Józef Turski

Józef Turski

generał brygady
Data i miejsce urodzenia	3 maja 1900 Szpetal Górny
Data i miejsce śmierci	6 września 1986 Warszawa
Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie (II RP) Ludowe Wojsko Polskie
Jednostki	Ministerstwo Obrony Narodowej
Stanowiska	szef departamentu attaché wojskowy
Główne wojny i bitwy	wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa Kampania francuska
Odznaczenia

Grób Józefa Turskiego na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Józef Turski (ur. 3 maja 1900 w Szpetalu Górnym, zm. 6 września 1986 w Warszawie) – generał brygady Wojska Polskiego, szef Departamentu Kadr MON, członek Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu w 1958 roku^[1].

Życiorys

Od 1912 był kamieniarzem i pomocnikiem murarskim, w 1919 ukończył kurs telegrafii we Włocławku i został powołany do WP. Skończył szkołę oficerską jako telegrafista i instruktor. Walczył w wojnie polsko-sowieckiej 1920. W 1925 ukończył seminarium nauczycielskie i został nauczycielem we Włocławku. 1927–1928 skończył wyższy kurs nauczycielski w Warszawie.

15 sierpnia 1929 roku Prezydent RP Ignacy Mościcki mianował go podporucznikiem ze starszeństwem z 1 lipca 1925 roku i 104. lokatą w korpusie oficerów rezerwy łączności, a minister spraw wojskowych przydzielił w rezerwie do 7 Samodzielnego Batalionu Łączności. Pozostawał wówczas w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Lubicz^[2]. W 1934 roku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Włocławek. Posiadał wówczas przydział do Centrum Wyszkolenia Łączności w Zegrzu^[3].

Działacz Związku Młodzieży Ludowej od 1929, wiceprezes koła powiatowego we Włocławku, a 1934–1936 prezes wojewódzki tego Związku w Warszawie. 1934–1939 kierownik szkoły podstawowej w Markach pod Warszawą. Działacz Związku Nauczycielstwa Polskiego, związany z jego lewicowym nurtem. W 1937 współorganizował strajk szkolny. 1934–1938 studiował na Wydziale Prawa i Nauk Polityczno-Społecznych Wolnej Wszechnicy Polskiej.

W czasie kampanii wrześniowej 1939, w stopniu porucznika rezerwy łączności, został przydzielony do Ośrodka Zapasowego Telegraficznego „Zegrze”, zmobilizowanego przez Centrum Wyszkolenia Łączności. Razem z ośrodkiem ewakuował się do Dubna i Tarnopola, a następnie przeszedł na Węgry, gdzie był internowany do stycznia 1940.

W lutym 1940 wstąpił do Wojska Polskiego we Francji. Odbył staż w Wersalu. W czerwcu 1940 dostał się do niemieckiej niewoli. W 1942 wstąpił do FPK, współredagował pisma konspiracyjne i kolportował wiadomości radiowe. 18 lutego 1945 uciekł podczas ewakuacji obozu.

Po powrocie do kraju pracował w Komisji Rehabilitacyjnej w Krakowie. Od lipca 1945 pracownik Departamentu Personalnego MON, od września kapitan łączności i szef Wydziału Personalnego Dowództwa Okręgu Wojskowego Nr II w Koszalinie. Od 1 grudnia 1946 kierował Wydziałem IV Departamentu Personalnego MON. 22 kwietnia 1947 został zastępcą szefa, a 6 października 1948 szefem tego Departamentu (1 grudnia 1951 departament zmienił nazwę na Departament Kadr MON). W lipcu 1952 został mianowany generałem brygady. W okresie stalinizmu był współodpowiedzialny za masowe represje wobec oficerów i żołnierzy. W kolejnych latach sprawował funkcję prezesa Zarządu Głównego Ligi Przyjaciół Żołnierza. W latach 1962–1965 był attaché wojskowym przy Ambasadzie PRL w Sofii. W sierpniu 1966 pożegnany przez Głównego Inspektora Szkolenia WP gen. broni Jerzego Bordziłowskiego, po czym przeniesiony w stan spoczynku.

Zmarł 6 września 1986 w Warszawie. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera IIB7-2-16)^[4]. W pogrzebie wzięła udział delegacja WP na czele z prezesem Zarządu Głównego Ligi Obrony Kraju gen. dyw. Zygmuntem Huszczą, który pożegnał zmarłego w imieniu WP.

Awanse

W trakcie wieloletniej służby w Wojsku Polskim i ludowym Wojsku Polskim otrzymywał awanse na kolejne stopnie wojskowe^[5]:

• sierżant - 1921
• podporucznik rezerwy - 1929
• porucznik - 1940 (w Armii Polskiej we Francji)
• kapitan - 4 września 1945
• major - 17 października 1945
• podpułkownik - 2 kwietnia 1946
• pułkownik - 12 lipca 1947
• generał brygady - 3 lipca 1952

Życie prywatne

Urodzony w rodzinie wielodzietnej (miał 6 braci i 2 siostry). Był synem Stanisława (1868-1935), rolnika i Walerii z Małeckich (1878-1924). Po wojnie mieszkał w Warszawie. Od 1934 był żonaty z Jadwigą z domu Pęczkowską (1907-1976), nauczycielką, podczas wojny podporucznikiem AK, uczestniczką Powstania Warszawskiego. Małżeństwo wychowywało dwie córki żony z pierwszego małżeństwa^[6][4].

Ordery i odznaczenia

• Order Sztandaru Pracy II klasy (1959)
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1946)
• Order Krzyża Grunwaldu III klasy (1945)
• Złoty Krzyż Zasługi (1947)
• Medal 10-lecia Polski Ludowej
• Srebrny Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” (1955)

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
• Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1934. [dostęp 2016-06-11].
• Janusz Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943-1990 t. IV: S-Z, Toruń 2010, s. 158–161.