Józef Niesiołowski
 (c) GFDL, CC BY-SA 4.0 Korzbok | |
| Rodzina | Niesiołowscy herbu Korzbok |
|---|---|
| Data urodzenia | |
| Data śmierci | |
| Ojciec | Adam Niesiołowski |
| Matka | Anna Berezowska |
| Żona | Katarzyna z książąt Massalskich |
| Dzieci | Franciszek Ksawery Niesiołowski |
| Odznaczenia | |
 | |
Józef Niesiołowski herbu Korzbok (ur. 1728, zm. 8 marca 1814) – ostatni wojewoda nowogródzki I Rzeczypospolitej, członek Rady Narodowej Litewskiej w 1794 roku[1], członek konfederacji targowickiej[2], starosta cyryński w 1746 roku, starosta preński i propojski w 1769 roku[3].
Życiorys
Syn Adama Niesiołowskiego i Anny Berezowskiej. Żonaty z Katarzyną z książąt Massalskich, córką Michała Józefa, miał z nią syna Franciszka Ksawerego Niesiołowskiego[4].
W 1762 roku był deputatem powiatu kowieńskiego na Trybunał Główny Wielkiego Księstwa Litewskiego[5]; trzykrotnie posłował na sejmy: w 1756, 1764 i 1766 roku. Jako pułkownik i poseł województwa nowogródzkiego na sejm elekcyjny był elektorem Stanisława Augusta Poniatowskiego w 1764 roku z województwa nowogródzkiego[6]. Poseł nowogródzki na sejm koronacyjny 1764 roku[7]. Pracował w kancelarii królewskiej. W 1765 roku sprawował godność cześnika wielkiego litewskiego, w latach 1765-1773 – kasztelana nowogrodzkiego, a następnie – wojewody nowogródzkiego.
W 1772 został kawalerem Orderu Świętego Stanisława[8]. Był komandorem Orderu Opatrzności Bożej[9]. Członek konfederacji 1773 roku[10]. Na Sejmie Rozbiorowym 1773-1775 wszedł w skład delegacji wyłonionej pod naciskiem dyplomatów trzech państw rozbiorczych, mającej przeprowadzić rozbiór[11], został członkiem Komisji Rozdawniczej Litewskiej, ustanowionej dla likwidacji majątku skasowanego w Rzeczypospolitej zakonu jezuitów[12], powołany do Komisji Wojskowej Wielkiego Księstwa Litewskiego[13]. 18 września 1773 roku podpisał traktaty cesji przez Rzeczpospolitą Obojga Narodów ziem zagarniętych przez Rosję, Prusy i Austrię w I rozbiorze Polski[14]. Członek konfederacji Andrzeja Mokronowskiego w 1776 roku[15].
Na sejmie 1778 roku wybrany konsyliarzem Rady Nieustającej[16]. Członek Departamentu Policji Rady Nieustającej w 1779 roku[17]. Był członkiem konfederacji Sejmu Czteroletniego[18]. Członek Komisji Wojskowej Obojga Narodów w 1788 roku[19]. Był komisarzem z Senatu w tej komisji w 1792 roku[20]. Figurował na liście posłów i senatorów posła rosyjskiego Jakowa Bułhakowa w 1792 roku, która zawierała zestawienie osób, na które Rosjanie mogą liczyć przy rekonfederacji i obaleniu dzieła 3 maja[21].
Był członkiem sprzysiężenia, przygotowującego wybuch powstania kościuszkowskiego na Litwie[22]. W insurekcji kościuszkowskiej wszedł do Rady Najwyższej Tymczasowej w Wilnie, a następnie do Deputacji Centralnej[23]. Kierownik Wydziału Skarbu Deputacji Centralnej Wielkiego Księstwa Litewskiego w powstaniu kościuszkowskim w 1794 roku[24]. Po upadku powstania ukrywał się w lasach. W listopadzie 1794 roku został wzięty do niewoli i umieszczony w areszcie domowym, z którego został zwolniony na rozkaz Katarzyny II. Amnestionowany, wiódł spokojne życie ziemiańskie. Wzmianka o nim znajduje się w Panu Tadeuszu (Ks. I w. 790).
Przypisy
- ↑ Leonid Żytkowicz, Litwa i Korona w r. 1794 , w: Ateneum Wileńskie, rocznik XII, wilno 1937, s. 544.
- ↑ Korrespondent Warszawski Donoszący Wiadomości Kraiowe y Zagraniczne. 1792, no 53, s. 466.
- ↑ Walery Bubień, Sejmik nowogródzki, słuczorzeski i stwołowicki w czasach panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego 1764-1795, Kraków 2007, s. 30.
- ↑ M.J. Minakowski, Ci wielcy Polacy to nasza rodzina, wyd. 3, Dr Minakowski Publikacje Elektroniczne, Kraków 2008, ISBN 83-918058-5-9.
- ↑ Deputaci Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego (1697-1794). Spis, pod redakcją Andrzeja Rachuby, opracowali Andrzej rachuba i Przemysław P. Romaniuk, przy współpracy Andreja Macuka i Jegenija Aniszczenki, Warszawa 2004, s. 275.
- ↑ Akt elekcyi Roku Tysiąć Siedemset Sześćdziesiątego Czwartego, Miesiąca Sierpnia, Dnia dwudziestego siódmego, s. 82.
- ↑ Walery Bubień, Sejmik nowogródzki, słuczorzeski i stwołowicki w czasach panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego 1764-1795, Kraków 2007, s. 45.
- ↑ Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Świętego Stanisława, Warszawa 2006, s. 180.
- ↑ Zofia Libiszowska, Z archiwaliów amerykańskich. August Sułkowski i Order Opatrzności Bożej, w: Trudne stulecia, studia z dziejów XVII i XVIII wieku, Warszawa 1994, s. 76.
- ↑ Ryszard Chojecki, Patriotyczna opozycja na sejmie 1773 r., w: Kwartalnik Historyczny, LXXIX, nr 3, 1972, s. 559.
- ↑ Ryszard Chojecki, Patriotyczna opozycja na sejmie 1773 r., w: Kwartalnik Historyczny, LXXIX, nr 3, 1972, s. 545-562.
- ↑ Stanisław Załęski, Historya zniesienia jezuitów w Polsce i ich zachowanie na Białej Rusi, t. II, Lwów, 1875, s. 1-68.
- ↑ Volumina Legum, t. VIII, Petersburg 1860, s. 87.
- ↑ Volumina Legum t. VIII, Petersburg 1860, s. 20-48.
- ↑ Volumina Legum, t. VIII, Petersburg 1860, s. 527.
- ↑ Volumina Legum, t. VIII, Petersburg 1860, s. 575.
- ↑ KALENDARZ polityczny dla Królestwa Polskiego y Wielkiego Xięstwa Litewskiego na rok pański 1779. w Warszawie, Nakładem y drukiem Michała Groella Księgarza Nadwornego J.K.Mci., [b.n.s]
- ↑ Kalendarzyk narodowy y obcy na rok ... 1792. ..., Warszawa 1791, s. 309.
- ↑ Tadeusz Korzon, Wewnętrzne dzieje Polski za Stanisława Augusta, 1764-1794. Badania historyczne ze stanowiska ekonomicznego i administracyjnego, t. V, 1897, s. 31.
- ↑ Ciąg dalszy Kalendarzyka narodowego i obcego na rok ... 1792 czyli II część, z konstytycyami od roku 1788 dnia 6 października do roku 1791 dnia 23 grudnia przez daty oznaczonemi, [1792], s. 542.
- ↑ Łukasz Kądziela, Między zdradą a służbą Rzeczypospolitej. Fryderyk Moszyński w latach 1792-1793, Warszawa 1993, s. 46, Сборник Русского исторического общества, t. 47,Petersburg 1885, s. 272.
- ↑ Bartłomiej Szyndler, Powstanie kościuszkowskie 1794, Warszawa 1994, s. 117.
- ↑ Kronika powstań polskich 1794-1944, Wydawnictwo Kronika, Warszawa, ISBN 83-86079-02-9, ss. 31 i 36.
- ↑ Bartłomiej Szyndler, Powstanie kościuszkowskie 1794, Warszawa 1994, s. 139.
Bibliografia
- Ł. U. Marakou, Represawanyja literatary, nawukowcy, rabotniki aswiety, gramadskija i kulturnyja dziejaczy Białarusi, 1794-1991. Enc. dawiednik. U 10 t. T.1. – Mn:, 2003. ISBN 985-6374-04-9
Linki zewnętrzne
- Józef Niesiołowski – publikacje w bibliotece Polona
|
