Józef Premik

Józef Premik
Data i miejsce urodzenia

19 maja 1890
Sanok

Data i miejsce śmierci

11 listopada 1963
Kraków

Miejsce spoczynku

Cmentarz Rakowicki w Krakowie

Zawód, zajęcie

geolog

Narodowość

polska

Tytuł naukowy

doktor

Edukacja

C. K. Gimnazjum w Sanoku

Uczelnia

Państwowa Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Krakowie

Wydział

Biologiczno-Geograficzny

Stanowisko

docent, dziekan

Odznaczenia
Medal Niepodległości

Józef Premik (ur. 19 maja 1890 w Sanoku, zm. 11 listopada 1963 w Krakowie) – polski doktor geologii, dydaktyk geografii, wykładowca akademicki.

Życiorys

Urodził się 19 maja 1890 w Sanoku[1][2]. Był synem Marii, zaś jego ojciec był woźnym sądowym (zm. przed 1906)[1].

W 1911 zdał egzamin dojrzałości w C. K. Gimnazjum w Sanoku (w jego klasie byli m.in. Stanisław Biega, Stefan Lewicki, Jan Polański, Kazimierz Swoszowski, Paweł Wiktor, Edward Zegarski)[3][4]. Podczas nauki gimnazjalnej zamieszkiwał z matką w Posadzie Sanockiej pod numerem 257, a jego opiekunem był wówczas Aleksander Piech[2]. Po maturze, będąc jednorocznym ochotnikiem w C. K. Armii uchwałą Rady Miejskiej w Sanoku z około 1910/1911 został uznany przynależnym do gminy Sanok[5].

Podjął studia w Gabinecie Geologicznego (Zakładu Geologii) Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Jagiellońskiego[6], a po wybuchu I wojny światowej kontynuował je w Pradze oraz Wiedniu. Został pedagogiem, pracował w szkole średniej, następnie w pedagogium. W 1917 został wcielony do armii austriackiej i delegowany do służby geologicznej w Albanii, gdzie polecono mu skartowanie i opracowanie stratygrafii fliszu w związku z poszukiwaniem złóż ropy naftowej przeznaczonej dla infrastruktury Austro-Węgier. Na tym obszarze prowadził prace geologiczne oraz gromadził okazy paleontologiczne.

Po zakończeniu wojny w 1919 uzyskał tytuł doktora filozofii z zakresu geologii (praca pt. Studia nad bryozoami sylurskimi Podola, w której jako pierwszy w Polsce zilustrował 39 gatunków mszywiołów). Od 1919 do 1933 był pracownikiem Państwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie, był założycielem i aktywnym działaczem PIG, w tym członkiem zarządu głównego jako skarbnik oraz członkiem komisji rewizyjnej. Był członkiem Komisji Fizjologicznej Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego Polskiej Akademii Umiejętności[7]. W roku szkolnym 1928/1929 był nauczycielem geografii w Gimnazjum Żeńskim im św. Urszuli SS Urszulanek w Krakowie[8]. W 1933 został kierownikiem Katedry Geografii w Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Warszawie.

Po II wojnie światowej został zatrudniony Państwowej Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie, w której był kierownikiem Katedry Geografii Fizycznej, a w 1951 został dziekanem Wydziału Biologiczno-Geograficznego tej uczelni. W 1956 uzyskał tytuł docenta. Był członkiem zwyczajnym Polskiego Towarzystwa Geologicznego[9].

Publikował w zakresie geologii, łącznie wydał 43 pozycje naukowe. Tematami jego prac były: budowa geologiczna okolic Częstochowy, tamtejszy rud żelaza, kwestie utworów czwartorzędowych na obszarze Polski i Albanii (w tym kraju prowadził badania podczas I wojny światowej) oraz zagadnienia paleontologiczne (praca jego autorstwa skupiająca się nad bryozoami była pierwszą tego typu w Polsce).

Był autorem biogramu wspomnieniowego Kazimierza Piecha (1893-1944, botanika, profesora anatomii i cytologii roślin UJ, także pochodzącego z Sanoka i absolwenta tamtejszego gimnazjum), które zostało opublikowane w Roczniku Polskiego Towarzystwa Geologicznego[10].

Zamieszkiwał przy ulicy Bonarowskiej w Krakowie[11]. Zmarł 11 listopada 1963 w Krakowie i został pochowany na tamtejszym Cmentarzu Rakowickim (cmentarzu wojskowym przy ul. Prandoty) 14 listopada 1963 (kwater XCII, rząd 2, miejsce 26)[12][13].

27 czerwca 1938 został odznaczony Medalem Niepodległości[14].

W publikacji Księga pamiątkowa (obchodów 100-lecia Gimnazjum oraz I Liceum Ogólnokształcącego w Sanoku) z 1980 inny geolog pochodzący z Sanoka, Stanisław Węcławik opublikował artykuł pt. Józef Premik (1890–1963)[15].

Publikacje

  • Kilka uwag o dyluwjalnem zlodowaceniu Tomor’u w południowej Albanji. Kraków: Uniwersytet Jagielloński, 1925.
  • Zur kenntnis des diluviums im Süd-westlichen Mittelpolen. I. Józef Premik. Über die ausbildung und gliederung des diluviums ... II. Kazimierz Piech. Das interglazial in Szczercow (1932, współautor: Kazimierz Piech)
  • Interglazial in Szczercow (östlich von Wieluń, Wojewodschaft Łódź) (1932)
  • Budowa i dzieje geologiczne okolic Częstochowy (Über den geologischen Bau und Geschichte der Umgegend von Częstochowa) (1933)
  • Budowa i dzieje geologiczne okolic Częstochowy („Ziemia Częstochowska” t. 1/1934)[16]
  • Czy wiatr jest naszym sprzymierzeńcem czy też wrogiem (1947, wyd. Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”)[17]
  • Mapa geologiczna Polski: objaśnienia i wskazówki metodyczne (1948, współautor: Rodion Mochnacki)

Przypisy

  1. ↑ a b CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1905/1906 (zespół 7, sygn. 39). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 391.
  2. ↑ a b CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1906/1907 (zespół 7, sygn. 42). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 527.
  3. ↑ XXX. Sprawozdanie Dyrektora c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1910/11. Sanok: Fundusz Naukowy, 1911, s. 40, 55.
  4. ↑ Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2016-03-23].
  5. ↑ Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 377 (poz. 59).
  6. ↑ Witold Zuchiewicz: Główne kierunki badań w historii Instytutu Nauk Geologicznych UJ. ing.uj.edu.pl. [dostęp 2014-07-04].
  7. ↑ Stałe Komisje Akademickie. „Rocznik Polskiej Akademii Umiejętności”, s. XLVI, 1927/1928. 
  8. ↑ Sprawozdanie drugie Gimnazjum Żeńskiego im św. Urszuli SS Urszulanek w Krakowie za rok szkolny 1928/29. Kraków: Siostry Urszulanki, 1929, s. 4.
  9. ↑ Lista członków P. T. G.. Annales Societatis Geologorum Poloniae. s. 210. [dostęp 2015-05-26].
  10. ↑ Józef Premik, Kazimierz Piech 1893-1944, Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego.
  11. ↑ Zofia Bandurka: Wykaz imienny zaproszonych i obecnych na Zjeździe – przygotowała mgr Zofia Bandurkówna. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 141.
  12. ↑ Józef Premik. Nekrolog. „Dziennik Polski”, s. 2, Nr 270 z 14 listopada 1963. 
  13. ↑ Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie. Internetowy lokalizator grobów. Józef Premik. rakowice.eu. [dostęp 2016-12-31].
  14. ↑ M.P. z 1938 r. nr 177, poz. 323.
  15. ↑ Stanisław Węcławik: Józef Premik (1890–1963). W: Księga pamiątkowa (obchodów 100-lecia Gimnazjum oraz I Liceum Ogólnokształcącego w Sanoku). Sanok: 1980, s. 106.
  16. ↑ Ziemia Częstochowska. cztn.ajd.czest.pl. [dostęp 2014-07-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (14 lipca 2014)].
  17. ↑ Ziemia i jej dzieje. „Dziennik Polski”, s. 8, Nr 126 z 9 maja 1948. 

Bibliografia

Media użyte na tej stronie