Józef Nikodem Kłosowski

Józef Nikodem Kłosowski
Lemiesz, Czepiec
Data i miejsce urodzenia

26 marca 1904
Krasnystaw

Data i miejsce śmierci

26 listopada 1959
Lublin

Narodowość

polska

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Srebrny Krzyż Zasługi Krzyż Partyzancki

Józef Nikodem Kłosowski, ps. Lemiesz, Czepiec (ur. 26 marca 1904 w Krasnymstawie, zm. 26 listopada 1959 w Lublinie) – pisarz, publicysta, poeta, pedagog, działacz ruchu ludowego, organizator życia kulturalnego na Lubelszczyźnie, inicjator powstania Muzeum Regionalnego w Krasnymstawie, odkrywca talentu poetyckiego Stanisława Bojarczuka. Żołnierz Batalionów Chłopskich, szef prasy i wydawnictw w Komendzie Głównej Okręgu Lublin tej organizacji, pułkownik[1][2].

Życiorys

Józef Kłosowski urodził się 26 marca 1904 w rodzinie rzemieślniczej. W wieku siedemnastu lat wstąpił do Związku Młodzieży Wiejskiej „Wici”[3]. Po ukończeniu szkoły średniej studiował polonistykę, historię sztuki i malarstwo na Uniwersytecie Warszawskim[4]. Po studiach wrócił do Krasnegostawu, gdzie pracował jako pedagog, najpierw w szkole powszechnej, a następnie w szkole rolniczej. W 1931 wstąpił do SL.

Zorganizował teatr ludowy, z którym objeżdżał wsie i osady Lubelszczyzny. Tworzył grafiki, z których kilka zachowało się do dziś. Są przechowywane w Muzeum Regionalnym w Krasnymstawie („Samotna brzoza”, „Młyn”, „Widok na las”).

Odkrył i wypromował samorodny talent – chłopskiego poetę – Stanisława Bojarczuka, którego poznał jeszcze we wczesnym dzieciństwie. Ich przyjaźń trwała do końca życia Bojarczuka. Kłosowski pomagał mu publikować w prasie. Wspólnie ze Zbigniewem Stepkiem przygotował do druku zbiór sonetów Bojarczuka, którym zainteresowała się Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza. Właśnie w niej pod koniec życia Bojarczuka ukazał się zbiór sonetów pod tytułem Blaski i dźwięki.

Kłosowski był organizatorem życia literackiego. Zapraszał na wieczory autorskie znanych pisarzy lubelskich (m.in. Józefa Czechowicza). Przed wojną wydawał własne pismo „Wieś Krasnystawska”, w którym publikował artykuły o kulturze lokalnego środowiska[5].

Po wybuchu II wojny światowej był nauczycielem tajnych kompletów. Od 1940 był członkiem Batalionów Chłopskich. W Komendzie Głównej Okręgu Lublin odpowiadał za prasę i wydawnictwa. W 1942 wraz z bratem Wacławem uciekł przed aresztowaniem. W tym czasie wydawał pisma podziemne: „Najnowsze wiadomości”, „Kukułka”, „Roch”, „Chłopski Znak”, „Wyzwolenie”, „Wieś tworząca”, „Zielona Kadra”. W 1942 w Orchowcu zorganizował podziemną drukarnię. W dalszym ciągu działał w Stronnictwie Ludowym („Roch”). Swoje wojenne przeżycia opisał w książkach: Jarzmo, Mgła, Walka z aniołem, Czarna Wiosna, Gwiazdy nad polaną, Ziemia bez skarg, Berło.

Po wojnie uczył w Gimnazjum im. Władysława Jagiełły w Krasnymstawie. Następnie został kierownikiem Wojewódzkiego Wydziału Kultury w Lublinie, którym kierował do 1950. Założył lubelski tygodnik „Zdrój”, poświęcony upowszechnianiu kultury i twórczości. Redaktor czasopisma „Kamena”. Po wojnie był prezesem lubelskiego oddziału ZLP[2].

Pod koniec lat 50. zachorował na serce. Zmarł 26 listopada 1959. Pochowany został na cmentarzu w Krasnymstawie.

Publikacje

  • Moje dzieciństwo – wspomnienia autobiograficzne, 1956;
  • Przeklęta miasto – zbiór legend ludowych, 1928;
  • Dziewanna – zbiór legend ludowych, 1928;
  • Tańcząca karczma – powieść, 1933;
  • Uroczysko – powieść;
  • Zbrodnia Ewy Orskiej – powieść;
  • Chłopski marsz – tomik poetycki, 1944;
  • Jarzmo – powieść, 1947;
  • Mgła – powieść, 1948;
  • Serce w lipowym drewnie – zbiór legend, 1948;
  • Walka z aniołem – powieść, 1949;
  • Czarna wiosna – powieść, 1953;
  • Gwiazdy nad polaną – powieść, 1955;
  • Ziemia bez skarg – powieść, LSW 1956;
  • Berło – powieść, 1958;
  • Chłostra – powieść (wznowienie Jarzma i Mgły), LSW 1979.

Nagrody

  • Nagroda literacka Lubelszczyzny (1947)
  • Nagroda miasta Lublina (1956)

Ordery i odznaczenia

Upamiętnienie

Jego imieniem została nazwana ulica, przy której mieszkał odkryty przez niego talent – Stanisław Bojarczuk[5][8].

Przypisy

  1. ↑ Urszula Gierszon, Historia Lubelskiego Oddziału Związku Literatów Polskich, http://www.literaci.eu/index.php?option=com_content&task=view&id=2326&Itemid=135
  2. ↑ a b Matylda Wełna, Miłość i obowiązek, [w:] Z dziejów ruchu literackiego na Lubelszczyźnie, ZLP Oddział w Lublinie, Lublin 1998.
  3. ↑ Słownik biograficzny podaje datę wstąpienia do ZMW jako 1928.
  4. ↑ Słownik biograficzny podaje, iż studiował na UJ i KUL
  5. ↑ a b Michalski W., Zięba J., Lublin literacki 1932–1982, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1984 – Biblioteka multimedialna Teatru NN.
  6. ↑ M.P. z 1947 r. nr 95, poz. 633 „za zasługi na polu organizacji życia kulturalnego w Polsce”.
  7. ↑ M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 347 „za zasługi na polu pracy społeczno-oświatowej”.
  8. ↑ Jan Henryk Cichosz, Józef Nikodem Kłosowski, Kultura i życie nr 16, 1984.

Bibliografia

  • Marian Wojtas: Słownik biograficzny żołnierzy Batalionów Chłopskich : IV Okręg Lublin. Lublin: Stowarzyszenie Byłych Żołnierzy Batalionów Chłopskich, 1998, s. 249. ISBN 83-85223-60-6.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie