Józef Korol

Józef Korol ps. „Starosta”, „Hajducki”, „Konig” (ur. 10 grudnia[1][2], 1900 w Strzelcach Opolskich, zm. 27 sierpnia 1940 w Wiśle-Jaworniku) – pracownik administracji publicznej, starosta tarnogórski w latach 1931–1935, działacz narodowy.

Życiorys

Syn Karola i Gertrudy. Ojciec był robotnikiem kolejowym, a od 1919 r. naczelnikiem stacji kolejowej w Starym Oleśnie. Do czteroletniej szkoły ludowej uczęszczał początkowo w Strzelcach Opolskich, a następnie w Jełowie i Opolu. W Opolu też w 1911 r. rozpoczął naukę w gimnazjum humanistycznym. Przerwało ją powołanie do armii niemieckiej z dniem 1 grudnia 1917 r. Z 6. batalionem strzelców polowych walczył od 1 marca 1918 r. na froncie francuskim, m.in. nad Marną, pod Cambrai i Ypres. Wyróżniał się w walce, za co odznaczony został Krzyżami Żelaznymi I i II klasy, ukończył też kurs oficerski. Zdemobilizowany został 28 listopada 1918 r. w stopniu sierżanta i aspiranta na oficera[1].

Po ukończeniu w 1919 r. specjalnego kursu dla uczestników wojny w Gimnazjum Królewskim w Kluczborku i uzyskaniu świadectwa dojrzałości (17 września) podjął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu we Wrocławiu. W 1920 r. z powodu zaangażowania w akcję plebiscytową przerwał studia. Od stycznia 1920 r. pracował bezpłatnie w Polskim Komisariacie Plebiscytowym, gdzie został przydzielony do służby wywiadowczej[1]. 20 marca 1921 r. podczas trwania akcji plebiscytowej jego ojciec, pracujący jako dyżurny ruchu na stacji kolejowej w Oleśnie Śląskim, został zabity przez niemiecką bojówkę.

Od maja do czerwca 1921 r. brał udział w III powstaniu śląskim. Po zakończeniu powstania przeniósł się do Świętochłowic, gdzie podjął się pracy urzędnika. Następnie w 1927 r. uzyskał tytuł magistra prawa po ukończeniu studiów w Krakowie. Działał w Związku Powstańców Śląskich. Z ramienia ZPŚ był opiekunem Oddziału Młodzieży Powstańczej. Od 1927 r. był wicestarostą w Świętochłowicach. W sierpniu 1931 r. objął funkcję starosty w Tarnowskich Górach, w 1937 r. powołany został na stanowisko dyrektora biur Zarządu Miejskiego w Chorzowie, zaś w kwietniu 1939 r. awansował na wiceprezydenta tego miasta[1]. 1 września 1929 r. został awansowany do stopnia podporucznika rezerwy piechoty, z 740 lokatą oraz z przydziałem do Oficerskiej Kadry Okręgowej numer V w Krakowie.

Aktywność Korola w zwalczaniu organizacji hitlerowskich na Śląsku przyczyniła się do wpisania jego nazwiska do książki Sonderfahndungsbuch Polen, co równoznaczne było z nakazem aresztowania go przez hitlerowskie służby specjalne po zajęciu tego obszaru przez III Rzeszę. Po wybuchu wojny Korol zmuszony był się ukrywać, jednak od początku okupacji niemieckiej czynnie włączył się w prace konspiracyjne, zakładając Polską Organizację Powstańczą (POP), która swym zasięgiem objęła cały Górny Śląsk[3]. W październiku 1939 r., na rozkaz Komendy Obszaru Krakowskiego Służby Zwycięstwu Polski (SZP), rozpoczął tworzenie struktur SZP na Śląsku. W grudniu 1939 r. został komendantem Okręgu Śląskiego SZP. W tym czasie ukrywał się kolejno w domu maszynisty kolejowego Posza w Niedzieliskach, od połowy października 1939 r. w mieszkaniu Augustyny i Jerzego Kołoczków w Katowicach przy ul. Wileńskiej 11, a następnie w Goczałkowicach-Zdroju, Dziedzicach, Wiśle (w willi Szalińskiego) oraz w wiślańskich Głębcach (w willi Halamy)[1].

Po utworzeniu Związku Walki Zbrojnej (ZWZ) podporządkował jej swe struktury SZP i został komendantem ZWZ Okręgu Śląskiego. Latem 1940 r. ukrywał się w zakonspirowanej kwaterze w willi „Lusia” w Wiśle-Jaworniku. W dniu 28 sierpnia 1940 r. do willi przybyła grupa żandarmerii niemieckiej w celu wywłaszczenia właściciela i przejęcia budynku. Ukrywający się w budynku Korol posiadał przy sobie pocztę, która miała być zabrana poprzedniego dnia przez kurierkę. Gdy hitlerowcy dobijali się do drzwi, począł pospiesznie palić dokumenty. Nie doczekawszy się otwarcia, żandarmi odchodzili już w przekonaniu, że budynek jest niezamieszkany, lecz jeden z nich zauważył dym unoszący się z komina. Na ten widok cała grupa żandarmów zawróciła. Korol, przebywający w willi bez ubezpieczenia, otworzył do nich ogień i po krótkiej walce zginął.

Józef Korol był żonaty z Władysławą z domu Lazar. Mieli troje dzieci. Jego rodzina do końca II dekady września ukrywała się w Kołkowie w okolicach Pińczowa, a następnie do początków października w Niedzieliskach koło Szczakowej[1]. Dalszą część lat wojennych spędzili ukrywając się w Warszawie, gdzie Władysława poznała swego przyszłego drugiego męża, aktora Bolesława Mierzejewskiego[4].

Ordery i odznaczenia

Upamiętnienie

Na budynku w Wiśle-Jaworniku, w którym się ukrywał i zginął Józef Korol, znajduje się tablica pamiątkowa.

W Tarnowskich Górach jedną z ulic nazwano imieniem Józefa Korola.

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f Mieczysław Starczewski: Por. mgr Józef Korol współorganizator Polskiego Państwa Podziemnego na Śląsku, Instytut Korfantego [1].
  2. ↑ Korol Józef, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-07-08].
  3. ↑ Ryszard Hajduk, „Nieznana karta tajnego frontu”, MON, W-wa 1985, ISBN 83-11-07208-6.
  4. ↑ Henryk Szczepański: Legenda ulicy Gliwickiej, [w:] „Śląsk” R. XIII, nr 12 (146), grudzień 2007, s. 42–46.
  5. ↑ M.P. z 1934 r. nr 259, poz. 338 „za zasługi polu pracy na rzecz Pożyczki Narodowej”.