Józef Tejchma

Józef Tejchma
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

14 lipca 1927
Markowa

Data i miejsce śmierci

13 grudnia 2021
Warszawa

Wiceprezes Rady Ministrów
Okres

od 29 marca 1972
do 8 lutego 1979

Przynależność polityczna

Polska Zjednoczona Partia Robotnicza

Minister kultury i sztuki
Okres

od 8 października 1980
do 9 października 1982

Przynależność polityczna

Polska Zjednoczona Partia Robotnicza

Poprzednik

Zygmunt Najdowski

Następca

Kazimierz Żygulski

Minister oświaty i wychowania
Okres

od 8 lutego 1979
do 2 kwietnia 1980

Przynależność polityczna

Polska Zjednoczona Partia Robotnicza

Poprzednik

Jerzy Kuberski

Następca

Krzysztof Kruszewski

Minister kultury i sztuki
Okres

od 16 lutego 1974
do 26 stycznia 1978

Przynależność polityczna

Polska Zjednoczona Partia Robotnicza

Poprzednik

Stanisław Wroński

Następca

Janusz Wilhelmi (p.o.)

Odznaczenia
Order Sztandaru Pracy I klasy Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Krzyż Zasługi Medal 10-lecia Polski Ludowej Krzyż Wielki Orderu Infanta Henryka (Portugalia)
Józef Tejchma w prezydium I Krajowej Konferencji PZPR, październik 1973

Józef Tejchma (ur. 14 lipca 1927 w Markowej, zm. 13 grudnia 2021 w Warszawie[1]) – polski działacz ruchu młodzieżowego, polityk komunistyczny.

Członek Biura Politycznego KC PZPR (1968–1980), dwukrotnie minister kultury i sztuki (1974–1978, 1980–1982), minister oświaty i wychowania (1979–1980), w latach 1972–1979 wiceprezes Rady Ministrów, poseł na Sejm PRL II, III, IV, V, VI i VII kadencji (1958–1980), ambasador PRL w Grecji, Szwajcarii i na Cyprze. Budowniczy Polski Ludowej.

Życiorys

Syn Ludwika i Zofii[2]. W latach 1945–1948 działał w Związku Młodzieży Wiejskiej RP „Wici”. W 1951 wstąpił do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej[2]. Następnie działacz-instruktor Zarządu Głównego Związku Młodzieży Polskiej, pełnomocnik zarządu głównego i przewodniczący organizacji ZMP w Nowej Hucie (w latach 1951–1954). W latach 1954–1955 zastępca kierownika wydziału organizacyjnego zarządu głównego ZMP. W 1957 współzałożyciel Związku Młodzieży Wiejskiej i w okresie 1957–1963 przewodniczący zarządu głównego ZMW[2]. W 1958 ukończył Wyższą Szkołę Nauk Społecznych przy KC PZPR (kierunek historia).

Od 1959 był zastępcą członka, a od 1964 członkiem Komitetu Centralnego PZPR. W latach 1963–1964 kierownik wydziału rolnego KC PZPR, następnie w okresie 1964–1972 sekretarz KC, jednocześnie w latach 1968–1980 członek Biura Politycznego KC PZPR. Był typowany na następcę Władysława Gomułki na stanowisku I sekretarza KC. Od listopada 1968 do grudnia 1970 jako sekretarz Komitetu Centralnego PZPR odpowiadał za oświatę[3].

Od 29 marca 1972 do 8 lutego 1979 wiceprezes Rady Ministrów w rządzie Piotra Jaroszewicza i kolejnym pod jego przewodnictwem. Od 16 lutego 1974 do 26 stycznia 1978 i od 8 października 1980 do 9 października 1982 minister kultury i sztuki, a od 8 lutego 1979 do 2 kwietnia 1980 był ministrem oświaty i wychowania.

Poseł na Sejm PRL II, III, IV, V, VI i VII kadencji (1958–1980). Przewodniczący Klubu Poselskiego PZPR w latach 1970–1972. W latach 1971–1983 wiceprzewodniczący Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu.

W 1982 wszedł w skład Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Wincentego Witosa w Warszawie, który został odsłonięty w 1985[4]

W 1980 ambasador PRL w Szwajcarii, w latach 1984–1988 ambasador PRL w Grecji i na Cyprze.

Ordery i odznaczenia (lista niepełna)

Życie prywatne

Mieszkał w Warszawie. Był żonaty z Alicją Wiktorią Tejchmą z domu Denkowską (1931–1981), redaktor naczelną miesięcznika „Problemy”. Mieli dwie córki[10].

Zmarł 13 grudnia 2021. 28 grudnia został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie[11] (kwatera C 39, rząd 8, grób 9)[12].

Publikacje

Autor ponad 100 artykułów publicystycznych na temat rolnictwa, wychowania młodzieży, kultury i polityki oraz kilku książek o charakterze wspomnieniowym.

  • Wielkość i dramat Władysława Gomułki, [w:] „Polityka”, nr 48, 26 listopada 1983
  • Z notatnika aktywisty ZMP, Wydawnictwo Iskry, 1955
  • Polityka i kultura (wybór artykułów), Wydawnictwo Książka i Wiedza, 1981
  • Kulisy dymisji: z dzienników ministra kultury 1974–1977, Oficyna Cracovia, 1991
  • Pożegnanie z władzą, CB Agencja Wydawnicza, Warszawa 1997
  • Odszedł Gomułka, przyszedł Gierek. Notatki z lat 1971–1973, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006
  • Pożegnania, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2011
  • Dialog z przeszłością otwartą na przyszłość, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2014
  • Stary świadek nowej historii Polski, Wydawca Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego oraz Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2015
  • Bunt przeciw starości, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2017

Przypisy

  1. Nie żyje Józef Tejchma. Były minister kultury miał 94 lata. onet.pl, 14 grudnia 2021.
  2. a b c Informacje w BIP IPN.
  3. Z. Osiński, Nauczanie historii w szkołach podstawowych w Polsce w latach 1944–1989: uwarunkowania organizacyjne oraz ideologiczno-polityczne, Lublin 2010, s. 90.
  4. J. Sałkowski, T. Iwanowska, Na odsłonięcie pomnika Wincentego Witosa – a Polska winna trwać wiecznie, Warszawa 1985, s. 21.
  5. Wysokie odznaczenia dla rolników. „Nowiny”, s. 1, nr 235 z 8 września 1969. 
  6. M.P. z 1955 r. nr 117, poz. 1538.
  7. Profil na stronie Biblioteki Sejmowej.
  8. M.P. z 1954 r. nr 108, poz. 1453.
  9. M.P. z 1955 r. nr 103, poz. 1410.
  10. Józef Tejchma, Pożegnanie z władzą, CB Agencja Wydawnicza, Warszawa 1997.
  11. Nekrolog: Józef Tejchma. [dostęp 2021-12-17].
  12. Wyszukiwarka grobów w Warszawie. [dostęp 2021-12-28].

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Gen. Wojciech Jaruzelski 13 grudnia 1981.JPG
Gen. Wojciech Jaruzelski przygotowuje się w studiu telewizyjnym do odczytania przemówienia informującego o wprowadzeniu stanu wojennego. Warszawa, 13 XII 1981
POL Order Budowniczych Polski Ludowej (1960) BAR.svg
Baretka Orderu Budowniczych Polski Ludowej (wzór z rozetką).
POL Order Sztandaru Pracy 1 klasy BAR.svg
Baretka: Order Sztandaru Pracy I klasy
Piotr Jaroszewicz 1977.jpg
Autor: Bert Verhoeff for Anefo, Licencja: CC BY-SA 3.0 nl
Bezoek van de Poolse premier Jaroszewicz aan het Pools oorlogskerkhof in Breda. Jaroszewicz in gesprek met o.m. kolonel Stasiak
Józef Tejchma 1973.jpg
Józef Tejchma in October 1973
Józef Tejchma.jpg
Józef Tejchma (ur. 1927)
PRT Order of Prince Henry - Grand Cross BAR.svg
Autor: KarlHeintz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Baretka Krzyża Wielkiego Orderu Infanta Henryka (Portugalia)