Józef Władyka
 | |
 porucznik rezerwy piechoty | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | 1918-1940 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Główne wojny i bitwy | wojna polsko-ukraińska |
| Późniejsza praca | naczelnik Urzędu Skarbowego w Sieradzu |
Józef Teofil Marian Władyka (ur. 8 września 1901 w Szczawnem, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – urzędnik skarbowy, porucznik rezerwy piechoty Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys
Urodził się 8 września 1901 w Szczawnem jako syn Andrzeja (nauczyciel[1]) i Marii z domu Wilde[2]. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości jako ochotnik walczył w wojnie polsko-ukraińskiej od grudnia 1918 do 10 stycznia 1919. 8 czerwca 1920 zdał egzamin dojrzałości w Państwowym Gimnazjum w Sanoku (w jego klasie byli Walerian Bętkowski, Bolesław Briks, Mieczysław Kwaśniewicz)[2][3][4]. Tuż po tym uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej od 3 sierpnia do 7 listopada 1920. Uzyskał stopień kaprala i po wojnie 1920 został zwolniony do rezerwy. Od końca 1920 pracował w urzędzie skarbowym w Łodzi, później w urzędzie skarbowym w Pabianicach. Od 1923 do 1925 studiował prawo na Uniwersytecie Poznańskim, lecz studiów nie ukończył. W 1935 otrzymał mianowanie na stanowisko naczelnika urzędu skarbowego w Łasku, a 16 listopada 1938 został mianowany na naczelnika urzędu skarbowego w Sieradzu.
Odbył kurs w batalionie podchorążych rezerwy piechoty nr 2. Został mianowany do stopnia podporucznika w korpusie oficerów piechoty ze starszeństwem z dniem 1 września 1932 (lok. 436). Był przydzielony do 28 pułku strzelców kaniowskich, w którym odbył ćwiczenia wojskowe w 1935 w wymiarze pięciu tygodni. W 1937 ukończył kurs oficerów żywności w Składnicy Materiałów Intendentury nr 4. Następnie został mianowany do stopnia porucznika ze starszeństwem z dniem 19 marca 1939.
Jako urzędnik pełniący stanowisko naczelnika urzędu skarbowego, wobec zagrożenia konfliktem nie został objęty mobilizacją w 1939. Po wybuchu II wojny światowej wyjechał 2 września z Łodzi i powrócił w rodzinne strony, gdzie ochotniczo zgłosił się do wojska. Podczas kampanii wrześniowej uczestniczył w obronie Lwowa. Po agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 i wkroczeniu do Lwowa, został aresztowany przez Sowietów. Był przetrzymywany w obozie starobielskim (stamtąd otrzymała od niego list jego krewna Maria Władyka, ponadto wspominali o nim w korespondencji inni jeńcy obozu). W 1940 wraz z jeńcami osadzonymi w Starobielsku został przewieziony do Charkowa i rozstrzelany przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Charkowie oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940 (część zbrodni katyńskiej). Zamordowani jeńcy są pochowani na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie w Piatichatkach.
Jego żoną była Janina, z domu Płoszajska (ślub 26 lutego 1935), z którą miał syna Andrzeja (ur. 8 stycznia 1936). Żona wraz z synem zostali wysiedleni w 1939 przez Niemców.
Upamiętnienie
Podczas „Jubileuszowego Zjazdu Koleżeńskiego b. Wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej Matury” 21 czerwca 1958 nazwisko Józefa Władyki zostało wymienione w apelu poległych w obronie Ojczyzny w latach 1939–1945[5] oraz na ustanowionej w budynku gimnazjum tablicy pamiątkowej poświęconej poległym i pomordowanym absolwentom gimnazjum[6].
W 1962 Józef Władyka został upamiętniony wśród innych osób wymienionych na tablicy Mauzoleum Ofiar II Wojny Światowej na Cmentarzu Centralnym w Sanoku.
5 października 2007 roku Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie do stopnia kapitana[7]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[8].
W ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia”, Józef Władyka został uhonorowany poprzez zasadzenie Dębów Pamięci w Rzepedzi (2010) i w rodzinnym Szczawnem[9][10].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok 1913/14 (zespół 7, sygn. 61). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 198.
- ↑ a b XXXV. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum w Sanoku za rok szkolny 1920/1921 wraz z dodatkiem za lata: 1917, 1918, 1919 i 1920. Sanok: Fundusz Naukowy, 1921, s. 45.
- ↑ XXXV. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum w Sanoku za rok szkolny 1920/1921 wraz z dodatkiem za lata: 1917, 1918, 1919 i 1920. Sanok: Fundusz Naukowy, 1921, s. 44, 45.
- ↑ Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2016-03-06].
- ↑ Józef Stachowicz: Diariusz zjazdu. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 69.
- ↑ Zjazd w fotografii. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 231.
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 roku w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. policja.pl. [dostęp 2014-08-05].
- ↑ W Komańczy pamiętano o bohaterach z Katynia.. rymanow.pl, 23 maja 2012. [dostęp 2014-03-09].
- ↑ Bartosz Błażewicz. Dęby Katyńskie w Bieszczadach. „Tygodnik Sanocki”, s. 4, Nr 16 (962) z 23 kwietnia 2010.
Bibliografia
- Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego: Charków. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2003. s. 600. [dostęp 2017-02-18].
- Andrzej Brygidyn: Sanocka Lista Katyńska. Jeńcy Kozielska, Ostaszkowa, Starobielska oraz innych obozów i więzień Polski kresowej pomordowani w Rosji Sowieckiej. Sanok: 2000.
- Józef Władyka. katyn-pamietam.pl. [dostęp 2014-04-23].
Media użyte na tej stronie
Naramiennik porucznika Wojska Polskiego (1919-39).
Józef Władyka