Józef Kononowicz-Horbacki
| Biskup mścisławski | |
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data śmierci | 25 lutego 1653 |
| Biskup mścisławski | |
| Okres sprawowania | 1651–1653 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Inkardynacja | |
| Śluby zakonne | przed 1635 |
| Prezbiterat | przed 1642 |
| Nominacja biskupia | 13 stycznia 1650 |
| Chirotonia biskupia | 2 maja 1651 |
Józef, nazwisko świeckie Kononowicz-Horbacki (zm. 25 lutego 1653[1]) – biskup prawosławny I Rzeczypospolitej.
Życiorys
Pierwsze wzmianki o Józefie Kononowiczu-Horbackim pochodzą z 1635, gdy był on wykładowcą kolegium mohylańskiego w Kijowie. Na stanowisko tym pozostawał do 1642, gdy został przełożonym brackiego monasteru Objawienia Pańskiego w Kijowie z godnością ihumena. Był także rektorem niższej szkoły duchownej przy klasztorze[1]. W 1646 został przełożonym Monasteru św. Michała Archanioła o Złotych Kopułach w Kijowie[1]. Był znanym kaznodzieją i uczestnikiem polemik międzywyznaniowych[2].
Od 1644 biskup mścisławski, mohylewski i orszański Sylwester Kossów uczynił ihumena Józefa koadiutorem swojej eparchii. W 1644 Józef jest wzmiankowany jako biskup białoruski. Po śmierci metropolity kijowskiego Piotra Mohyły w 1647 Sylwester Kossów został jego następcą, zaś Józef Kononowicz-Horbacki został ponownie nominowany na biskupa mścisławskiego, wikariusza eparchii mścisławskiej, mohylewskiej i orszańskiej. 13 stycznia 1650 nominacja ta została potwierdzona przywilejem królewskim, zaś chirotonia biskupia odbyła się 2 maja roku następnego[2].
Król Jan Kazimierz zgodził się na wyświęcenie nowych biskupów prawosławnych pod wpływem sukcesów wojsk kozackich Bohdana Chmielnickiego. W 1650 Jan Kazimierz wyraził także zgodę na powtórne objęcie przez prawosławnych monasteru Przemienienia Pańskiego w Mohylewie i uznanie go za majątek biskupa mścisławskiego[2]. Jednak po bitwie pod Beresteczkiem decyzja ta, podobnie jak wydane w 1650 przywileje uprawniające prawosławnych do korzystania ze świątyń w Witebsku i Połocku, została cofnięta. W rezultacie pierwsze lata działalności Józefa Kononowicza-Horbackiego w eparchii białoruskiej były bardzo trudne; biskup pozostawał w ciągłym konflikcie z hierarchią unicką[2].
Józef Kononowicz-Horbacki zajmował się nie tylko problemami wewnętrznymi swojej eparchii. W 1650 pobłogosławił wybór Eliasza Romanowicza na przełożonego monasteru Przemienienia Pańskiego w Słucku oraz rozwiązywał konflikt między mnichami monasteru w Owruczu a miejscowym prawosławnym bractwem[2].
Administratorem eparchii białoruskiej pozostawał do śmierci w 1653[2].