Józef Lubomirski (1749–1817)
 portret pędzla Giovanni Battisty Lampiego z około 1791 roku | |
.jpg) Szreniawa bez Krzyża | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka | Ludwika Pociejówna |
| Żona | |
| Odznaczenia | |
   | |
Józef Lubomirski herbu Szreniawa bez Krzyża (ur. w 1749 roku – zm. 30 lipca 1817 roku w Równem) – polski książę Świętego Cesarstwa Rzymskiego, generał lejtnant wojsk koronnych, kasztelan kijowski, starosta romanowski, członek Zgromadzenia Przyjaciół Konstytucji Rządowej, wolnomularz[1], członek konfederacji targowickiej[2], kawaler maltański (w zakonie od 1804 roku, kawaler Honoru i Dewocji w Wielkim Przeoracie Katolickim w Rosji[3].
Życiorys
Syn Stanisława Lubomirskiego wojewody kijowskiego i bracławskiego, rodzony brat Michała, również generała lejtnanta, dziedzic Równego z przyległościami. Żonaty z Ludwiką Sosnowską, niegdyś ukochaną Tadeusza Kościuszki, która wniosła mu w posagu olbrzymie dobra szarogrodzkie (jej ojciec hetman Józef Sylwester Sosnowski wygrał je w karty w 1768 roku). Mieli troje dzieci, Henryka Ludwika i Fryderyka Wilhelma oraz córkę Helenę.
Od 1774 roku starosta romanowski i dowódca chorągwi pancernej. Poseł na sejm 1778 roku z województwa kijowskiego[4]. Poseł na sejm 1782 roku z województwa kijowskiego[5]. W latach 1786–1788 szef 12 regimentu pieszego koronnego. Potem szef 5 regimentu konnego koronnego[6]. W 1791 roku wziął pożyczkę w banku holenderskim pod zastaw majątku Równe[7]. Generał lejtnant z 1792 r. Był członkiem konfederacji Sejmu Czteroletniego[8]. Poparł Konstytucję 3 Maja, jednak nie walczył w jej obronie, wymawiając się złym stanem zdrowia. Pozostał w służbie za czasów przejęcia władzy przez Konfederację Targowicką, przydzielony do 4 Dywizji w Kamieńcu Podolskim. Rychło zredukowany ze względu na brak znajomości służby liniowej. Od 1790 r. kasztelan kijowski.
Początkowo jeden z najbogatszych magnatów polskich. Pionier uprzemysłowienia kraju. Zakładał manufaktury i fabryki m.in. znaną wytwórnię fajansu w Korcu. W grudniu 1794 roku w obliczu bankructwa przekazał cały swój majątek żonie Ludwice Sosnowskiej, która doprowadziła go do dobrego stanu.
Był członkiem loży wolnomularskiej Doskonała Tajemnica w 1786 roku i mistrzem loży Polak Dobroczynny w 1787 roku[9].
Kawaler Orderu Orła Białego i Orderu Świętego Stanisława, w 1773 roku odznaczony został Orderem Świętego Huberta[10].
Założyciel Józefgrodu, czyli późniejszej Bałty.
Przypisy
- ↑ Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705–2008, 2008, 865.
- ↑ Korrespondent Warszawski Donoszący Wiadomości Kraiowe y Zagraniczne. 1792, no 53, s. 465.
- ↑ Jerzy Baranowski, Marcin Libicki, Andrzej Rottermund, Maria Starnawska, Zakon Maltański w Polsce, Warszawa 2000, s. 213.
- ↑ Witold Filipczak, Sejm 1778 roku, Warszawa 2000, s. 347.
- ↑ Dyaryusz Seymu Wolnego Ordynaryinego Warszawskiego Szescio-Niedzielnego Roku [...] MDCCLXXXII, Warszawa [1782], [b.n.s].
- ↑ Machynia i Srzednicki 2002 ↓, s. 462.
- ↑ Państwowy Instytut Sztuki [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (72.2010), digi.ub.uni-heidelberg.de [dostęp 2020-01-02] (niem.).
- ↑ Kalendarzyk narodowy y obcy na rok ... 1792. ..., Warszawa 1791, s. 311.
- ↑ Stanisław Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738–1821, w: Archiwum Komisji Historycznej, t. XIV, Kraków 1930, s. 248.
- ↑ Stanisław Łoza, Order domowy rycerski p.w. świętego Huberta, w: Broń i Barwa, 1935, r. II, nr 3, s. 63.
Bibliografia
- Mariusz Machynia, Czesław Srzednicki: Oficerowie Rzeczypospolitej Obojga Narodów 1717-1794. T.1: Oficerowie wojska koronnego, cz.1: Sztaby i kawaleria. Kraków: Księgarnia Akademicka. Wydawnictwo Naukowe, 2002. ISBN 83-71-88-500-8.
- H. P Kosk Generalicja polska t. 1 Oficyna Wydawnicza "Ajaks" Pruszków 1998.
Media użyte na tej stronie
Baretka: Rycerski Order Domowy Św. Huberta (Bawaria)
Autor: Jolanta Krawczyk, Licencja: CC BY 3.0
Herb Lubomirskich używany przez przedstawicieli rodziny
Baretka: Order Świętego Stanisława (Polska)