości Łuki i Radoszyce. 20 kwietnia 1764 roku podpisał list dziękczynny do Katarzyny II za wprowadzenie wojsk rosyjskich.[12].

W 1789/1790 był polskim posłem w Berlinie, mocno zaangażowanym w sprawę sojuszu z Prusami (przymierze polsko-pruskie). Tamtejszy poseł austriacki Henryk XIII, książę Reuß zu Greiz miał stwierdzić, że Czartoryski był człowiekiem światowym, lecz naiwnym, gdyż wierzącym w dobre intencje pruskich dyplomatów względem Polski.

W swoich dobrach w Korcu książę założył wytwórnię fajansu i porcelany (porcelana korecka), a po jej spaleniu się w roku 1797 założył wytwórnię pasów kontuszowych (pasy koreckie).

Jego ojcem był Stanisław Kostka Czartoryski, a matką Anna Rybińska. Żoną Józefa Klemensa została Dorota Barbara Jabłonowska, z którą miał pięć córek:

  • Maria Antonina Czartoryska,
  • Klementyna Czartoryska,
  • Teresa Czartoryska,
  • Józefina Maria Czartoryska, żona Alfreda Potockiego,
  • Celestyna Czartoryska.

Bibliografia

  • Historia Dyplomacji Polskiej, tom II 1572-1795 pod red. Zbigniewa Wójcika, PWN Warszawa 1982, s. 653-659.

Przypisy

  1. ↑ Urzędnicy centralni i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego XIV-XVIII wieku spisy opracowali Henryk Lulewicz i Andrzej Rachuba, Kórnik 1994, s. 190.
  2. ↑ Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008, s. 207.
  3. ↑ Kalendarzyk narodowy y obcy na rok ... 1792. ..., Warszawa 1791, s. 322.
  4. ↑ Korrespondent Warszawski Donoszący Wiadomości Kraiowe y Zagraniczne. 1792, no 62, s. 573.
  5. ↑ Płata Woyska Y Chleb Zasłuzonych : To Iest Taryffy, Kwart, Hyberny, Pogłownego, Łanowego, Y inne przydatki dla wygody y ciekawości publiczney. Zebrane, y Do Druku Podane, 1771, s. 28.
  6. ↑ Płata Woyska Y Chleb Zasłuzonych : To Iest Taryffy, Kwart, Hyberny, Pogłownego, Łanowego, Y inne przydatki dla wygody y ciekawości publiczney. Zebrane, y Do Druku Podane, 1771, s. 12.
  7. ↑ Rocznik Służby Zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej według stanu na 1 kwietnia 1938, Warszawa 1938, s. 143.
  8. ↑ Jerzy Baranowski, Marcin Libicki, Andrzej Rottermund, Maria Starnawska, Zakon Maltański w Polsce, Warszawa 2000, s. 198.
  9. ↑ Elektorów poczet, którzy niegdyś głosowali na elektorów Jana Kazimierza roku 1648, Jana III. roku 1674, Augusta II. roku 1697, i Stanisława Augusta roku 1764, najjaśniejszych Królów Polskich, Wielkich Książąt Litewskich, i.t.d. / ułożył i wydał Oswald Zaprzaniec z Siemuszowej Pietruski, Lwów 1845, s. 58.
  10. ↑ Łukasz Kądziela, Między zdradą a służbą Rzeczypospolitej. Fryderyk Moszyński w latach 1792-1793, Warszawa 1993, s. 46, Сборник Русского исторического общества, t. 47,Petersburg 1885, s. 273.
  11. ↑ Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Św. Stanisława, Warszawa 2006 s. 177.
  12. ↑ Władysław A. Serczyk, Początek końca, Warszawa 1997, s. 7.

Media użyte na tej stronie