Józef Sobiesiak

Józef Sobiesiak

Maks, Bronicz

kontradmirał
Data i miejsce urodzenia	17 maja 1914 Pilaszkowice
Data i miejsce śmierci	18 listopada 1971 Warszawa
Przebieg służby
Lata służby	1933–1935, 1939, 1941–1971
Siły zbrojne	Wojsko Polskie ludowe Wojsko Polskie  Marynarka Wojenna (PRL)
Stanowiska	z-ca dowódcy 46 pp dowódca 35 pp dowódca 1 DP dowódca 15 DP dowódca 5 DP z-ca dowódcy 15 DZ z-ca dowódcy Marynarki Wojennej z-ca komendanta Wojskowej Akademii Politycznej
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa, kampania wrześniowa, obrona Przebraża
Odznaczenia

Józef Sobiesiak, w mundurze pułkownika w służbie Polskiej Marynarki Wojennej, fot. ok. 1960 r.

Grób gen. Józefa Sobiesiaka na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

Józef Sobiesiak, ps. Maks, Bronicz (ur. 17 maja 1914^[1] w Pilaszkowicach, zm. 18 listopada 1971 w Warszawie) – polski działacz komunistyczny, radziecki partyzant, generał brygady Wojska Polskiego, kontradmirał, zastępca dowódcy Marynarki Wojennej (1963–1968), zastępca komendanta Wojskowej Akademii Politycznej im. Feliksa Dzierżyńskiego w Warszawie (1968–1971). Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.

Życiorys

Urodził się 17 maja 1914 w Pilaszkowicach, pow. krasnostawski (ob. świdnicki). Jego rodzice byli rolnikami, a on sam zarabiał na swoje utrzymanie. Pracował od 1 września 1928 do 1 listopada 1933 w prywatnym zakładzie mechanicznym Limka w Lublinie. W 1933 skończył średnią szkołę techniczną i w tym samym roku wstąpił do Komunistycznej Partii Polski^[2]. Służbę wojskową odbył jako szeregowy od 2 listopada 1933 do 14 września 1935 w kompanii łączności 3 Dywizji Piechoty^[3]. Był w wojsku dwukrotnie aresztowany za działalność komunistyczną, ale z braku dowodu winy został zwolniony. Pracował jako ślusarz od 15 września 1935 do 30 sierpnia 1939 w firmie braci Lubert w Warce^[3].

W dniu wybuchu II wojny światowej zmobilizowany do kompanii łączności w Warszawie. Brał udział w bojach koło Różan i Małkini. Uciekł na wschód po rozbiciu jednostki przez wojska niemieckie i pracował od 7 października 1939 do 28 czerwca 1941 w Fabrykach Metalowych w Kijowie i Kowlu jako ślusarz, brygadzista i dyrektor^[3]. Pracował również jako drukarz od 29 czerwca 1941 do 31 października 1941 w drukarni rejonowej w Maniewiczach. Aresztowany w listopadzie 1941 za działalność antyhitlerowską uciekł i w rejonie Maniewicz organizował oddział partyzancki. Organizator oddziałów partyzantki komunistycznej na Wołyniu i Polesiu. W latach (1941–1943) dowódca oddziału partyzanckiego "Maks", następnie do lutego 1944 samodzielnej brygady im. Michaiła Frunzego^[4].

Na podstawie decyzji KC KP(b) Ukrainy z dnia 14 marca 1944, rozkazem nr 0023 Szefa Ukraińskiego Sztabu Ruchu Partyzanckiego generała-majora Timofieja Strokacza została sformowana Brygada PSzP „Grunwald” i przerzucona przez linię frontu z Kijowa na Kielecczyznę. Dowódcą Brygady Partyzanckiej „Grunwald” – złożonej z Polaków walczących w partyzantce radzieckiej – został mianowany mjr Józef Sobiesiak. Zrzut grupy ok. 100 spadochroniarzy, z której została utworzona Brygada, nastąpił w nocy z 1 na 2 lipca 1944, w rejonie Smykowa k. Opatowa. Brygada została podporządkowana Polskiemu Sztabowi Partyzanckiemu. Zadaniem brygady było rozpoznanie i dywersja na terenie przyszłej ofensywy 1. Frontu Ukraińskiego. Dowodzone przez niego oddziały partyzanckie uratowały od śmierci w wyniku Holocaustu setki Żydów^[5].

Decyzją Zarządu Głównego ZPP w ZSRR z 25 lutego 1944 otrzymał stopień majora^[4]. Jako jeden z pierwszych w 1944 odznaczony był Orderem Lenina i Orderem Czerwonego Sztandaru. Od 1 września 1944 do 31 maja 1945 przebywał w Akademii im. Frunzego w ZSRR, a po jej ukończeniu wyznaczony na zastępcę dowódcy 46 pułku piechoty 13 Dywizji piechoty. Dowódca 35 pułku piechoty 7 Dywizji Piechoty od 21 września 1945 do 9 listopada 1947. Wstąpił do PPR, a po jej zjednoczeniu do PZPR. Awansowany do stopnia podpułkownika 12 marca 1946. Słuchacz ASG od 10 listopada 1947 do 14 października 1950, a po jej ukończeniu awansowany na stopień pułkownika^[6]. Od 15 października 1950 do 12 lipca 1951 pełnił funkcję dowódcy 1 Warszawskiej Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki^[7], następnie od 13 lipca 1951 do 16 kwietnia 1952 dowódcy 15 Dywizji Piechoty. Od 26 maja 1952 do 11 października 1955 dowódca 5 Dywizji Piechoty^[8][9]. Szef Obrony Przeciwlotniczej 9 Korpusu Armijnego od grudnia 1955 do 26 listopada 1956, a do 28 marca 1957 był zastępcą dowódcy 15 Dywizji Zmechanizowanej. Od 29 marca 1957 do września 1962 był szefem OPL WOW. Od 14 lipca 1963 zastępca dowódcy Marynarki Wojennej ds. ogólnowojskowych, które pełnił do 22 września 1968. Awansowany do stopnia generała brygady (kontradmirała) uchwałą Rady Państwa nr 47/63 z 1 października 1963^[10]. Zastępca komendanta Wojskowej Akademii Politycznej im. Feliksa Dzierżyńskiego w Warszawie od 23 września 1968^[9].

Został pochowany w Alei Zasłużonych na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera B2-tuje-9)^[11].

W lesie na wschód od wsi Szczecno, przy leśnym dukcie do wsi Holendry, w gm. Pierzchnica znajduje się pomnik upamiętniający miejsce lądowania desantu mjr. Józefa Sobiesiaka.

Twórczość

• Józef Sobiesiak – Burzany, Wyd. MON, Warszawa 1962, 1964
• Józef Sobiesiak – Brygada „Grunwald”, Wyd. MON, Warszawa 1966; Wydawnictwo Lubelskie 1973
• Józef Sobiesiak – Przebraże, Wyd. MON, Warszawa 1969, 1971; Wydawnictwo Lubelskie 1973
• Józef Sobiesiak, Ryszard Jegorow – Ziemia płonie, Wyd. MON, Warszawa 1961, 1964

Odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Order Sztandaru Pracy I klasy (1964)
• Order Krzyża Grunwaldu III klasy
• Krzyż Partyzancki
• Srebrny Krzyż Zasługi – dwukrotnie
• Medal 10-lecia Polski Ludowej
• Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
• Złoty Medal "Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny"
• Srebrny Medal "Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny"
• Brązowy Medal "Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny"
• Srebrny Medal "Za Zasługi dla Obronności Kraju"
• Brązowy Medal "Za Zasługi dla Obronności Kraju"
• Order Lenina (ZSRR)^[12]
• Order Czerwonego Sztandaru (ZSRR)^[12]
• Order Wojny Ojczyźnianej I klasy (ZSRR)
• Medal Partyzancki I klasy (ZSRR)^[12]
• Odznaka 25-lecia Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945
• 5 kwietnia 1982 Jad Waszem uznał Józefa Sobiesiaka za Sprawiedliwego wśród Narodów Świata^[5]

Przypisy

Zobacz też

• Admirałowie polscy
• Henryk Cybulski
• Obrona Przebraża

Bibliografia

• Kmdr por. mgr Walter Pater – Admirałowie 1918-2005. Słownik biograficzny, Wyd. Muzeum Marynarki Wojennej, Gdynia 2006, ISBN 83-88698-60-5
• Józef Bolesław Garas – Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942-1945, Warszawa, 1971, ss. 330-335
• "Wojskowy Przegląd Historyczny", nr 4 (59), 1971, str. 356-357
• Zygmunt Traczyk, Stanisław Komar: Dowódcy 5 Saskiej Dywizji Piechoty (1945–1957) noty biograficzne. Gubin: Muzeum Gubińskich Pancerniaków, 1988, s. 34-37.