Józef Szymanowski (generał)
 gen. Józef Szymanowski | |
 Ślepowron (Korwin) | |
| Rodzina | Szymanowscy herbu Ślepowron |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | 15 stycznia 1867 |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Żona | |
| Dzieci | Zofia (1824-1864), |
| Odznaczenia | |
  .svg){kind=small} | |
Józef Szymanowski herbu Ślepowron (Korwin) (ur. 1779 w Kaskach, zm. 15 stycznia 1867 w Rzymie), generał brygady powstania listopadowego, kawaler Virtuti Militari, Legii Honorowej, św. Anny II klasy z brylantami[1]oficer sztabu III Korpusu Wielkiej Armii Napoleona (1803-1813), szwoleżer gwardii (nie był w Hiszpanii), uczestnik powstania listopadowego; autor Pamiętników[2]. Emigrant.
Życiorys
Syn Franciszka i Zofii Górskiej, mąż Matyldy Poniatowskiej. Ojciec Oswalda, Zofii (potem za Adamem Szembekowej), Anny i Marianny[3].
Ukończył Korpus Kadetów w Warszawie i podczas powstania kościuszkowskiego w 1794 walczył na jej ulicach. Potem służył w sztabie gen. M. Kamińskiego i uczestniczył w kolejnych bitwach powstania do Maciejowic włącznie. Po powstańczych walkach, jeszcze w końcu 1794, osiadł w rodzinnym majątku Grądy koło Leszna (30 km na zach. od Warszawy, na południowym skraju Puszczy Kampinoskiej) i tam gospodarzył na roli ponad dziesięć lat. Od 1806 w stopniu kapitana służył w armii Księstwa Warszawskiego. odbył kampanię pomorską i w 1807 kampanię mazurską. Potem przeniósł się do armii francuskiej, w 1808 awansował na szefa batalionu.
20 czerwca 1808 r. dowodził deportacją z warszawskiego kościoła i klasztoru św. Benona trzydziestu sześciu redemptorystów ze św. Klemensem Marią Hofbauerem na czele. Eskortowanych zakonników wywieziono do twierdzy w Kostrzynie nad Odrą.
W 1809 jako oficer sztabu marszałka Davouta walczył pod Ratyzboną, Aspern, Wagram i Ratyzboną. 14 czerwca 1810 mianowany majorem. 4. pułku piechoty. 8 sierpnia 1810 został przeniesiony do sztabu głównego armii Księstwa Warszawskiego. Jeszcze w 1810 powrócił do macierzystego 2. pułku piechoty i w nim odbył wszystkie dalsze kampanie napoleońskie. Pułkownik z 1814.
W armii Królestwa Polskiego dowódca wzorowego batalionu szkoły podchorążych. W 1817 zaszczycony tytułem fligeradiutant cara, ale w 1818 podał się do dymisji.
W 1811/1812 roku[4]był członkiem loży wolnomularskiej Świątynia Izis w stopniu Kawalera Krzyża Różanego[5].
Po wybuchu powstania 1830 powrócił do służby, zorganizował i dowodził 19 pułkiem piechoty z którym walczył pod Ostrołęką. Generał od czerwca 1831. Uczestniczył w wyprawie na Litwę i z grupą gen. Franciszka Rohlanda złożył broń w Prusach Wschodnich.
Po upadku powstania władze rosyjskie skonfiskowały jego majątek. Po uwolnieniu z internowania udał się na emigrację do Niemiec i Włoch. Od 1848 służył w armii Republiki Rzymskiej. Walczył po stronie papieża Piusa IX. W Rzymie wspomagał i zaprzyjaźniony był z nowo założonym polskim zgromadzeniem misyjnym oo. Zmartwychwstańców[6]. Zmarł w Rzymie, jego epitafium, autorstwa Tomasza Sosnowskiego, znajduje się w bazylice Najświętszej Maryi Panny powyżej Minerwy w Rzymie.
Przypisy
- ↑ Xsięga pamiątkowa w 50-letnią rocznicę powstania roku 1830 zawierająca spis imienny dowódzców i sztabs-oficerów, tudzież oficerów, podoficerów i żołnierzy Armii Polskiej w tymż roku Krzyżem Wojskowym „Virtuti Militari” ozdobionych, Lwów 1881, s. 15.
- ↑ Pamiętniki jenerała Józefa Szymanowskiego ze wspomnieniem Książę Adam Czartoryski, opatrzone wstępem Stanisława Schnür-Pepłowskiego, nakładem Stanisława Szymanowskiego, Lwów. 1898.
- ↑ Polski Słownik Biograficzny, Elżbieta Orman, Szymanowski Józef (1779-1867), Tom L/1. zeszyt 204, PAN-PAU, Warszawa-Kraków 2014. s. 74-77
- ↑ Stanisław Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738-1821, w: Archiwum Komisji Historycznej, t. XIV, Kraków 1930, s. 318.
- ↑ Marek Tarczyński, Generalicja powstania listopadowego, 1980, s. 63.
- ↑ Studia Zmartwychwstańcze: O. Piotr Semenenko, C.R. Listy (1838-1842), Tom II, Rzym 1986, https://web.archive.org/web/20151208145719/http://www.biz.xcr.pl/files/Semenenko-Listy-2-1838-1842-.pdf s.159-60, 162, 184,186.
Bibliografia
- H. P Kosk, Generalicja polska, t. 2., Oficyna Wydawnicza "Ajaks", Pruszków 2001.
- Adam Owczarski, Redemptoryści benonici w Warszawie 1787 – 1808, Kraków: Homo Dei, 2000, ISBN 83-88207-20-2, OCLC 233424003.
- O. Piotr Semenenko "Listy 1842-1845, Tom VII" Studia Zmartwychwstańcze, Red. ks. Tadeusza Kaszuba, Rzym 2001, s.191 i 297
Linki zewnętrzne
- Pamiętniki Józefa Szymanowskiego w bibliotece Polona
Media użyte na tej stronie
Baretka Orderu św. Anny.
General Józef Szymanowski
Autor: lorakesz, Licencja: CC BY-SA 2.5
Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape .