Józef Sigalin

Józef Sigalin
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

6 listopada 1909
Warszawa

Data i miejsce śmierci

25 grudnia 1983
Warszawa

Narodowość

polska

Odznaczenia
Order Sztandaru Pracy I klasy Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Medal za Warszawę 1939–1945
Jóżef Sigalin (drugi z lewej) ze współpracownikami z Biura Odbudowy Stolicy (1945)

Józef Sigalin (ur. 6 listopada 1909 w Warszawie, zm. 25 grudnia 1983 tamże) – polski architekt i urbanista.

Życiorys

Był synem Michała i Rozalii (z d. Kurlandskiej) Sigalinów. Pochodził z rodziny warszawskich fabrykantów pochodzenia żydowskiego, producentów popularnych przed II wojną światową kefirów[1] – założycielką rodzinnego przedsiębiorstwa była jego babka, Klaudia Sigalina[2]. Był najmłodszym wśród sześciorga rodzeństwa (Jakub, używający imienia Roman, Grzegorz, Anna, Aleksander, Eugenia oraz Józef)[2]. Podobnie jak bracia Grzegorz i Roman podjął studia architektoniczne, a także prawnicze, jednak nie zdołał ukończyć ich przed wybuchem wojny[1]. Jego dwaj bracia zostali zamordowani na Wschodzie, a matka i siostra Anna w obozie zagłady w Treblince[2].

W młodości działał w lewicowych organizacjach młodzieżowych i w Komunistycznej Partia Polski[3].

Okres wojny spędził w ZSRR jako naczelnik wydziałów budowlanych kopalni w Krzemieńcu i fabryki jedwabiu w Leninabadzie[4]. Następnie wstąpił do Armii Czerwonej i służył w Iranie[4]. Przystąpił do Związku Patriotów Polskich[5]. Po rekonstrukcji Wojska Polskiego w ZSRR służył w dywizji kościuszkowskiej, gdzie był oficerem sztabowym. W sierpniu 1944 roku dołączył w Lublinie do tworzącej się polskiej administracji[6]. Rozpoczął pracę w Dziale Odbudowy w resorcie gospodarki narodowej i finansów przy PKWN[6]. W listopadzie 1944 roku zorganizował w Lublinie I Zebranie Architektów Wyzwolonych Ziem Polski, na którym reaktywowano Stowarzyszenie Architektów Rzeczypospolitej Polskiej[6]. Do Warszawy powrócił w 1945 w stopniu majora[1]. W 1946 ukończył studia architektoniczne i obronił dyplom u prof. Jana Zachwatowicza[1].

W swoich wspomnieniach zapisał, że odnalazł w zrujnowanej Warszawie figurę Zygmunta III z pomnika tego władcy[1].

Był jednym z założycieli Biura Planowania i Odbudowy PKWN i Biura Odbudowy Stolicy[1] (1945), współtworzył Plan Generalny Warszawy w latach 1951−1953. W latach 1951-1956 był pierwszym naczelnym architektem Warszawy, w latach 1945−1946 nadzorował budowę mostu Poniatowskiego, w latach 1947−1949 (razem z Janem Knothem i Zygmuntem Stępińskim) realizował budowę Trasy W-Z, w latach 1950-1955 Marszałkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej (MDM), a w latach 1952−1955 był formalnie, z polecenia prezydenta Bolesława Bieruta, pełnomocnikiem ds. budowy Pałacu Kultury i Nauki (w rzeczywistości budowę PKiN nadzorował Henryk Janczewski)[7]. W następnych latach (do 1974) nadzorował budowy trasy Starzyńskiego, Wybrzeża Szczecińskiego i Helskiego, obwodnicy śródmiejskiej od Okopowej do Towarowej, ul. Waryńskiego i Trasy Łazienkowskiej.

Był autorem projektów architektonicznych ukształtowania placów Zamkowego, Konstytucji, Defilad i Zawiszy. Współtworzył osiedle Mariensztat, parki Traugutta i Agrykola, tereny zieleni wokół Pałacu Kultury i Nauki, w rejonie Wisły oraz Świdra.

Został pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera D12-1-1)[8].

W 2018 r. nakładem wydawnictwa Czarne ukazała się biografia Józefa Sigalina autorstwa Andrzeja Skalimowskiego pt. Sigalin. Towarzysz odbudowy[9].

Publikacje

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f Andrzej Skalimowski, Wschód – Zachód. Odbudowa centrum Warszawy, [w:] Mówią Wieki nr 8/2010 (607), Wydawnictwo Bellona SA, Warszawa, 2010.
  2. ↑ a b c Andrzej Skalimowski, Sigalin. Towarzysz odbudowy, 2018.
  3. ↑ Grzegorz Piątek: Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944−1949. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B, 2020, s. 72. ISBN 978-83-280-3725-0.
  4. ↑ a b Zabytkowicze i awangardziści.
  5. ↑ Grzegorz Piątek: Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944−1949. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B, 2020, s. 73. ISBN 978-83-280-3725-0.
  6. ↑ a b c Grzegorz Piątek: Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944−1949. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B, 2020, s. 74. ISBN 978-83-280-3725-0.
  7. ↑ Historia PKiN. [dostęp 2012-02-12].
  8. ↑ Lista pochowanych. Józef Sigalin. um.warszawa.pl. [dostęp 2018-02-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-18)].
  9. ↑ Sigalin, czarne.com.pl [dostęp 2022-06-02].
  10. ↑ M.P. z 1950 r. nr 6, poz. 58.
  11. ↑ M.P. z 1952 r. nr 70, poz. 1148.
  12. ↑ 16 lipca 1946 „za zasługi położone przy odbudowie mostu Poniatowskiego” M.P. z 1947 r. nr 27, poz. 209
  13. ↑ M.P. z 1946 r. nr 26, poz. 43

Bibliografia

  • Encyklopedia Warszawy. Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 780. ISBN 83-01-08836-2.

Media użyte na tej stronie

POL Order Sztandaru Pracy 1 klasy BAR.svg
Baretka: Order Sztandaru Pracy I klasy
Roman Piotrowski Biuro Odbudowy Stolicy.jpg
Pracownicy Biura Odbudowy Stolicy w Warszawie. Stoją od lewej: Bohdan Lachert, Józef Sigalin, Julian Puterman-Sadłowski i Roman Piotrowski
POL Za Warszawę 1939-1945 BAR.svg
Baretka: Medal za Warszawę 1939-1945