Józef Konstanty Sosnowski

Józef Konstanty Sosnowski (1863-1933)

Józef Konstanty Sosnowski (ps. Marian, Mariański, ur. 10 maja 1863 w Radoni, zm. 27 października 1933 w Łodzi)^[1] – aktor, śpiewak, reżyser.

Wczesne lata

Był synem dzierżawcy wsi Leopolda Sosnowskiego i Pelagii z Byczkowskich. Ukończył gimnazjum realne w Warszawie^[1].

Kariera aktorska

Józef Sosnowski w roli Bolesława Śmiałego – rysunek Stanisława Wyspiańskiego (1903)

Debiutował w warszawskim teatrze ogródkowym „Eldorado” (1880). Występował w zespołach teatrów prowincjonalnych: Aleksandra Myszkowskiego i Artura Józefa Nowakowskiego (sez. 1882/1883), Stanisława Trapszy i Jana Szymborskiego (1884), Juliana Grabińskiego (1885, 1887-1888), Kazimierza Sarnowskiego i Henryka Swaryczewskiego (ok. 1888), Feliksa Ratajewicza (1897), Eugeniusza Majdrowicza (1897). Współpracę ze stałymi teatrami rozpoczął w Poznaniu (ok. 1880 r.), gdzie pracował również w latach 1889–1895. Współpracował z teatrami: łódzkim (sezony 1891/1892 oraz 1895/1896, 1897/1898) i lwowskim (sez. 1899/1900, 1906/07, 1923-1926), z Teatrem Miejskim w Krakowie (1900-1912 oraz 1917-1923, 1926-1930), Teatrem Polskim w Warszawie (1913-1917). Po 1930 nie był na stałe zaangażowany przez żaden teatr, dając gościnne występy, z których ostatni odbył się w dniu jego śmierci w Teatrze Miejskim w Łodzi.

W pierwszych latach kariery chciał zostać śpiewakiem operetkowym (m.in. śpiewał w Zemście nietoperza), później jednak rozwijał się jako aktor w rolach amantów i rolach bohaterskich w repertuarze klasycznym. Był uważany za jednego z najwybitniejszych tragików swojego pokolenia. Jako aktor był ceniony przez Stanisława Wyspiańskiego, który z myślą o nim pisał rolę Bolesława (Bolesław Śmiały)^[1]. Poza tym odegrał m.in. role: Masynissy (Irydion), Pankracego (Nie-boska komedia), Księdza Marka (Ksiądz Marek), Wielkiego Księcia Konstantego (Kordian), Derwida (Lilla Weneda), Chłopicki (Warszawianka), Dziennikarza (Wesele), Odysa (Powrót Odysa Stanisława Wyspiańskiego), Makbeta (Makbet), Shylocka (Kupiec wenecki), Kasjusza (Juliusz Cezar). Ostatnią rolą, jaką grał był Samuel (Sędziowie)^[1].

Kariera reżyserska

Zaczął reżyserować sztuki teatralne podczas pobytu w Łodzi przed 1899 r. Reżyserował równie w okresie współpracy z Teatrem Miejskim w Krakowie. Chętnie reżyserował sztuki Stanisława Wyspiańskiego: Bolesława Śmiałego, Sędziów, Powrót Odysa, Wyzwolenie, Klątwę i Akropolis, a także Burzę, Dziady i Peer Gynta^[1].

Życie prywatne

Był dwukrotnie żonaty z aktorkami teatralnymi: Florentyną Golańską^[2] oraz Władysławą Ordon. W 1900 r. stracił lewe oko podczas pojedynku na szable^[1].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Józef Sosnowski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2022-10-13] .