Józef Pieter

Józef Pieter
Ilustracja
Pomnik Józefa Pietera w Ochabach
Data i miejsce urodzenia

19 lutego 1904
Ochaby

Data śmierci

3 marca 1989

Zawód, zajęcie

psycholog, filozof, pedagog

Tytuł naukowy

profesor nauk humanistycznych

Alma Mater

Uniwersytet Jagielloński

Uczelnia

Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Katowicach
Uniwersytet Śląski w Katowicach

Stanowisko

Rektor WSP w Katowicach

Rodzice

Józef Pieter

Odznaczenia
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Order Sztandaru Pracy I klasy Medal Komisji Edukacji Narodowej

Józef Pieter (ur. 19 lutego 1904 w Ochabach na Śląsku Cieszyńskim, zm. 3 marca 1989) – polski psycholog, filozof, pedagog, naukoznawca, nauczyciel akademicki kilku uczelni, Rektor Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Katowicach.

Życiorys

Urodził się w Ochabach na tzw. Kościelniku jako syn Józefa Pietera, mistrza ciesielskiego. Wiosną 1914 jego rodzina przeniosła się do Skoczowa, do nowo zbudowanego domu "Pod Dębem" usytuowanego na tzw. Zabawie na prawym brzegu Wisły, przy trakcie "cesarskim" wiodącym w stronę Bielska[1].

Od 1916 uczył się w ośmioletnim gimnazjum im. A. Osuchowskiego w Cieszynie, gdzie w 1924 zdał z odznaczeniem egzamin maturalny. We wrześniu tego roku został przyjęty na Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Jagiellońskiego, który ukończył w roku (1928). Pracował jako nauczyciel w krakowskich szkołach średnich, od 1931 był starszym asystentem na UJ. Od 1936 wykładał na Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie oraz Instytucie Pedagogicznym Związku Nauczycielstwa Polskiego tamże. Po II wojnie światowej organizator życia naukowego w Katowicach, pełnił m.in. funkcje:

Jako pierwszy po II wojnie światowej miał wyraził ideę powołania uniwersytetu w Katowicach. Będąc członkiem Obywatelskiego Komitetu Przygotowawczego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, w 1945 przedstawił sprawę powołania Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach[2]. Po wieloletnich zabiegach – już jako Rektora WSP w Katowicach – Rada Państwa w 1968 podjęła decyzję o połączeniu Filii UJ w Katowicach (założonej w 1962) z WSP w Katowicach. Nowa uczelnia, o którą profesor zabiegał otrzymała nazwę Uniwersytet Śląski w Katowicach. W uniwersytecie objął funkcję Dyrektora Instytutu Pedagogiki i Psychologii. Prowadził wykłady przez pewien czas także na Uniwersytecie Warszawskim i Wyższej Szkole Pedagogicznej w Łodzi.

Był członkiem wieku towarzystw i komitetów naukowych (m.in. Śląski Instytut Naukowy w Katowicach, Oddział PAN w Katowicach i inne). Wchodził w skład Rady Naukowej Śląskiego Instytutu Naukowego. W 1949 zorganizował w Katowicach oddział Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, którego był przewodniczącym do 1956. Inicjator kierunku studiów wychowanie techniczne, który powołano w 1959 na WSP w Katowicach. Był to pierwszy tego typu program studiów w Polsce. Z kierunku wychowanie techniczne powstał po latach Wydział Techniki, którego kontynuacją jest współczesny Wydział Informatyki i Nauki o Materiałach UŚ w Katowicach.

Publikacje

Autor ponad 200 publikacji naukowych, w tym ponad 40 książek, które obejmowały problemy naukowe o znaczeniu podstawowym dla rozwoju pedagogiki i psychologii. Wychowawca wielu nauczycieli i naukowców. Niektóre publikacje:

  • Psychologia światopoglądu młodzieży (1933)
  • Biografia ogólna (1946)
  • Psychologia jako nauka (1947)
  • Krytyka dzieł twórczych (1948)
  • Historia psychologii (1958−1974)
  • Czytanie i lektura (1960)
  • Słownik psychologiczny (1963)
  • Wstęp do nauki o osobowości (1969)
  • Ogólna metodologia pracy naukowej (1967)
  • Psychologia uczenia się i nauczania (1970)
  • Psychologia nauki (tom 191 serii wydawniczej Omega, 1971)

Był też autorem pamiętnika Czasy i ludzie (1986)[3].

Odznaczenia

Został uhonorowany m.in. Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

Upamiętnienie

Jego imieniem nazwano rondo w Katowicach w okolicy uczelni; poświęcono mu także pamiątkową tablicę przy ul. Szkolnej 9 w Katowicach, na budynku dzisiejszego Instytutu Chemii UŚ[4]. Jego popiersie znajduje się również w auli nazwanej Jego imieniem, na Wydziale Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

Przypisy

  1. b. aut.: 100 lat temu. Prof. Józef Pieter, w: "Kalendarz Skoczowski 2004", wyd. Skoczów 2003, ISBN 83-904911-8-4, s. 44-46
  2. „Przemiany”. Tygodnik (Katowice–Opole), R 2, 1957, nr 6(18) z dn. 10 II.
  3. J. Broda, Skoczów i jego okolica w słowie pisanym, w: Skoczów. Od zarania do współczesności, wyd. 2, Skoczów 1993, s. 241.
  4. Ewidencja miejsc pamięci województwa śląskiego: miasto Katowice. Śląski Urząd Wojewódzki w Katowicach. [dostęp 2011-02-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (10 grudnia 2017)].

Bibliografia

  • Kto jest kim w Polsce 1989, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989, str. 1210
  • Władysława Błońska: Pieter Józef. W: Słownik psychologów polskich. Elwira Kosnarewicz, Teresa Rzepa, Ryszard Stachowski (red.). Poznań: Instytut Psychologii UAM, 1992, s. 166-168.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

POL Ochaby Popiersie J. Pietra.JPG
Autor: D T G, Licencja: CC BY 3.0
Popiersie Józefa Pietra w Ochaby przed Zespołem Szkół nr 5
POL Order Sztandaru Pracy 1 klasy BAR.svg
Baretka: Order Sztandaru Pracy I klasy